„Wiadomo powszechnie, że prawie najważniejszym rywalem pieców kaflowych staÅ‚o siÄ™ z biegiem czasu ogrzewanie centralne, niewÄ…tpliwie z znacznÄ… szkodÄ… kultury estetycznej naszych mieszkaÅ„” – taki tekst przeczytasz w otwartym pod koniec stycznia szczeciÅ„skim Muzeum ZduÅ„skie OpowieÅ›ci.
Muzeum Zduńskie Opowieści to jedyna taka stała wystawa w Polsce. Na powierzchni nieco przekraczającej 80 m kw. pasjonaci: mistrz zduński
Maciej Burdzy oraz magister sztuki, renowatorka kafli
Maria Grzybek zgromadzili ponad 1800 artefaktów. Przygotowanie pomieszczeÅ„ i ekspozycji zajęło im okoÅ‚o trzy lata. To niewiele, zważywszy, że robili to poza godzinami swojej pracy.
DziÅ› oprowadzajÄ… zainteresowanych po tym niezwykÅ‚ym miejscu, które pozwala zatopić siÄ™ w przeszÅ‚oÅ›ci, jakÄ… pamiÄ™tajÄ… nieco starsi. Ekspozycja zostaÅ‚a przygotowana z pietyzmem i znawstwem. Znajdziecie tam nie tylko najróżniejsze w kolorach i wzorach kafle, rozetki oraz elementy, z których budowano piece, ozdobne metalowe drzwiczki czy cegÅ‚y pochodzÄ…ce z Polski, a także z terenów obecnej Litwy, Ukrainy, Austrii czy Niemiec.
WÅ›ród zgromadzonych eksponatów znajduje siÄ™ również sporych rozmiarów popielniczka z Landsberga. JeÅ›li chodzi o gorzowskie Å›lady, to sÄ… jeszcze dwa, które Maciej Burdzy umiejscowiÅ‚ w „Leksykonie ZakÅ‚adów Ceramicznych na terenie dzisiejszej Polski produkujÄ…cych kafle piecowe XVIII-XXI wiek”. Pierwszy dotyczy firmy ChodaczyÅ„ski Józef, DoÅ‚owacka Malwina, wytwarzajÄ…cej w naszym mieÅ›cie suche kafle, wzmiankowanej w latach1984-86; drugi – firmy o ponad 100 lat starszej, dziaÅ‚ajÄ…cej za czasów Landsberga – Paula Bennewitza Ofenfabrik in Landsberg.
Niewielkie powierzchniowo muzeum mieÅ›ci siÄ™ na dwóch kondygnacjach. Dolna wprowadza w historiÄ™ kafli piecowych, które w XI w. pojawiÅ‚y siÄ™ we Francji i Szwajcarii. Liczba i różnorodność wzorów robi wrażenie. Tam też poznacie sÅ‚ownictwo zduÅ„skie, katalog drzwiczek hermetycznych z 1928 r., ich zbiór z eksponatem pochodzÄ…cym z Odessy, a także wizytówki i reklamy wyjÄ™te z dawnych gazet.
ZewnÄ™trzne schody prowadzÄ… na piÄ™tro, gdzie w czterech wydzielonych pomieszczeniach obejrzycie dawnÄ… kuchniÄ™ z peÅ‚nym wyposażeniem, Å›cianÄ™ z korespondencjÄ… pracowników fabryk wytwarzajÄ…cych kafle, ich ekspozycjÄ™ wyróżniajÄ…cÄ… siÄ™ najjaÅ›niejszymi barwami i najbogatszymi wzorami; Å›cianÄ™ z rozet, gablotÄ™ z wzornikami czy pokój wypeÅ‚niony cechowanymi cegÅ‚ami. Jedna z nich pochodzi spod Wiednia z fabryki Aloisa Miesbacha.
Na stronie ewa-rembikowska.szkolanawigatorow.pl czytam: „Wizjoner przemysÅ‚owy Alois Miesbach (…) 1820 roku wynajÄ…Å‚ paÅ„stwowÄ… fabrykÄ™ cegieÅ‚ Wienerberg w Inzendorfie a potem sukcesywnie zaczÄ…Å‚ na jej bazie tworzyć holding. WykupiÅ‚ kilka sÄ…siednich cegielni, poszerzyÅ‚ asortyment o rury wodociÄ…gowe i kanalizacyjne, terakotÄ™, pustaki. PrzeprojektowaÅ‚ piece tak, by drogie i deficytowe drewno zastÄ…pić tanim wÄ™glem, co daÅ‚o też znacznÄ… poprawÄ™ jakoÅ›ci przez lepsze wypalanie cegieÅ‚. WÄ™giel miaÅ‚ z wÅ‚asnych 30 kopalÅ„. By obniżyć koszty transportu wÄ™gla oraz wyrobów gotowych wydzierżawiÅ‚ kanaÅ‚ Wiener Neustadt. Pod koniec życia byÅ‚ nie tylko najwiÄ™kszym producentem cegieÅ‚ w Europie, ale także najważniejszym wydobywcÄ… wÄ™gla w Austrii. DziÄ™ki doskonaÅ‚ej jakoÅ›ci produkowanych cegieÅ‚ wkrótce staÅ‚ siÄ™ dostawcÄ… dla dworu oraz rzÄ…du. Od okoÅ‚o 1850 r. pozwolono mu cechować je wizerunkiem orÅ‚a dwugÅ‚owego” (patrz zdjÄ™cie).
Muzeum ZduÅ„skie OpowieÅ›ci dziaÅ‚a w Szczecienie, w budynku dawnej stajni w podwórzu kamienicy przy ul. A. MaÅ‚kowskiego 26/ U2 (wejÅ›cie od ul. A. MaÅ‚kowskiego – nie od ks. BogusÅ‚awa X).
Koniecznie tam zajrzyjcie. Z pewnoÅ›ciÄ… wrócicie w to miejsce, bo jest tego warte, a poznawanie historii poprzedników centralnego ogrzewania okaże siÄ™ prawdziwÄ… przygodÄ….
Tekst i foto Hanna Kaup
Kliknij w wybrane zdjęcie aby powiększyć
Oni tu zostajÄ…
„ZostajÄ™!” to hasÅ‚o nowej kampanii promujÄ…cej Gorzów, która ma zwrócić uwagÄ™ na zalety naszego miasta, dziÄ™ki którym jest ono doskonaÅ‚ym ...
<czytaj dalej>Pielgrzymki
Tegoroczna piesza pielgrzymka powołaniowa odbędzie się w sobotę w sobotę 27 kwietnia.
Wyjście pielgrzymki na trasę z Paradyża do Rokitna nastąpi ...
<czytaj dalej>200 lat dla pani Zofii
NieczÄ™sto zdarza siÄ™, aby tradycyjnie Å›piewane „sto lat”, z racji chwili, modyfikowano w sekwencji życzeÅ„ na lat „dwieÅ›cie”. Tak wÅ‚aÅ›nie ...
<czytaj dalej>Prezydent w ministerstwie
Prezydent Gorzowa w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
- Z doÅ›wiadczenia wiem, że najważniejsze sÄ… relacje bezpoÅ›rednie. Ustalenia, które zapadajÄ… wtedy ...
<czytaj dalej>