20 marca. Wiosna. Astronomiczna. Mamy jÄ…, a wÅ‚aÅ›ciwie bÄ™dziemy mieli od 16:33, kiedy SÅ‚oÅ„ce znajdzie siÄ™ dokÅ‚adnie w punkcie równonocy wiosennej. Przez póÅ‚ roku nasza póÅ‚kula bÄ™dzie mocniej przez nie ogrzewana. ZauważyliÅ›cie, że nawet ptaki Å›piewajÄ… zdecydowanie gÅ‚oÅ›niej? <czytaj dalej>
19 marca. Księżyc okrągły jak patelnia pięknie nocne chmurki podświetlał, zaglądał do okien, za nos wodził, spać nie dawał. <czytaj dalej>
18 marca to już zdecydowanie wiosenny czas. Nawet gdy pogoda niekiedy za nim nie nadąża, to i tak przysÅ‚owie swoje wie, mówiÄ…c bez ogródek: „Na Å›wiÄ™tego Edwarda zimy pogarda”. <czytaj dalej>
17 marca obfituje w przysÅ‚owia zwiÄ…zane z GertrudÄ…. To ostrzegajÄ…ce, że „Od Trzech Króli bÄ™dÄ… mrozy do Gietruli”, na szczęście siÄ™ nie sprawdziÅ‚o. <czytaj dalej>
15 marca. „PiÄ™tnastego marca sÅ‚onko grzeje nawet starca”? Ano zobaczymy, bo coÅ› dzisiaj na zbytniÄ… sÅ‚oneczność w krajobrazie siÄ™ nie zanosi. <czytaj dalej>
14 marca. Skoro dzisiaj poniedziaÅ‚ek, to na rozpoczÄ™cie dnia dobre bÄ™dzie dziewiÄ™tnastowieczne przysÅ‚owie (cytujÄ™ w oryginale): „Wczora byÅ‚a niedzielinka, pendziaÅ‚eczek nastaÅ‚. Porachuj, porachuj, coÅ› wczoraj przechlastáÅ‚”. <czytaj dalej>
13 marca. SÅ‚oneczny poranek wróży piÄ™kny dzieÅ„. Jeżeli sprawdzi siÄ™ przysÅ‚owie „Marzec czy sÅ‚oneczny, czy pÅ‚aczliwy, listopada obraz żywy” to i pod koniec roku nie bÄ™dzie źle. <czytaj dalej>
12 marca przez ponad cztery wieki był wielkim uczniowskim świętem noszącym miano gregorianek. <czytaj dalej>
11 marca. Mimo że trwa jeszcze astronomiczna zima a nocny mróz nie odpuszcza, pierwsza z piÄ™ciu sióstr Wiosen jest z nami już od pierwszego marca. To wiosna meteorologiczna. <czytaj dalej>
10 marca. Dzisiejszy dzień obfituje w przysłowia pogodowe. <czytaj dalej>
9 marca. „Gdy Franciszka z wichrem po polu hasa, może sypnąć Å›niegiem powyżej pasa”. <czytaj dalej>
8 marca. BudzÄ…cy siÄ™ dzieÅ„ stopniowo nabieraÅ‚ barw. Ponieważ dzisiaj Å›wiÄ™tuje pÅ‚eć piÄ™kna, pokuszÄ™ siÄ™ o porównanie porannego spektaklu do wizyty w salonie piÄ™knoÅ›ci, w którym wizażyÅ›ci nie sÄ… do koÅ„ca zdecydowani, jak ma wyglÄ…dać ostateczny efekt ich pracy. <czytaj dalej>
7 marca należy do dni posiadających własne przysłowia, a te dedykowane są św. Tomaszowi z Akwinu. Może się to wydawać cokolwiek dziwne, bowiem tego akurat świętego wspominaliśmy już 28 stycznia. <czytaj dalej>
6 marca. Za oknem brak porannej przejrzystości. <czytaj dalej>
