Przez dwa miesiÄ…ce bÄ™dÄ… goÅ›cić w Gorzowie wybitne osobowoÅ›ci Å›wiata kultury: Andrzej PÄ…gowski i Andrzej Wajda. Wystawa plakatów prezentujÄ…cych wszystkie dzieÅ‚a filmowe zmarÅ‚ego reżysera "CzÅ‚owieka z żelaza" zagoÅ›ciÅ‚a w Spichlerzu, siedzibie Muzeum Lubuskiego im. J. Dekerta.

W pierwszÄ… miesiÄ™cznicÄ™ ataku Rosji na UkrainÄ™, w czwartek 24 marca, w Gorzowie pojawiÅ‚ siÄ™ znany plakacista Andrzej PÄ…gowski. PrzyjechaÅ‚ na zaproszenie dyr. Muzeum im. J. Dekerta Ewy Pawlak, która z zespoÅ‚em muzealników wzięła na siebie przygotowanie wystawy jego 60 plakatów, prezentujÄ…cych dokonania filmowe Andrzeja Wajdy.

Projekt powstaÅ‚ w okresie pandemicznego zamkniÄ™cia. Andrzej PÄ…gowski zdecydowaÅ‚ w ten sposób uczcić 95 rocznicÄ™ urodzin wybitnego reżysera i piÄ…tÄ… rocznicÄ™ jego Å›mierci, które przypadaÅ‚y na rok 2021.
– ObejrzaÅ‚em jeszcze raz wszystkie filmy Andrzeja. Wszystkie po kolei. Po każdym powstawaÅ‚ plakat i dopiero wtedy zaczynaÅ‚em kolejny – mówiÅ‚ w rozmowie z nami. PodkreÅ›laÅ‚ również, że nieÅ‚atwo zdobyć wszystkie filmy Wajdy i dobrze by byÅ‚o, by ministerstwo kultury czy inna ważna instytucja zgromadziÅ‚a te dzieÅ‚a w jednym miejscu.

Zapytany o proces twórczy, Andrzej PÄ…gowski powiedziaÅ‚:
– MiaÅ‚em trochÄ™ pietra przed tym. Andrzej, szczególnie na poczÄ…tku, miaÅ‚ Å›wietnych artystów. Tam byÅ‚ Wojciech Fangor, który zrobiÅ‚ genialny plakat do „PopioÅ‚u i diamentu”, byÅ‚ Franciszek Starowieyski i mój profesor Waldemar Åšwierzy z wspaniaÅ‚ym plakatem do „Ziemi Obiecanej”. WiÄ™c ja robiÄ…c swoje plakaty wiedziaÅ‚em, że ludzie bÄ™dÄ… je oceniali. Druga sytuacja byÅ‚a taka, że do wielu filmów plakatów nigdy nie byÅ‚o. Stoimy przed „LekcjÄ… polskiego kina” czy „Janem Nowakiem JezioraÅ„skim” – to sÄ… dokumenty, które nie byÅ‚y plakatowane, powstaÅ‚y po raz pierwszy i na wieki wieków bÄ™dÄ… wokóÅ‚ tego tytuÅ‚u siÄ™ znajdowaÅ‚y. „Nastazja” – przepiÄ™kny film, który też nigdy nie byÅ‚ plakatowany, a już „Panna Nikt” czy „Wielki tydzieÅ„” miaÅ‚y swoje plakaty. One troszeczkÄ™ byÅ‚y sÅ‚absze, wiÄ™c tym siÄ™ nie stresowaÅ‚em.

Jaki jest w pana oczach Wajda na nowo?
– Przede wszystkim caÅ‚y czas myÅ›laÅ‚em o rozmowach z Andrzejem, który nie byÅ‚ Å‚atwym partnerem. Jedynie „CzÅ‚owiek z żelaza” wygraÅ‚ w konkursie na plakat i Andrzej tak siÄ™ nim zachwyciÅ‚, że do koÅ„ca życia nie nazywaÅ‚ mnie Andrzejem PÄ…gowskim, ale autorem plakatu do jego filmu, co mnie też bawiÅ‚o. Naomiast w „PierÅ›cionku z orÅ‚em w koronie” czy „Kronice wypadków miÅ‚osnych” trochÄ™ siÄ™ kÅ‚óciliÅ›my, spieraliÅ›my. WiedziaÅ‚em, na czym Andrzejowi zależy. I robiÄ…c te plakaty miaÅ‚em z tyÅ‚u gÅ‚owy czy Andrzejowi by siÄ™ to spodobaÅ‚o. PamiÄ™tam naszÄ… rozmowÄ™ ostatniÄ… w Gdyni, kiedy dostaÅ‚em zgodÄ™ na zrobienie plakatu do „Powidoków”. Andrzej tam je pokazaÅ‚, wyjechaÅ‚ do Warszawy i po dwóch tygodniach zmarÅ‚. Natomiast ja mu wtedy powiedziaÅ‚em, jakie mam pomysÅ‚y, a on, że jemu siÄ™ to nie podoba. „Ja bym chciaÅ‚, żeby ten plakat wynikaÅ‚ z twórczoÅ›ci StrzemiÅ„skiego” – mówiÅ‚. I powstaÅ‚ zupeÅ‚nie inny projekt. Wszystko wiÄ™c byÅ‚o robione tak, że może Andrzejowi by siÄ™ spodobaÅ‚o – oczywiÅ›cie z wyjÄ…tkiem „CzÅ‚owieka z żelaza”, który jest tylko przeniesiony z poziomu na pion i jest nietykalny.
Andrzej Pągowski wszystkie swoje prace konsultował z żoną zmarłego Andrzeja Wajdy Krystyną Zachwatowicz.
– Od poczÄ…tku Krystyna byÅ‚a informowana, wysyÅ‚aÅ‚em jej to partiami i nigdy nie byÅ‚o czegoÅ› takiego: „Nie Andrzej, to mi siÄ™ nie podoba”. Na poczÄ…tku chyba trochÄ™ nie wierzyÅ‚a, że mi siÄ™ to uda zrealizować, ale opieka byÅ‚a caÅ‚y czas i sukcesywnie te plakaty oglÄ…daÅ‚a. Nigdy nie byÅ‚o sprzeciwu. Ja myÅ›lÄ™, że Krysia w swojej kulturze wspóÅ‚pracy nie odważyÅ‚aby siÄ™ powiedzieć – Andrzej tak – że jej siÄ™ to nie pooba. Może gdyby to byÅ‚o totalnie niezgodne, to by powiedziaÅ‚a: „Wiesz co, mam wrażenie, że ten plakat nie mówi o filmie.” Ale nigdy takiej sytuacji nie byÅ‚o.

W rozmowie z naszym portalem artysta przyznał, że przyjazd do Gorzowa to dla niego terapia.
– Ja to kocham. To dla mnie Å‚adowanie akumulatora. Kocham spotkania z publicznoÅ›ciÄ…, jeżdżenie i pokazywanie swoich prac. Ja już mam problemy ze zdrowiem, boli mnie krÄ™gosÅ‚up, ale jadÄ…c do Gorzowa wszystko mnie przestaÅ‚o boleć i czujÄ™ siÄ™ Å›wietnie.

Tekst i foto Hanna Kaup

Kliknij w wybrane zdjęcie aby powiększyć