Gontowiec Podróżny BLOG

Synagoga w Chmielniku jest jedną z największych w woj. świętokrzyskim. Powstała prawdopodobnie w pierwszej połowie XVIII w. na miejscu wcześniejszej, drewnianej, wzniesionej ok. 1630 r. Zanim została tym, czym jest obecnie – Ośrodkiem Edukacyjno-Muzealnym „Świętokrzyski Sztetl” – przetrwała, choć uszkodzona przez pożar w 1849 r. i potem odbudowana, a nawet rozbudowana. Nie obroniła się przed zniszczeniem wnętrza przez Niemców i zamianą na magazyn zbożowy, ale cierpliwie zniosła okres powojennego opuszczenia, by wreszcie doczekać się przekształcenia w 2013 r. w nowoczesne multimedialne muzeum prezentujące historię świętokrzyskich sztetli z blisko 100 gmin dawnej Kielecczyzny.

Sztetlami nazywano przedwojenne miasteczka żydowskie głównie na terenie dawnej Rzeczpospolitej Obojga Narodów, Podkarpacia, Bukowiny i Słowacji. Ich wielkość wahała się od kilkuset osób do nawet 20 tysięcy. Przed wojną w Chmielniku ponad 80% ludności stanowili Żydzi.

Chmielnicki Ośrodek Muzealno- Edukacyjny to bardzo ciekawe miejsce, dlatego szkoda, że nie dysponowaliśmy większym zapasem czasu na zwiedzanie. Placówka jest czynna do godz. 16:00, a my – z racji rozlicznych zajęć – dotarliśmy 40 min. przed zamknięciem. Pierwszym elementem rzucającym się w oczy po wejściu do głównej sali modlitewnej synagogi jest szklana bima wzorowana na osiemnastowiecznym oryginale wykonanym z kamienia. Bima to miejsce, z którego w trakcie nabożeństw odczytywano Torę. Ta w Chmielniku jest wyjątkowa, jedyna taka na świecie. Powstawała przez niemal dwa lata we wrocławskiej pracowni. Do jej wykonania użyto hartowanego szkła, a wszystkie elementy połączono ze sobą za pomocą specjalnego kleju utwardzanego promieniami UV. Ma 3,6 m wysokości i waży trzy tony.

Duże wrażenie zrobił też na nas Dom Cienia. Jest to czworoboczny monument ustawiony na przyległym do synagogi starym (nieistniejącym) cmentarzu żydowskim z XVII w. We wnętrzu czworoboku wypisano nazwiska miejscowej społeczności żydowskiej. Z nekropolii ocalało niewiele macew. Wszystkie umieszczono w formie lapidarium na terenie nowego, uruchomionego w XIX w. kirkutu.

Skoro nie mogliśmy więcej czasu spędzić w synagodze, postanowiliśmy pospacerować po Chmielniku. Odwiedziliśmy, a właściwie obejrzeliśmy z zewnątrz kościół parafialny z lat 1730-1783 (do środka mogliśmy zajrzeć tylko przez przeszklone drzwi wewnętrzne, ale dobre i to). Wędrując po uliczkach natknęliśmy się na kilka pomników. Jeden z nich nazwano Gęsią Studnią, chociaż wcale studnią nie jest, ma jednak inne ważne zadanie. Przypomina o tym, że symbolem Chmielnika była kiedyś gęś, a miasteczko słynęło ze smacznej gęsiny.

Na pamiątkowej tablicy umieszczonej w ścianie synagogi przeczytaliśmy „Historia nie biegnie głównymi traktami, ale przede wszystkim chodzi bocznymi ulicami spokojnych miasteczek”. I to jest prawda. W bocznych uliczkach Chmielnika nadal czuje się klimat przedwojennego sztetla. Miejsca związane z historią, nie tylko żydowską, są dobrze oznaczone i opisane. Szkoda jedynie, że nie ma tu ani jednej knajpki z żydowską kuchnią, bo idealnym zwieńczeniem pobytu byłaby możliwość zjedzenia np. przepysznych gęsich pipków albo czulentu.

Maria Gonta
foto Gontowiec Podróżny


Kliknij w wybrane zdjęcie aby powiększyć

Dodaj komentarz:

Przebudują Ikara

Przetarg na przebudowę ostatniego etapu ulicy Ikara rozstrzygnięty. Kolejna osiedlowa uliczka zostanie w pełni przebudowana. Nowa nawierzchnia ul. Ikara ułatwi codzienne ... <czytaj dalej>

Oni tu zostają

„Zostaję!” to hasło nowej kampanii promującej Gorzów, która ma zwrócić uwagę na zalety naszego miasta, dzięki którym jest ono doskonałym ... <czytaj dalej>

Pielgrzymki

Tegoroczna piesza pielgrzymka powołaniowa odbędzie się w sobotę w sobotę 27 kwietnia. Wyjście pielgrzymki na trasę z Paradyża do Rokitna nastąpi ... <czytaj dalej>

200 lat dla pani Zofii

Nieczęsto zdarza się, aby tradycyjnie śpiewane „sto lat”, z racji chwili, modyfikowano w sekwencji życzeń na lat „dwieście”. Tak właśnie ... <czytaj dalej>

«	maj 2024					»
P	W	Ś	C	P	S	N
		1	2	3	4	5
6	7	8	9	10	11	12
13	14	15	16	17	18	19
20	21	22	23	24	25	26
27	28	29	30	31

Piękna inicjatywa w brzydkim mieście

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy

Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog

Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert

Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum

Grochówki żadnej tam nie widziałem tylko długa kolejkę po watę cukrową.
Nowy wojewoda nowe porządki.
<czytaj dalej>

Nie ma w Polsce wojska. Piknik 3majowy tylko to dowiódł żadnego czołgu ja płaci grunwaldzkim, bo wszystkie oddaliśmy Ukrainie. 2 taki i 2 Pilice <czytaj dalej>

a w gryfinie była super zabawa <czytaj dalej>

Obchody na "bogato". Już nawet nielegalne, za "tamtej" Polski były z atrakcjami.
Jakieś orkiestry, występy, tance, a tu <czytaj dalej>

Pierwsze zdjęcie od gory:radny Kaczanowski, zobacz, tam jest pomnik Pioniera, nic nie zrobiłeś, aby nie był zaniedbaany. Następna sprawa, ile imp <czytaj dalej>