5 marca nie posiada wprawdzie wÅ‚asnego przysÅ‚owia, ale w zwiÄ…zku z ostatnimi mroźnymi nocami brzmi mi w gÅ‚owie zwrotka opisywanej przez Kolberga „Osy”: „(…) bÄ™dzie w nocy mróz, mróz. Dobre kluski bez pietruszki, ino masÅ‚a wÅ‚óż, wÅ‚óż”. <czytaj dalej>
4 marca. Do przesilenia wiosennego jeszcze ponad dwa tygodnie, a przysÅ‚owie już na zapas siÄ™ cieszy, że „Na Å›w. Kazimierza dzieÅ„ siÄ™ z nocÄ… przymierza” („Na Å›w. Kaźmierz dzieÅ„ z nocÄ… zmierz”). <czytaj dalej>
03 marca. Wprawdzie przysÅ‚owie powiada: „Na Å›wiÄ™tÄ… KondÄ™ wyrzuć już bondÄ™”, czyli zimowe okrycie, jednak nam trochÄ™ ostatnio pochÅ‚odniaÅ‚o, zwÅ‚aszcza w nocy i nad ranem, dlatego z tym wyrzucaniem jeszcze siÄ™ wstrzymamy. <czytaj dalej>
02 marca. „W Å›wiÄ™tej Halszki dzionek, nuci już skowronek”, zresztÄ… nie tylko on. Coraz wiÄ™cej wokóÅ‚ ptasich gÅ‚osów, coraz bardziej różnorodnych. Zdecydowanie najgÅ‚oÅ›niejsze sÄ… żurawie i przemieszczajÄ…ce siÄ™ po niebie klucze gÄ™si. W mieÅ›cie o skowronki trudniej, w lesie też, a na polach i Å‚Ä…kach rzadziej ostatnio bywamy, wiÄ™c skowronkowych treli jeszcze w tym roku nie sÅ‚yszeliÅ›my. Nie oznacza to jednak, że już nie przyleciaÅ‚y. Ornitolodzy podpowiadajÄ…, żeby wypatrywać ich wÅ‚aÅ›nie w pierwszych dniach marca.
Cytowane wyżej przysÅ‚owie wspomina Å›wiÄ™tÄ… HalszkÄ™, ale konia z rzÄ™dem temu, kto znajdzie jÄ… w panteonie bÅ‚ogosÅ‚awionych. ImiÄ™ to wywiedziono już w XII w. i to wcale nie od Haliny czy Heleny, tylko od… Elżbiety, na którÄ… SÅ‚owianie mówili Halżbieta (Halżka, ale także Bietka, Betka).
Świętych Elżbiet jest osiem. Największym kultem na ziemiach słowiańskich otoczona była Elżbieta Węgierska (1207-1231) i to ona uważana jest za patronkę Halszek, mimo że jej wspomnienie obchodzone jest 17 listopada, a Halszki swoje jedyne w roku imieniny świętują właśnie dziś. Miłego dnia wszystkim Halszkom! Nie-Halszkom także.
Pewnie zauważyliÅ›cie, że księżycowa lampa Å›wieciÅ‚a ostatnio coraz sÅ‚abiej. Dzisiejszej nocy zgaÅ›nie zupeÅ‚nie. SpecjaliÅ›ci od astrologii twierdzÄ…, że nów w Rybach przynosi prorocze sny, wiÄ™c postarajcie siÄ™ je zapamiÄ™tać. Nawet jeżeli pozornie wydadzÄ… siÄ™ bez sensu, mogÄ… nieść w sobie zaszyfrowanÄ… informacjÄ™, dlatego warto zanotować sobie treść takiego snu.
Ponieważ po nowiu Księżyc zawsze siÄ™ odradza, nasi przodkowie z upodobaniem potrzÄ…sali wtedy sakiewkÄ…, zaklinajÄ…c szeptem „aby zawsze peÅ‚na byÅ‚a”. DziÅ› już nie stosuje siÄ™ takich praktyk z prostego powodu – kontem bankowym nie da siÄ™ potrzÄ…sać. No chyba, że za pomocÄ… niebacznie Å›ciÄ…gniÄ™tego z sieci wirusa, ale wtedy nie przyrostu gotówki, tylko caÅ‚kowitego wyczyszczenia konta można siÄ™ spodziewać, a tego nie życzÄ™ nikomu.
