Kit jest niedoróbkÄ… normalnej myÅ›li, gadaniem gÅ‚upot do kamerki (lub kamery) czy „Å›ciganiem Natalii Janoszek”. Przypomina bubel; jest wciskany bez żadnej troski o Å›wiat, o fakty, o hierarchie wartoÅ›ci czy o prawdÄ™.
NieodżaÅ‚owanej pamiÄ™ci Józef Tischner w swojej „Historii filozofii po góralsku" odróżniÅ‚ trzy rodzaje prawdy: „Å›wiento prawda, tys prawda i gówno prawda". AmerykaÅ„ski filozof Harry Frankfurt ten ostatni rodzaj „prawdy" nazwaÅ‚ „wciskaniem kitu" i napisaÅ‚ o tym niewielkÄ… rozprawÄ™, której angielski tytuÅ‚ brzmiaÅ‚ (po góralsku) „On Bullshit".
W czasach gdy dziaÅ‚ali wspomniani filozofowie „wciskanie kitu" nie byÅ‚o jeszcze tak masowe jak dziÅ›. Obecnie to znaczÄ…ca część naszej kultury publicznej. Kit wciskajÄ… politycy, influencerzy, youtuberzy, koÅ‚cze, mówcy motywacyjni i inni.
Czym jest kit? Frankfurt sytuuje go gdzieÅ› w okolicach banialuk, dub smalonych, pustosÅ‚owia, szalbierstwa i tego, co w wojsku nazywa siÄ™ „robieniem sobie jaj z żoÅ‚nierzy". Wciskanie kitu nie wymaga ani specjalnego wyksztaÅ‚cenia ani wiedzy tylko bezczelnoÅ›ci i wiary w to, że na produkcji kitu można wyrobić sobie gwiazdorskÄ… markÄ™, zdobyć pozycjÄ™ i zbić niezÅ‚e pieniÄ…dze.
Kit jest niedoróbkÄ… normalnej myÅ›li, gadaniem gÅ‚upot do kamerki (lub kamery) czy „Å›ciganiem Janoszek" – czyli demaskowaniem mitomanki, rzekomej gwiazdy Bollywood, która nie zasÅ‚uguje na uwagÄ™. Kit przypomina bubel; jest wciskany bez żadnej troski o Å›wiat, o fakty, o hierarchie wartoÅ›ci czy o prawdÄ™. Czynność wciskania kitu Frankfurt porównywaÅ‚ do wspomnianych na poczÄ…tku efektów defekacji. Bo zarówno kit, jak i ekskrementy pozbawione sÄ… tego, co pożywne. I tak jak ekskrementy nie sÅ‚użą odżywianiu, tak kit nie sÅ‚uży komunikacji. On jÄ… niszczy.
Liczba, popularność, a także marki wciskaczy kitu rosnÄ… z dnia na dzieÅ„, roÅ›nie także liczba tych, którzy chÄ™tnie uwiarygodniajÄ… Å›wiat kitu i wspóÅ‚tworzÄ… go, twierdzÄ…c, że „tylko tam dociera siÄ™ do mÅ‚odych", „tylko tam unika siÄ™ mÄ™czÄ…cej alternatywy opowiadania siÄ™ za jednÄ… z baniek (PO czy PiS)" i – wreszcie – tylko tam można zapomnieć o poprawnoÅ›ci politycznej, która „kastruje umysÅ‚y".
I rzeczywiście, wciskacze kitu rozporządzają medialną przestrzenią, gdzie można otwarcie być chamem, mizoginem, kibolem, ksenofobem i walić wulgaryzmami w słabszych (tylko w słabszych, a najlepiej w kobiety).
Wciskanie kitu nie jest tym samym, co kÅ‚amanie: kÅ‚amstwo wymaga znacznie wiÄ™kszej sprawnoÅ›ci intelektualnej, bo by „wykreować kÅ‚amstwo, kÅ‚amiÄ…cy musi wiedzieć, co jest prawdÄ…", tymczasem wciskacz kitu nie interesuje siÄ™ żadnÄ… prawdÄ…, prócz tej, że nie wszyscy wiedzÄ…, że kit jest kitem, wiÄ™c ignorancjÄ™ tÄ™ szybko i sprawnie wykorzystuje.
Miliony ludzi, wciskajÄ…c lajki, dajÄ… siÄ™ nie tylko nabrać na kit, ale zaczynajÄ… żyć w Å›wiecie przez kit uformowanym. Wciskacze kitu już nie tylko gadajÄ… do kamerek, co im Å›lina na jÄ™zyk przyniesie, ale zakÅ‚adajÄ… kanaÅ‚y telewizyjne, startujÄ… w wyborach, zapraszajÄ… prezydentów, ksztaÅ‚tujÄ… spoÅ‚ecznÄ… wyobraźniÄ™ i przejmujÄ… rzeczywisty Å›wiat, gdzie przez setki lat ludzie mozolnie szukali prawdy, by odróżnić jÄ… od faÅ‚szu, lub Å›cierali siÄ™ wypracowanymi w poważnych debatach opiniami na temat ksztaÅ‚tu życia publicznego.
Kit tymczasem ani nie opisuje Å›wiata, ani nie peÅ‚ni w nim funkcji opiniotwórczych. On staje siÄ™ naszym Å›wiatem.
Magdalena Åšroda - Gazeta Wyborcza, 19.03.2024
Foto FB/Jan Szańca
Oni tu zostajÄ…
„ZostajÄ™!” to hasÅ‚o nowej kampanii promujÄ…cej Gorzów, która ma zwrócić uwagÄ™ na zalety naszego miasta, dziÄ™ki którym jest ono doskonaÅ‚ym ...
<czytaj dalej>Pielgrzymki
Tegoroczna piesza pielgrzymka powołaniowa odbędzie się w sobotę w sobotę 27 kwietnia.
Wyjście pielgrzymki na trasę z Paradyża do Rokitna nastąpi ...
<czytaj dalej>200 lat dla pani Zofii
NieczÄ™sto zdarza siÄ™, aby tradycyjnie Å›piewane „sto lat”, z racji chwili, modyfikowano w sekwencji życzeÅ„ na lat „dwieÅ›cie”. Tak wÅ‚aÅ›nie ...
<czytaj dalej>Prezydent w ministerstwie
Prezydent Gorzowa w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
- Z doÅ›wiadczenia wiem, że najważniejsze sÄ… relacje bezpoÅ›rednie. Ustalenia, które zapadajÄ… wtedy ...
<czytaj dalej>