zygmunt_marek_piechocki BLOG

Z cyklu: Moim zdaniem 52

Najpierw jeszcze raz dziękczynne pokłony osobom, dzięki którym mogłem inaugurującej muzyczną działalność naszej Filharmonii IX Symfonii d-moll op. 125 Ludwiga van Beethovena posłuchać.

Wprzódy, nie bez zniecierpliwienia, przydługich przemówień. Owszem, czekałem na wystąpienie pana Jana Popisa. Jednak nieco zawiódł moje oczekiwania – sądzę, mógł nieco więcej o Symfonii powiedzieć niż te kilka zdawkowych zdań. Później, w rozmowie, wyraził przekonanie, że to w programie wydanym z tej okazji winno być więcej informacji. A tam niewiele i błąd. „Utwór powstał w 1824 roku…”, a w biografii kompozytora (autor George R. Marek) na stronie 532 można przeczytać: „W roku 1822, w toku wytężonej pracy nad „Dziesiątą symfonią…”. Tak naprawdę to nie wiadomo, od kiedy pisał „w głowie” nuty „dziewiątej”, kiedy po raz pierwszy przeczytał tekst „Ody do radości” Friedricha Schillera. Jest pewnym że identyfikował się z myślą przewodnią wiersza, z tym, że do radości dochodzi się przez cierpienie. Tutaj bardziej językoznawcy, tłumacze mieliby pole do popisu w interpretowaniu słowa „Freude” – bo można je odczytywać jako poczucie szczęścia, zadowolenia, spełnienia życiowego. Raczej nie chcę zajmować się literacką stroną Dzieła – sądzę, że muzyka jest najważniejszą. I to jej „duchowość filozoficzną” odbieramy danymi nam zmysłami. Słowa, jakie by nie były, znaczą mniej.

Ludwig van Beethoven pracował nad „Dziewiątą symfonią” również latem 1823 roku
w Hetzendorf. Mieszkał w willi barona Proyana. Zresztą, niezbyt długo tam przebywał. Zdenerwowany zbytnią „czołobitnością” gospodarza przeniósł się do Baden. W latach tworzenia Missa Solemnis i „Dziewiątej” przeprowadzał się czterokrotnie. Tak czy inaczej, jak piszą biografowie, ukończył ją wiosną 1824 roku, a prapremiera, nie bez różnych trudności, odbyła się 7 maja. Tak więc w 187 lat i 11 dni od wiedeńskiej w Gorzowskiej Filharmonii – jak to ktoś powiedział – „Gorzowskie Opus pierwsze” – IX Symfonia .
Z próbami do wiedeńskiej prapremiery było podobnie jak z gorzowskimi. Poszczególne grupy ćwiczyły osobno. Chórzyści ze swoimi dyrygentami, „nasza” kameralna tutaj, w Gorzowie, brandenburska u siebie. Później dopiero razem we Frankfurcie (to wiem z prasy). I jeden raz „u nas”. W 1824 roku były też tylko dwie próby całości! Tak więc należy podziwiać późniejsze zgranie się całości – Wiedniu w 1824 roku przyjęte entuzjastycznie, w Gorzowie – brawami „na stojąco”.

A moje wrażenia „pierwszorzędowe”? Owszem, pozytywne! Każdy przecież wie, że z nich
nie da się „uchwycić całości”. Dobrze słychać poszczególnych solistów, dialogi pomiędzy instrumentami czy ich grupami. Tutaj – piękna „współpraca” fletów, fletu pikolo, obojów ze smyczkami. Zauważyłem, jak bardzo Dyrygentowi (pan Piotr Borkowski) zależy na ich dobrym brzmieniu, intonacji. Więcej niż np. wiolonczelom i kontrabasom poświęcał swojej energii dyrygenckiej - jakże ładne gesty lewej ręki, którymi dysponował kolejne intonacje, napięcia, ściszenia (diluenda, diminuenda). Nie podobały mi się fragmenty tutta la forza – ale to zapewne „wina” mojego miejsca – wszystkie dźwięki „kotłowały” się nade mną. Tworzyły gęstą zawiesinę. Na szczęście, nie było „tego” zbyt wiele. Zachwyciły wiolonczele i kontrabasy – zwłaszcza w początku ostatniej części. Jakże pięknie zabrzmiały! Z jaką głębokością. Śpiewnością! („stawanie włosów” na ramionach, ciarki!) A to przecież instrumenty „nieprzyzwyczajone” do solowych występów – przywykłe do ról drugoplanowych, zaznaczania rytmu. W „Dziewiątej” Beethoven napisał im inną, znaczną rolę. I trudniejszą niż tę w „Piątej”, kiedy grają jedynie pasaż. Tutaj wprowadzają główny temat (Presto i Allegro assai). W Gorzowie niezwykle udanie.

Trudne zadanie wyznaczył Kompozytor chórom. W znacznej części partytury wysokie dźwięki sopranów – w gorzowskim wykonaniu, moim zdaniem, przytłaczały pozostałe głosy. Panowie słyszalni jedynie w solowych częściach tenorów i basów. A soliści? Ja słyszałem ich dobrze, chociaż spodziewałem się „więcej”. Siedzący w dalekich rzędach narzekali (w późniejszych rozmowach ) na słabą słyszalność ich głosów.