Istnienie faz Księżyca ludowa legenda przypisuje przygodzie Å›w. MichaÅ‚a, który razu pewnego wybraÅ‚ siÄ™ na ZiemiÄ™ na inspekcjÄ™, a że trochÄ™ zamarudziÅ‚, do Nieba wracać musiaÅ‚ po ciemku. PotknÄ…Å‚ siÄ™ o coÅ›, nawet zraniÅ‚ w nogÄ™, wiÄ™c rozżalony zwróciÅ‚ siÄ™ rankiem do Najwyższego:
- Panie, nocą kompletnie nic nie widać! Mrok jest tak nieprzenikniony, że nawet Ewa z Adamem mogli pomylić zwykłą jabłonkę z drzewem prawdy. Zrobisz coś z tym?
I Bóg w swojej nieskoÅ„czonej mÄ…droÅ›ci skonstruowaÅ‚ Księżyc. Aby jego Å›wietlne zasoby nigdy siÄ™ nie wyczerpaÅ‚y, zaprojektowaÅ‚ go tak, by co dwa tygodnie gasÅ‚, a jasność byÅ‚a regulowana w zależnoÅ›ci od czasu przed lub po naciÅ›niÄ™ciu wyÅ‚Ä…cznika.
Dzisiejszy dzieÅ„ jest także wstÄ™pem do Wielkiego Postu. NiegdyÅ› nazywany byÅ‚ WstÄ™pnÄ… ÅšrodÄ…, dziÅ› mówimy raczej Åšroda Popielcowa albo Popielec. Ponieważ jest Å›wiÄ™tem ruchomym i przypada miÄ™dzy piÄ…tym lutego a dziesiÄ…tym marca, wiÄ™c i pogodowych przysÅ‚ów dostarcza niemaÅ‚o. I tak:
- warianty na pogodÄ™ - „JeÅ›li we WstÄ™pnÄ… ÅšrodÄ™ jest piÄ™kna pogoda, to w polu nadzwyczaj jest piÄ™kna uroda”, „Gdy w Popielec pogoda sÅ‚uży, suchÄ… wiosnÄ™ wróży”, „JeÅ›li we WstÄ™pnÄ… ÅšrodÄ™ Å›wiecÄ… nocÄ… gwiazdy, kury bÄ™dÄ… niosÅ‚y, mówi u nas każdy”
- warianty na niepogodÄ™ - „Gdy we WstÄ™pnÄ… ÅšrodÄ™ deszcz pada, to rój gÄ…sienic kapustÄ™ zjada”, „W PopielcowÄ… ÅšrodÄ™ jak deszcz z góry pada, trzecia kopka chÅ‚opu na polu przepada (nawiasem mówiÄ…c ciekawym zjawiskiem byÅ‚by deszcz padajÄ…cy z doÅ‚u)
- wariant odpowiedni na każdÄ… okoliczność - „Gdy w Popielec pogoda, wiosna bÄ™dzie sucha, gdy deszcz, bÄ™dzie mokra, a jeżeli zimno, bÄ™dzie zimna”.
Pogoda za oknem wskazuje, że w tym roku sprawdzać się będzie wariant pierwszy. I nawet kury nieść się powinny lepiej, bowiem gwiazdy w czasie nowiu świecą wyjątkowo jasno.
A skoro dziÅ› Popielec, to i zdjÄ™cie „przysypane” zamarzniÄ™tÄ… na pÅ‚ocie mgÅ‚Ä… jak najbardziej na miejscu, prawda?
Tekst i foto Maria Gonta
« | maj 2024 | » | ||||
P | W | Åš | C | P | S | N |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | ||
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 |