Hanna Kaup BLOG

Gdyby świat miał się skończyć w 2012, to dopiero po tym, jak Agnieszka Holland odbierze Oskara za swój film „W ciemności”.

Prawie 20 lat dzieli nas od opowiedzianej przez Stevena Spielberga historii niemieckiego oficera, który w czasie II wojny światowej, narażając swoje życie, pomagał Żydom. W 1993 roku „Lista Schindlera” zdobyła siedem Oskarów za: najlepszy film, reżyserię, scenariusz adaptowany, zdjęcia – Janusza Kamińskiego – scenografię, muzykę oraz montaż.

Prawie 20 lat trzeba było czekać na kolejną, kinową historię Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata, którym tym razem jest Polak z Lwowa Leopold Socha. Kanalarz, cwaniak, a nawet przestępca, katolik. To jego historię – i garstki tych, których ukrył w kanałach – opowiedziała Agnieszka Holland. I zrobiła to tak, jak nikt nigdy dotąd. Jej dzieło jest wyjątkowe pod każdym względem. Trudne, emocjonalne, wymagające od widza skupienia i ponad dwugodzinnej uwagi.

Ale historia Poldka Sochy, choć pokazuje ludzi żyjących przez 14 miesięcy w ciemności, nie dzieli ich na dobrych i złych, nikogo nie oczernia ani nie wybiela, nikogo nie stawia na piedestale ani pod szubienicą. Pokazuje ich jako ludzi, którzy „tyle o sobie wiedzą, ile ich sprawdzono”.

Za to, co Leopold Socha zrobił dla Żydów, a traktował to – jak podają źródła – by dokonać swoistej ekspiacji za przestępczą przeszłość, w 1978 roku otrzymał tytuł Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata. I choć rola, którą odgrywa Robert Więckiewicz, pewnie na długo wpisze się w jego aktorski życiorys, choć genialna jest Kinga Preis jako żona Sochy, to szczególnie cenne są też pozostałe psychologiczne portrety uwięzionych w matni II wojny światowej. Bo tak, jak pokazała je Agnieszka Holland, nie zrobił tego nikt wcześniej.

Oni wszyscy są prawdziwi. Wszyscy chcą żyć, ale – w świecie rządzonym przez okupanta – nie wszyscy mogą. Szukają więc pomocy i za nią płacą. A ponieważ temu, komu płacą, nie ufają, szukają wolności na własną rękę, nie wiedząc i nie wierząc, że w kanałach przetrwa tylko ten, kto je zna lepiej niż własną żonę.

Zdradzają. Boga, który ich opuścił i swoich bliskich. Mierzą z pistoletu do odprawiającego modły i nie potrafią powstrzymać się od pożądania żony bliźniego swego. Walczą. O każdy z 400 spędzonych pod ziemią dni. W tej walce zabijają. Jak kobieta, która rodzi syna, a potem Socha urządza mu „przyzwoity” pochówek, bo za późno przynosi wiadomość, że przyjmie go na wychowanie.

Film Agnieszki Holland nie pozwala na spokojny oddech. Widz jest uwięziony w kanale razem z bohaterami i kryje się tam przerażony w obawie przed każdym, dla kogo nagroda za znalezienie Żyda jest jak dobra premia za dobrą pracę. A kiedy wychodzi na zewnątrz, tak samo mruży oczy i garbi plecy. Jest przecież jednym ze skazańców. Kiedy dociera do niego, że za życie jednych trzeba zapłacić, a płacą niewinni, wie, że w czasie wojny nie obowiązują żadne logiczne zasady. Trzeba więc żyć chwilą. Tak jak Socha.

Na osobną uwagę zasługują w filmie zdjęcia. Joanna Dylewska – jako operatorka – otrzymała za nie Złotą Żabę na festiwalu Camerimage i z pewnością to nie ostatnia nagroda. Jej oko kamery zachwyca. Ujęcia scen są wybitne. Niezapomniane wrażenie robią na przykład te, w których wyłaniają się z ciemności zamarłe w paraliżującym lęku postaci Żydów, niczym szczury rozpoczynające swe łowy; moment narodzin czy zdradliwego aktu seksualnego, który odbywa się na oczach matki i córki.

Miarą sukcesu filmowego są nie tylko wypełnione po brzegi sale kinowe, ale przede wszystkim reakcja widzów. W XXI wieku wielu z nich nie wyobraża sobie seansu bez chipsów czy popcornu. Na szczęście, zaraz po rozpoczęciu oglądania „W ciemności” kukurydza przestaje strzelać między zębami, a w przejmującej ciszy słychać tylko przerażone westchnienia lub cichy płacz.

Dzieło Agnieszki Holland jest wybitne, bo przemyślane w każdym szczególe. Nie ma w nim nic przypadkowego i pewnie dlatego zachwyca się nim świat. Nieco mniej Polska. Szkoda, bo bezwzględnie trzeba je obejrzeć, by odkryć wszystkie wartości, które niesie. I uwierzyć, że nas też stać na Oskara.

Hanna Kaup

W ciemności: Polska-Kanada-Niemcy 2011. Reż. Agnieszka Holland. Występują: Robert Więckiewicz, Kinga Preis, Agnieszka Grochowska, Julia Kijowska, Benno Furmann, Maria Schrader, Herbert Knaup, Krzysztof Skonieczny, Marcin Bosak, Milla Bańkowicz

Dodaj komentarz:

Komentarze:

Oni tu zostają

„Zostaję!” to hasło nowej kampanii promującej Gorzów, która ma zwrócić uwagę na zalety naszego miasta, dzięki którym jest ono doskonałym ... <czytaj dalej>

Pielgrzymki

Tegoroczna piesza pielgrzymka powołaniowa odbędzie się w sobotę w sobotę 27 kwietnia. Wyjście pielgrzymki na trasę z Paradyża do Rokitna nastąpi ... <czytaj dalej>

200 lat dla pani Zofii

Nieczęsto zdarza się, aby tradycyjnie śpiewane „sto lat”, z racji chwili, modyfikowano w sekwencji życzeń na lat „dwieście”. Tak właśnie ... <czytaj dalej>

Prezydent w ministerstwie

Prezydent Gorzowa w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego. - Z doświadczenia wiem, że najważniejsze są relacje bezpośrednie. Ustalenia, które zapadają wtedy ... <czytaj dalej>

«	kwiecień 2024					»
P	W	Ś	C	P	S	N
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30

Piękna inicjatywa w brzydkim mieście

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy

Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog

Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert

Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum

Zlikwiduje się wszelkie dyktaty i nakazy unijne, cofnie się unijne imunitety, bo za dużo zasłaniają. Generalnie unia przestanie mieć cokowliek <czytaj dalej>

Jedni mówią , że życie zaczyna się po "pięćdziesiątce", a inni że dopiero po drugiej.
Wszystkiego dobrego Pani Zofio ... <czytaj dalej>

Język taki a nie inny dla podkreślenia bezsilności. Mam dokładnie takie samo zdanie. Zakleilismy się w skorupie narodowej martylologii i nie wyle <czytaj dalej>

Jeżeli zapotrzebowanie na takie odruchy "narodowościowe" rośnie, znaczy że w społeczeństwie coś się psuje. Staje się sfrustrowane, <czytaj dalej>

Gumofilce na traktory i do Warszawy. Żoliborz wam pomoże. <czytaj dalej>