Gontowiec Podróżny BLOG

4 maja zwyczajowo poświęcony jest św. Florianowi, który – jak wszyscy wiemy – jest patronem osób zawodowo związanych z ogniem: strażaków, hutników, koksowników, piekarzy, garncarzy, kominiarzy, kowali. Ale nie tylko ich, bowiem wzywano go również dla ochrony przed powodzią, sztormem, trzęsieniem ziemi, burzą, piorunami i gromami.
Jest przedstawiony w herbie dwóch polskich miast: Kolna i Narola, a dawniej widniał też w herbie Kleparza, stanowiącego dziś dzielnicę Krakowa. Ponadto patronuje Austrii, diecezji katowickiej oraz miastom Kraków, Chorzów, Żnin i austriackiemu Linzowi.

W tradycjach ludowych wielu krajów zajmował jedną z najważniejszych pozycji. Aby dom był bezpieczny od pożaru, podczas jego budowy umieszczano na jednej z belek napis: „Święty Floryanie opiekuj się”. Obraz świętego wieszano – w zależności od regionu – na zewnętrznych murach lub wewnętrznych ścianach domów, wierząc, że kiedy ogień dotrze w jego pobliże, płomień sam zgaśnie. Skuteczność takich zbiegów została wielokrotnie potwierdzona przy pomocy instytucji zwanej „naoczny świadek”.

Czwartego maja przeprowadzano profilaktycznie antypożarowe zabiegi:

• polewano wodą każdy dom, aby przez cały rok ogień się go nie imał,
• nie przynoszono wody do kuchni, żeby nie sprowadzić do domu plagi much,
• nie palono w piecach, nie pieczono chleba i w ogóle nie rozpalano ognia; wolno to było robić tylko kowalowi, więc u niego podgrzewano posiłki,
• nie palono tytoniu.

Pogoda również była ważna. Ponieważ na początku maja często zdarzały się mroźne noce, mawiano, że to „św. Florian trzęsie śliwkami”. Z tego samego względu w jego dzień nie sadzono fasoli i dyni. Padający tego dnia deszcz gwarantował mniej pożarów w przyszłości, a słoneczny dzień – wręcz odwrotnie. Opady przepowiadały późniejszy urodzaj („Na Święty Florian deszczyk rzęsisty, będzie plon obfity, dobry i czysty”, „Deszcz w św. Floriana skrzynia grochem (groszem) napchana”), jednak mogły też wróżyć brzydką pogodę („Kiedy poleje na świętego Floriana, potrwa czas jakiś pogoda zasrana”).

„Gospodarskie” przysłowia informują, że na polach zieleni się coraz bardziej (Na świętego Floriana sięga żyto wyżej kolana), że parobkom pracy przybyło, więc należy się im dodatkowy posiłek („Św. Florek przynosi podwieczorek”), oraz że kończą się zeszłoroczne zapasy („Od świętego Florka daj chleba do worka”, „Na święty Florek, próżny już worek”, „Na św. Florka pusta stodółka”).

W polskiej ikonografii ludowej świętego widzimy najczęściej w akcji gaszenia dachu/ domu/ kościoła/ Krakowa. Ma to związek z legendą o cudownym ocaleniu przez niego kościoła na krakowskim Kleparzu. Pożar miał miejsce w 1528 r. Spłonął wówczas niemal cały Kleparz, jednak świątynia z Florianowymi relikwiami został uratowana dzięki bezpośredniej interwencji samego patrona, który polewał jej dach wodą ze skopka.

Relikwie sprowadzone zostały do Krakowa już w 1184 r. ponieważ – jak mówi kolejna legenda – święty sam tego chciał, a wolę swoją wyraził pisemnie: „Gdy poselstwo polskie przybyło do Rzymu, ażeby uprosić Ojca św. o jakie relikwie cenne, św. Floryan wystawił rękę z trumny z napisem: „Chcę iść do Polski.” Jego też Ojciec św. przeznaczył do Polski. Gdy wieziono te relikwie na wozie zaprzęgniętym w cztery konie, na tym miejscu, gdzie kościół św. Floryana stoi, stanęły i nie chciały się ruszyć z miejsca. Historya przywiezienia relikwii św. Floryana znajduje się w kościele tegoż św. w obrazach odmalowana z napisami”.

