Każdego roku ponad 10 mln osób na Å›wiecie, z czego prawie 60 tys. w krajach Unii Europejskiej, w tym okoÅ‚o 7 tys. w Polsce dowiaduje siÄ™, że ma gruźlicÄ™ . Choć dziÄ™ki postÄ™powi medycyny gruźlica z choroby dziesiÄ…tkujÄ…cej spoÅ‚eczeÅ„stwa staÅ‚a siÄ™ chorobÄ… uleczalnÄ…, jednak wciąż stanowi zagrożenie dla zdrowia. MiÄ™dzy innymi dlatego, że wzrasta odsetek chorych zapadajÄ…cych na jej lekoopornÄ… odmianÄ™. O faktach i mitach na temat gruźlicy rozmawiamy z pulmonologiem, lek. med.
BeatÄ… JasicÄ….
O gruźlicy zwykÅ‚o siÄ™ myÅ›leć jako o chorobie zapomnianej. Tymczasem pomimo intensywnych dziaÅ‚aÅ„ w zakresie jej zapobiegania i leczenia, gruźlica nadal stanowi poważny problem zdrowia publicznego. WedÅ‚ug Åšwiatowej Organizacji Zdrowia, gruźlica jest drugÄ… po AIDS chorobÄ… zakaźnÄ… skutkujÄ…cÄ… najwyższÄ… Å›miertelnoÅ›ciÄ…. W Polsce co roku zapada na niÄ… okoÅ‚o 7 tys. osób, częściej sÄ… to mężczyźni niż kobiety. Zachorowalność na gruźlicÄ™ wzrasta z wiekiem – bliskopoÅ‚owa (43,4 proc.) chorujÄ…cych ma od 45 do 64 lat .
1. Gruźlica to choroba osób o niskim statusie spoÅ‚ecznym – mit
Stereotypowo gruźlica kojarzona jest jako choroba osób biednych, niedożywionych, żyjÄ…cych w zÅ‚ych warunkach higienicznych. To nie do koÅ„ca prawda. Każdy czÅ‚owiek, niezależnie od statusu spoÅ‚ecznego, może zachorować na gruźlicÄ™. Owszem, w grupach wykluczonych spoÅ‚ecznie – wÅ›ród osób bezdomnych, uzależnionych od narkotyków i alkoholu, przebywajÄ…cych w zakÅ‚adach karnych – przypadków zachorowaÅ„ jest wiÄ™cej, ponieważ zÅ‚e warunki bytowe sprzyjajÄ… osÅ‚abieniu organizmu i wiÄ™kszej podatnoÅ›ci na różnego rodzaju infekcje. Natomiast wyższy status majÄ…tkowy, mieszkanie w wysoko rozwiniÄ™tym kraju czy higieniczny tryb życia same w sobie nie chroniÄ… przed zarażeniem siÄ™ chorobotwórczymi prÄ…tkami. W grupie narażonej na zachorowanie na gruźlicÄ™ znajdujÄ… siÄ™ na przykÅ‚ad pracownicy ochrony zdrowia czy osoby, które z racji wykonywanego zawodu majÄ… kontakt z grupami ryzyka – policjanci, strażnicy wiÄ™zienni, pracownicy socjalni. InnÄ… grupÄ…, u której ryzyko wystÄ…pienia gruźlicy jest wiÄ™ksze, sÄ… osoby o obniżonej odpornoÅ›ci z racji na wiek lub zażywane leki. Czynnikiem ryzyka sÄ… również wyjazdy do krajów, w których wystÄ™powanie gruźlicy jest czÄ™stsze. I wcale nie muszÄ… to być egzotyczne destynacje. Wysoki wskaźnik zapadalnoÅ›ci na gruźlicÄ™ notujÄ… chociażby kraje należące do byÅ‚ego ZwiÄ…zku Radzieckiego.
2. Można zarazić siÄ™ prÄ…tkiem gruźlicy i nie zachorować– fakt
WedÅ‚ug danych Åšwiatowej Organizacja Zdrowia nawet jedna czwarta Å›wiatowej populacji może być zarażona prÄ…tkiem gruźlicy. Do zakażenia dochodzi drogÄ… kropelkowÄ…, a jego źródÅ‚em sÄ… prÄ…tkujÄ…cy chorzy na gruźlicÄ™ pÅ‚uc. Jednak kontakt z takÄ… nie musi oznaczać, że sami zachorujemy. Szacunkowo na gruźlicÄ™ zapada od kilku do 10 proc. nosicieli prÄ…tka. Wysokie ryzyko rozwiniÄ™cia siÄ™ choroby utrzymuje siÄ™ przez pierwsze dwa lata od kontaktu z chorobotwórczymi bakteriami i stopniowo maleje. SÄ… jednak chorzy, którzy chorujÄ… po dÅ‚ugim, nawet kilkudziesiÄ™cioletnim okresie od zakażenia. Na szczęście u okoÅ‚o 90 proc. nosicieli prÄ…tka gruźlicy choroba nigdy siÄ™ nie rozwija, a o przebytym zakażeniu Å›wiadczy jedynie dodatni wynik próby tuberkulinowej.
