Zbliża siÄ™ wyjÄ…tkowo ważna dla Polski rocznica. 70. rocznica zakoÅ„czenia najwiÄ™kszej z wojen. Gdyby poszukać, kiedy dokÅ‚adnie ona przypada, znajdziemy, m.in. informacjÄ™, że z 8 na 9 maja 1945 w Berlinie Niemcy podpisaÅ‚y akt kapitulacji. StÄ…d 9 maja w krajach byÅ‚ego ZSRR obchodzony jest jako DzieÅ„ ZwyciÄ™stwa nad hitlerowskimi Niemcami. Oficjalne źródÅ‚a podajÄ…, że II wojna Å›wiatowa jako najwiÄ™kszy konflikt zbrojny w historii Å›wiata, trwaÅ‚a od 1 wrzeÅ›nia 1939 do 2 wrzeÅ›nia 1945 z zaznaczeniem, że w Europie do 8 maja 1945. Natomiast media podaÅ‚y, że ogólnopolskie obchody zakoÅ„czenia II wojny Å›wiatowej odbÄ™dÄ… siÄ™ w nocy z 7 na 8 maja na Westerplatte.

A co tu, najbliżej nas? W zakÅ‚adce "70. Rocznica PrzyÅ‚Ä…czenia Ziem Zachodnich i PóÅ‚nocnych do Polski" na stronie UrzÄ™du Wojewódzkiego w Gorzowie (odsyÅ‚am http://www.lubuskie.uw.gov.pl/biuro_wojewody/obchody_rocznicowe.html) nie ma sÅ‚owa o jakichkolwiek obchodach w naszym mieÅ›cie. Jedynie na stronie MCK czytamy o spotkaniu czÅ‚onków Stowarzyszenia Polaków Poszkodowanych przez III RzeszÄ™ z okazji 70. rocznicy zakoÅ„czenia II wojny Å›wiatowej, ale dopiero 13 maja.

JesteÅ›my wiÄ™c w czasie swoistego triduum, o którym - wobec ostatnich doniesieÅ„ na temat esesmaÅ„skich swastyk - wyjÄ…tkowo cicho. JakoÅ› mnie to nie dziwi, bo przecież niedawno (8 kwietnia) stanęła na Starym Rynku wystawa "WoÅ‚yÅ„ 1943. WoÅ‚ajÄ… z grobów, których nie ma" (pisaÅ‚am o tym tu: http://www.egorzowska.pl/pokaz,czlowiek,5977,), a gdy 27 kwietnia ruszaÅ‚a stamtÄ…d rowerowa masa krytyczna, gdy te póÅ‚ tysiÄ…ca miÅ‚oÅ›ników dwóch kóÅ‚ek stanęło tam na zbiórce, nikt sÅ‚owem nie wspomniaÅ‚, nikt nie zaproponowaÅ‚, by uczcić to miejsce, ten symbol minutÄ… ciszy. Nikt (z organizatorów czy goÅ›ci) nie wykorzystaÅ‚ szansy na przypomnienie naszej najtrudniejszej historii i ludzi, którym inni ludzie zgotowali ten los.

ZdjÄ™cie z wystawy "WoÅ‚yÅ„ 1943. WoÅ‚ajÄ… z grobów, których nie ma"

Wiem, że w Gorzowie Stowarzyszenie Eugeniusza de Mazenoda realizuje projekt "TÄ™ lekcjÄ™ trzeba odrobić", ale ujrzy on Å›wiatÅ‚o dzienne dopiero 1 wrzeÅ›nia, bowiem zostaÅ‚ przez komisjÄ™ przyznajÄ…cÄ… dotacjÄ™ okrojony do jednej czwartej. PojawiÄ… siÄ™ wiÄ™c wspomnienia czterech, może piÄ™ciu pionierów miasta, którzy wciąż pamiÄ™tajÄ…, jak ono wyglÄ…daÅ‚o przed 70. laty.

Apolonia Obryk z córkÄ… HelenÄ… - uczestniczki projektu "TÄ™ lekcjÄ™ trzeba odrobić"

Tym bardziej czujÄ™ siÄ™ w obowiÄ…zku zaproszenia każdego, kto tylko ma ochotÄ™ i może, by 8 maja odwiedziÅ‚ powiatowe miasto pod Berlinem Königs Wusterhausen. WÅ‚aÅ›nie tam w najbliższy piÄ…tek o 18.00 zostanie otwarta wystawa prezentujÄ…ca historiÄ™ obozu pracy przymusowej, który dziaÅ‚aÅ‚ tam od 9 lutego 1943 do 26 kwietnia 1945 r. Obóz przynależaÅ‚ do Sachsenhausen.

Zaproszenie na wystawÄ™. Pierwsza z prawej u góry - Teresa Kaup

Wystawa realizowana jest przez niemieckÄ… fundacjÄ™ „pamięć, odpowiedzialność i przyszÅ‚ość” (zostaÅ‚a zaÅ‚ożona przez rzÄ…d niemiecki, aby wypÅ‚acać odszkodowania dla byÅ‚ych robotników przymusowych) w ramach projektu "nasza historia-praca przymusowa" i rozpoczÄ…Å‚ siÄ™ w listopadzie 2014. Jego zakoÅ„czeniem bÄ™dzie wÅ‚aÅ›nie otwarcie wystawy 8 maja - jak można przeczytać na stronie http://www.projektgruppe-zwangsarbeit.de/aktuelle-projekte.html - w oficjalnym dniu pamiÄ™ci koÅ„ca II wojny Å›wiatowej.

Teresa Kaup jako nastolatka - zdjęcie zrobione pod koniec lat 40.

Poza historycznymi dokumentami, na otwarciu wystawy pojawi siÄ™ również Å›wiadek tamtych czasów. BÄ™dzie nim moja mama Teresa Kaup, która przebywaÅ‚a w obozie jako dziesiÄ™cioletnie dziecko. Mama ma już za sobÄ… pierwsze spotkanie z mÅ‚odzieżą szczeciÅ„skiego liceum, która wspóÅ‚pracuje z mÅ‚odzieżą gimnazjum w Königs Wusterhausen (http://www.24kurier.pl/Akcje-Kuriera/przez-granice/Uczniowie-i-swiadkowie). Jednak bezpoÅ›rednie zetkniÄ™cie z historiÄ… utrwalonÄ… na zdjÄ™ciach i dokumentach, po z górÄ… 70 latach, bÄ™dzie z pewnoÅ›ciÄ… doÅ›wiadczeniem nieÅ‚atwym.

O wszystkim napiszÄ™ po powrocie.

Hanna Kaup

foto 2 x Hanna Kaup