I cóż na zakończenie? Podobała mi się część pierwsza i druga! Momentami „ciary” na plecach! Trzecia – mimo że z założenia to Adagio molto e cantabile – Andante moderato (również zmiana tonacji z d-moll na B-dur – więc i nastroju), to wydała mi się nieco za wolna, mało przejrzysta, mniej „czytelna” dla słuchacza. Ktoś ze znajomych po koncercie powiedział w dyskusji: „wiesz, taka nieco rozmydlona”. Czy to niemuzyczne przecież słowo właściwie oddaje nasze odczucia? Chyba tak.

A może to „zmęczenie” albo odpoczynek wykonawców przed częścią czwartą. W tej - bardziej (jednak) podobały mi się wejścia (repliki), brzmienie orkiestry niż chóru i solistów. Ale to znowu na karb mojego miejsca na widowni zwalam – partie chóru „przelatywały” nade mną. W dalszych rzędach zapewne ich „słyszalność”, odbiór na pewno lepszy. Ale i tak byłem szczęśliwy! Że w ogóle JESTEM w Filharmonii Gorzowskiej w tym dla niej jakże ważnym momencie! Monumentalność gmachu! Zamysłu jego budowy! Monumentalność Beethovenowskiej muzyki. Swoiste trio!

To na partyturze Missa Solemnis D–dur op. 123 napisał Ludwig van Beethoven te znamienne słowa:
„Von herzen – möge es zu Herzen gehenn” – „Z serca – oby do serc trafiała”. Jakże bym chciał, by dotyczyły całej muzyki, której słuchać będziemy w naszej Filharmonii. Od tej dla koneserów klasyki po jazz, pop, rock, muzykę ludową czy popularną. Żeby nie było w naszym mieście grup poszkodowanych brakiem „ich” ulubionych prezentacji! Już najbliższy repertuar budzi taką nadzieję. Ja wybiorę się na dwa, trzy koncerty. Na pewno „na” Omara Sosę, Dyplomantów Filharmonii, Trio Fortepianowe… Szerokim łukiem omijając np. „Filharmonię dowcipu”!

To na pewno nie dowcip, ale anegdota (jedna z wielu) dotycząca „Dziewiątej”. Otóż jej autor dedykował partyturę królowi pruskiemu Fryderykowi Wilhelmowi III. Kazał po królewsku nuty oprawić i posłał. W zamian otrzymał pierścień z czerwonym kamieniem. Poszedł z nim do jubilera, który wycenił klejnot bardzo nisko - na 300 florenów - dzisiaj byłoby to około 450 dolarów. Zdenerwowany kompozytor chciał pierścień odesłać. Oczywiście z ironicznym listem dziękczynnym. Z trudem go od tego powstrzymano. Pierścień kupił jubiler!

Postscriptum
Oponentom budowy Filharmonii to zdanie: oczywiście, że też wiem, jak wiele jest w naszym Mieście do naprawienia, zrobienia. Wczoraj np. jechałem kilkakrotnie ulicami Kostrzyńską i Dobrą – ci, którzy nimi jeżdżą wiedzą – to nie drogi, to tory przeszkód! Trzeba je zreperować, odbudować. Ale nie zamiast. Ale dlatego, że trzeba! (Władzom Miasta ku uwadze!)

Pisałem w Łośnie w sobotę 21 maja 2011 roku
Zygmunt Marek Szofer Piechocki

Dodaj komentarz:

Komentarze:

Oni tu zostają

„Zostaję!” to hasło nowej kampanii promującej Gorzów, która ma zwrócić uwagę na zalety naszego miasta, dzięki którym jest ono doskonałym ... <czytaj dalej>

Pielgrzymki

Tegoroczna piesza pielgrzymka powołaniowa odbędzie się w sobotę w sobotę 27 kwietnia. Wyjście pielgrzymki na trasę z Paradyża do Rokitna nastąpi ... <czytaj dalej>

200 lat dla pani Zofii

Nieczęsto zdarza się, aby tradycyjnie śpiewane „sto lat”, z racji chwili, modyfikowano w sekwencji życzeń na lat „dwieście”. Tak właśnie ... <czytaj dalej>

Prezydent w ministerstwie

Prezydent Gorzowa w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego. - Z doświadczenia wiem, że najważniejsze są relacje bezpośrednie. Ustalenia, które zapadają wtedy ... <czytaj dalej>

«	kwiecień 2024					»
P	W	Ś	C	P	S	N
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30

Piękna inicjatywa w brzydkim mieście

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy

Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog

Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert

Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum

Dobrze! Bo wiele dobrych koncertów w tym sezonie.
Również w Sali Kameralnej. Także autorskie, naszych filharmoników. Wczoraj np. występ dw� <czytaj dalej>

Jest tak bo zdurnieliśmy..... <czytaj dalej>

Tę kwestię reguluje kościół katolicki
Nauczy się by wybierać dobro.

Ale feministkom temat jest obcy i stąd lewica czyli opieku <czytaj dalej>

Zlikwiduje się wszelkie dyktaty i nakazy unijne, cofnie się unijne imunitety, bo za dużo zasłaniają. Generalnie unia przestanie mieć cokowliek <czytaj dalej>

Jedni mówią , że życie zaczyna się po "pięćdziesiątce", a inni że dopiero po drugiej.
Wszystkiego dobrego Pani Zofio ... <czytaj dalej>