3. Charakterystycznym objawem gruźlicy jest uporczywy kaszel – fakt
Pierwsze objawy gruźlicy sÄ… dość nietypowe i mogÄ… przypominać przeziÄ™bienie. Chory skarży siÄ™ na zÅ‚e samopoczucie, ma stany podgorÄ…czkowe, czuje siÄ™ osÅ‚abiony i Å‚atwo siÄ™ mÄ™czy. Rozwojowi choroby towarzyszyć mogÄ… nocne poty, brak apetytu i spadek wagi ciaÅ‚a. Kluczowym objawem gruźlicy pÅ‚ucnej jest kaszel, poczÄ…tkowo suchy, stopniowo nasilajÄ…cy siÄ™, utrzymujÄ…cy siÄ™ co najmniej 3 tygodnie. Z czasem chory zaczyna odkrztuszać plwocinÄ™. JeÅ›li kaszel nie ustÄ™puje i nie można go wytÅ‚umaczyć innymi przyczynami, należy jak najprÄ™dzej zgÅ‚osić siÄ™ do lekarza, lekarz zaÅ› powinien zlecić wykonanie badania radiologicznego pÅ‚uc. Wskazane jest także wykonanie testu tuberkulinowego. Należy pamiÄ™tać, że dÅ‚ugotrwaÅ‚y kaszel – jako gÅ‚ówny objaw gruźlicy – może być symptomem bardzo wielu chorób np. przewlekÅ‚ej obturacyjnej choroby pÅ‚uc (POCHP), krztuÅ›ca czy raka pÅ‚uc. Dlatego w przypadku jego wystÄ…pienia ważne jest przeprowadzenie prawidÅ‚owej diagnostyki.
4. Gruźlica atakuje wyÅ‚Ä…cznie pÅ‚uca – mit
NajczÄ™stszÄ… postaciÄ… choroby jest gruźlica pÅ‚uc, stanowiÄ…ca 95 proc. wszystkich zachorowaÅ„ w Polsce, ale nie jest jej jedynÄ… postaciÄ…. Gruźlica może zaatakować praktycznie każdy narzÄ…d, najczęściej ukÅ‚ad moczowy, wÄ™zÅ‚y chÅ‚onne, koÅ›ci i stawy lub kilka narzÄ…dów jednoczeÅ›nie (postać rozsiana). PozapÅ‚ucna postać choroby rozwija siÄ™ u ok. 5 proc. zakażonych. Objawami gruźlicy pozapÅ‚ucnej mogÄ… być obrzmienia stawów, bolesność ruchowa, powiÄ™kszenie wÄ™zÅ‚ów chÅ‚onnych, upoÅ›ledzenie funkcjonowania zaatakowanych narzÄ…dów np. nerek.
5. Gruźlica jest chorobÄ… uleczalnÄ… – fakt
Gruźlica jest chorobÄ… w peÅ‚ni wyleczalnÄ…. Warunkiem peÅ‚nego powrotu do zdrowia jest wczesne jej wykrycie, co nie zawsze jest proste, ponieważ zdarza siÄ™, że objawy gruźlicy – podwyższonÄ… temperaturÄ™, kaszel, osÅ‚abienie – chory bagatelizuje, skÅ‚adajÄ…c na karb sezonowej infekcji. Tymczasem opóźnienie wdrożenia leczenia powoduje nie tylko powstanie nieodwracalnych zmian w pÅ‚ucach, lecz prowadzi także do zakażenia innych osób, pozostajÄ…cych w tym czasie w kontakcie z chorym. Osoba, u której wykryto gruźlicÄ™ w postaci zakaźnej czyli prÄ…tkujÄ…cej, powinna trafić do szpitala w celu odizolowania jej od otoczenia i poddania odpowiedniemu leczeniu. NastÄ™pnie terapia kontynuowana jest w poradni gruźlicy i chorób pÅ‚uc. Leczenie gruźlicy może trwać od kilku miesiÄ™cy do dwóch lat, a jego skuteczność zależy w dużej mierze od dyscypliny pacjenta i regularnego przyjmowania przez niego leków przeciwprÄ…tkowych.
Grupa LUX MED
foto Wikipedia
Obchody 900-lecia jubileuszu
W sobotę 11 maja br. w Ośnie Lubuskim odbędą się uroczyste obchody z okazji dziewięćsetlecia ustanowienia biskupstwa lubuskiego.
Przygotowania do tej ...
<czytaj dalej>PrzebudujÄ… Ikara
Przetarg na przebudowę ostatniego etapu ulicy Ikara rozstrzygnięty.
Kolejna osiedlowa uliczka zostanie w pełni przebudowana. Nowa nawierzchnia ul. Ikara ułatwi codzienne ...
<czytaj dalej>Oni tu zostajÄ…
„ZostajÄ™!” to hasÅ‚o nowej kampanii promujÄ…cej Gorzów, która ma zwrócić uwagÄ™ na zalety naszego miasta, dziÄ™ki którym jest ono doskonaÅ‚ym ...
<czytaj dalej>Pielgrzymki
Tegoroczna piesza pielgrzymka powołaniowa odbędzie się w sobotę w sobotę 27 kwietnia.
Wyjście pielgrzymki na trasę z Paradyża do Rokitna nastąpi ...
<czytaj dalej>