To jeszcze nie koniec ciekawostek związanych ze św. Florianem. Warto wiedzieć, że w dziewiętnastowiecznej Galicji funkcjonowało Towarzystwo Ubezpieczeń od Ognia „Florianka”, założone w 1860 r. w Krakowie, które sprzedawało polisy majątkowe ubezpieczające mienie na wypadek pożaru (oraz polisy na życie). Towarzystwo podejmowało też działania o charakterze prewencyjnym, wspomagając tworzenie ochotniczych straży ogniowych niemal w każdej ubezpieczanej przez „Floriankę” wsi. Strażaków nazywano „rycerzami świętego Floriana”.

Dziś przy każdej siedzibie Straży Pożarnej – zarówno ochotniczej jak i zawodowej – stoi figura świętego. Strażakom zadedykowano w Rakoniewicach nietypowy pomnik-fontannę odsłonięty w 35-lecie otwarcia w tym mieście Muzeum Pożarnictwa zajmującego na początku tylko budynek ewangelickiego zboru z 1763 r. (w późniejszych latach dobudowano kolejne pawilony). W placówce stanowiącej oddział Centralnego Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach znajduje się ponad cztery tysiące eksponatów i naprawdę warto je odwiedzić, natomiast Fontanna Strażaków cieszy oko także po zmroku, bowiem środkowy wodotrysk podświetlany jest na czerwono i całość wygląda, jakby strażak i strażaczka gasili ogień. (wiem, że „strażaczka” nie brzmi tu jakość szczególnie, ale „pani strażak” także jakoś zgrzyta, tymczasem w służbie są zarówno mężczyźni jak i kobiety).

Dzisiejsza fotografia przedstawia witraż ozdabiający drzwi w mysłowickim muzeum.

Wracając do św. Floriana, to trafił on nawet do ludowych zagadek:
- Który święty ma troje uszu?
- Św. Florian. Dwoje własnych, a trzecie u dzbana, z którego wodę leje (starsza wersja odpowiedzi - Św. Floryan, dwa na głowie, a trzecie przy skopku).
Ba, jedna zagadka pogalopowała nawet dalej, bo zapytanie brzmi:
- Który święty ma siedmioro uszu?
- Św. Florian. Dwa swoje, cztery u butów i jedno u konwi.

Florian Florianem, ale dzisiaj pierwszy dzień matur, więc maturzystom połamania pióra!

Tekst i foto Maria Gonta

Dodaj komentarz:

Przebudowa Spichrzowej

Ostatnie przygotowania do rozpoczęcia przebudowy ulicy Spichrzowej. Konsorcjum firm TORMEL i WUPRINŻ, przebuduje ostatni, półkilometrowy odcinek ulicy Spichrzowej. Pierwsze prace ruszą ... <czytaj dalej>

UMCS z Jazz Clubem Pod Filarami

80 lat UMCS w Lublinie z Jazz Clubem „Pod Filarami”. W dniach 14 -17 maja 2024 roku w Akademickim Centrum Kultury ... <czytaj dalej>

Remont schodów

Nowe schody na Piaskach, obok lecznicza zieleń. Rusza remont schodów przy ul. Bohaterów Westerplatte, zejście do ul. Sczanieckiej. Skarpa przy schodach ... <czytaj dalej>

Obchody 900-lecia jubileuszu

W sobotę 11 maja br. w Ośnie Lubuskim odbędą się uroczyste obchody z okazji dziewięćsetlecia ustanowienia biskupstwa lubuskiego. Przygotowania do tej ... <czytaj dalej>

«	wrzesień 2024					»
P	W	Ś	C	P	S	N
						1
2	3	4	5	6	7	8
9	10	11	12	13	14	15
16	17	18	19	20	21	22
23	24	25	26	27	28	29
30

Piękna inicjatywa w brzydkim mieście

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy

Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog

Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert

Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum

O ile tablice edukacyjne i "lecznicza zieleń" podrożą koszty inwestycji?
"... W naszym interesie jest by ten miś był jak najd <czytaj dalej>

Znowu " sami swoi". A wogóle czym oni się zajmują??? <czytaj dalej>

Tak miasto twój wójt sp...ł, że faktycznie rowerem lepiej jeździć, ale powstaje kolejne pole do....nadużyć/?/ Na początek, obowiązkowe kaski <czytaj dalej>

To proponuję jeszcze do każdego roweru, silnik odrzutowy, zestaw Wi-Fi, talerz satelitarny i co tam jeszcze w koszta można wrzucic :-) <czytaj dalej>

Ale pitolenie. Ani słowa o kolejce do "znachora" o bólu w krzyżu, o polityce i innych przyjemnościach wątpliwych u będących starymi l <czytaj dalej>