Gontowiec Podróżny BLOG

1 września przynosi ze sobą początek meteorologicznej jesieni (astronomiczna nadejdzie za trzy tygodnie). Wstępne prognozy sezonowe na ten miesiąc nie brzmią najgorzej – ma być dynamicznie, ale nie chłodniej niż to zazwyczaj we wrześniu bywa. Synoptycy przebąkują o rozpoczynającym się „poleciu”, czyli „okresie roku na styku lata i jesieni, w którym średnie dobowe temperatury powietrza wahają się pomiędzy 15 a 10 stopni C”. W moich notatkach z ubiegłego roku, o poleciu była mowa równe dwa tygodnie wcześniej, już 18 sierpnia.

Przysłów na dzisiejszy dzień jest mnóstwo. Najpierw: „Jaki pierwszy wrzesień taka będzie jesień” oraz „Pierwszy września pogodny, w zimie czas wygodny”, ale już „Burza w tym dniu rokuje, że cały miesiąc będzie mieć pogodę niestałą”, a odwołując się do patrona dzisiejszego dnia: „Gdy święty Idzi burzliwie się poda, przez cały wrzesień niestała pogoda”.

Miłym prognostykiem byłby dzień z umiarkowanymi opadami, bowiem „Dzień świętego Idziego, gdy się wypogodzi, cztery niedziele potem pogodą dogodzi” oraz „Wielka dla zboża i siewki wygoda, gdy w święty Idzi przyświeca pogoda” a nawet „Gdy na święty Idzi ładnie, śnieg na pewno późno spadnie”.

Na początek września przypada końcowa faza dojrzewania większości odmian gruszek. Są już całkiem słusznych rozmiarów, a ich piękna żółta albo czerwona barwa przyciąga oko i wyróżnia się spośród listowia, nic więc dziwnego, że „Święty Idzi gruszkę na drzewie widzi”.
Święty Idzi – patron matek karmiących i mamek, łuczników, myśliwych, pasterzy i handlarzy końmi – widzi albo raczej widział dużo więcej, bo przysłów o podobnym brzmieniu jest kilka, jednak z powodu zmian, jakie zaszły przez lata i w pogodzie, i w gospodarce rolnej, dziś niewiele z nich oddaje faktyczny stan rzeczy.

Z całą pewnością sprawdza się, że „Święty Idzi cały miesiąc widzi” (bo to przecież pierwszy dzień miesiąca) oraz „żyto w stodole widzi” i „w polu nic nie widzi” (bo już dawno po żniwach), a nawet to, że „Na św. Idzi pszczółka w polu nic nie widzi”. Natomiast przysłowia „Na święty Idzi, to się w polu tylko bydło i oracza widzi” oraz „Na święty Idzi chłop śniadania ani podwieczorka nie widzi” to już tylko tzw. prawda historyczna. W tym ostatnim porzekadle chodziło o posiłki dostarczane pracującym na polu, a że dzień już o wiele krótszy, więc zapewniano im jedynie obiady. Śniadania jadano przed wyruszeniem do prac polowych, przysłowie delikatnie przypomina, że poranki nie są już takie jasne i śniadać trzeba „o ćmoku”.

Wrzesień to również czas wysiewu nawozów zielonych (np. żyta ozimego lub mieszanki wyki kosmatej i żyta), o czym oczywiście dzisiejszy patron także przypomina „Na Idziego bierz się do siania pilnego”, a o tym, że to pierwszy dzień miesiąca, w którym rozpoczyna się jesień, informuje kolejne przysłowie „Święty Idzi wiedzie wrzesień, wnet nadejdzie dżdżysta jesień”

Jest jeszcze wspomnienie po jednym z największych i najsłynniejszych jarmarków konnych, jaki odbywał się w Łęcznej na Lubelszczyźnie i na którym można było oczywiście nabyć „mydło i powidło”: „Na jarmark w święty Idzi biegną szewcy, biegną Żydzi”. Już pod koniec XIX w. przysłowie to musiało być mniej popularne, bowiem publikowano do niego wyjaśnienie: „Gdyż na zimę zaopatruje się każdy wieśniak w buty i przyodziewek, więc na jarmarki około św. Idziego szewcy z butami, a Żydzi z rozmaitego rodzaju odzieżą się udają”.

Najwyższy chyba czas zajrzeć i do naszych szaf, sprawdzić, czy na zimę nie trzeba czegoś dokupić. Kiedy nastaną chłody, sklepy przerzucą się już na wiosenną odzież.

„Na św. Idzi w swaty do mnie przyjdzi” jest z kolei wyraźną informacją o tym, że skoro pracy na polach jest chwilowo mniej, a i stodoły już zapełnione, to czas najwyższy pomyśleć o uczuciach oraz weseliskach.

Dzisiejsze przysłowia poruszają tak wiele tematów, że niełatwo dopasować do nich fotografię, dlatego przekornie wybrałam pierwszowrześniową, zeszłoroczną fotkę przedstawiającą częściowo wysadzony w 1945 r. most kolejowy, który „zawisł” nad Gwdą w pobliżu Jastrowia.


Tekst i foto Maria Gonta

Dodaj komentarz:

Przebudowa Spichrzowej

Ostatnie przygotowania do rozpoczęcia przebudowy ulicy Spichrzowej. Konsorcjum firm TORMEL i WUPRINŻ, przebuduje ostatni, półkilometrowy odcinek ulicy Spichrzowej. Pierwsze prace ruszą ... <czytaj dalej>

UMCS z Jazz Clubem Pod Filarami

80 lat UMCS w Lublinie z Jazz Clubem „Pod Filarami”. W dniach 14 -17 maja 2024 roku w Akademickim Centrum Kultury ... <czytaj dalej>

Remont schodów

Nowe schody na Piaskach, obok lecznicza zieleń. Rusza remont schodów przy ul. Bohaterów Westerplatte, zejście do ul. Sczanieckiej. Skarpa przy schodach ... <czytaj dalej>

Obchody 900-lecia jubileuszu

W sobotę 11 maja br. w Ośnie Lubuskim odbędą się uroczyste obchody z okazji dziewięćsetlecia ustanowienia biskupstwa lubuskiego. Przygotowania do tej ... <czytaj dalej>

«	czerwiec 2024					»
P	W	Ś	C	P	S	N
					1	2
3	4	5	6	7	8	9
10	11	12	13	14	15	16
17	18	19	20	21	22	23
24	25	26	27	28	29	30

Piękna inicjatywa w brzydkim mieście

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy

Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog

Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert

Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum

Znowu " sami swoi". A wogóle czym oni się zajmują??? <czytaj dalej>

Tak miasto twój wójt sp...ł, że faktycznie rowerem lepiej jeździć, ale powstaje kolejne pole do....nadużyć/?/ Na początek, obowiązkowe kaski <czytaj dalej>

To proponuję jeszcze do każdego roweru, silnik odrzutowy, zestaw Wi-Fi, talerz satelitarny i co tam jeszcze w koszta można wrzucic :-) <czytaj dalej>

Ale pitolenie. Ani słowa o kolejce do "znachora" o bólu w krzyżu, o polityce i innych przyjemnościach wątpliwych u będących starymi l <czytaj dalej>

Starość

Widziałem ją wczoraj

Stała u drzwi werandy

Lewa ręką trzymała laskę
prawą chciała nacisnąć <czytaj dalej>