Zaćma to jedna z podstawowych chorób wzroku współczesnego społeczeństwa, dotykająca swoim zasięgiem co najmniej 40% osób po 60 roku życia. Jej przebieg, choć początkowo może być łagodny i wręcz niezauważalny, z czasem nabiera tempa i jest właściwie nie do zatrzymania.
Jedynym sposobem na skuteczne pozbycie się zaćmy jest obecnie operacja usunięcia chorej soczewki oka oraz wstawienie w jej miejsce sztucznej soczewki wewnątrzgałkowej imitującej zachowanie naturalnego narządu. Aby jednak pacjenci mogli w ogóle podejść do operacji, konieczne jest uprzednie rozpoznanie choroby, a to może nastąpić wyłącznie wtedy, gdy osoby starsze będą świadome jej objawów, przebiegu i skutków. O co warto zapytać swojego okulistę w kontekście zaćmy i dlaczego otwarta rozmowa ze specjalistą jest tak istotna?

Diagnozowanie zaćmy
Pierwsze pytania dotyczące specyfiki zaćmy powinny zostać postawione przez pacjenta jeszcze przed zdiagnozowaniem choroby! Wiele osób starszych nie zdaje sobie sprawy z objawów towarzyszących chorobie i tym samym nie zgłasza problemów swojemu okuliście. Kolejną wizytę kontrolną warto poświęcić więc pytaniom o to jak rozwija się zaćma, czy pacjent jest nią zagrożony i w razie ewentualnej diagnozy choroby, na jakim etapie rozwoju się ona znajduje. Pytania te są niezwykle istotne, gdyż to zwykle od pacjenta zależy to jak szybko zaćma zostanie wykryta, a tym samym jak wcześnie będzie mogła ona zostać zoperowana.

Pytania przed zabiegiem
Wielu pacjentów, po usłyszeniu diagnozy stwierdzającej występowanie zaćmy zasypuje swoich okulistów rozmaitymi pytaniami lub wręcz przeciwnie – przyjmuje chorobę do wiadomości, otrzymuje skierowanie i ustawia się w kolejce do zabiegu bez większej świadomości tego, na czym on w ogóle polega. Pytać zawsze warto, bo to jeden z niewielu sposobów na zrozumienie choroby i odpowiednie przygotowanie się do zabiegu, zarówno pod kątem fizycznym jak i mentalnym.
Jedno z podstawowych pytań padających w gabinetach okulistycznych dotyczy tego kiedy zaćmę trzeba zoperować. Jak podkreśla Waldemar Garwol, prezes OneDayClinic (specjalizującej się w operacjach usuwania zaćmy i jaskry), „Im szybciej zoperujemy zaćmę, tym lepiej dla pacjenta. Usunięcie soczewki we wczesnym stadium choroby jest korzystne z w kontekście uniknięcia pogarszającego się wzroku, ale też pod kątem późniejszej rekonwalescencji”. NFZ próbuje od pewnego czasu wprowadzić ograniczenia pozwalające na kwalifikowanie do operacji usunięcia zaćmy wyłącznie osoby, u których nastąpiło co najmniej 40% pogorszenie wzroku. Warto jednak walczyć z tym i z przekonaniem zadawać okuliście pytania związane z kwalifikowaniem się do zabiegu.
Kolejna seria pytań powinna dotyczyć wszelkich przeciwwskazań do wykonania zabiegu. Pytania te są niezwykle istotne, ponieważ wielu okulistów nie zna całej karty medycznej swojego pacjenta i z tego też powodu nie może w pełni świadomie ocenić, czy pacjent może w ogóle podejść do operacji. Na tym etapie każde pytanie odnośnie wpływu innych chorób na przebieg zabiegu ma kluczowe znaczenie w powodzeniu całej operacji.

Pytania odnośnie zabiegu
Jednym z najbardziej stresujących elementów zabiegu usunięcia zaćmy jest świadomość, że okulista będzie nacinał oko w celu usunięcia zmętniałej soczewki i wszczepienia w jej miejsce nowej. Specjaliści podkreślają jednak, że w takim wypadku najlepszym sposobem na złagodzenie strachu przed operacją (niebezpiecznego ze względu na możliwość wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego) jest zadawanie pytań odnośnie jej przebiegu! Cały charakter zabiegu został co prawda wyjaśniony jasno i zrozumiale na stronie kliniki, jednak ci którzy mają w dalszym ciągu wątpliwości mogą z powodzeniem zapytać o proces zabiegu swojego okulistę.

Do pytań tych warto dołączyć także kwestie związane z wyborem soczewek wewnątrzgałkowych i osiąganym po operacji stopniem ostrości widzenia. Wielu pacjentów korzystających z NFZ nie zdaje sobie nawet sprawy, że oferowana im soczewka nie jest jedynym rozwiązaniem i co więcej, jest najbardziej podstawową opcją nie gwarantującą stuprocentowej ostrości widzenia z bliska i z daleka. Rozmowę o możliwościach wyboru warto przeprowadzić z okulistą, gdyż dzięki dyrektywie transgranicznej pacjenci mają szansę na faktyczne uzyskanie lepszej jakości widzenia i skorzystanie z leczenia w klinice za granicą, gdzie koszt zabiegu będzie wynosił różnicę w cenie pomiędzy soczewką ponadstandardową, a tą oferowaną przez NFZ.

Pytania po zabiegu
Badanie kontrolne przeprowadzane 24 godziny po zabiegu usunięcia zaćmy to doskonała okazja, by zadać wszelkie pytania związane z postępowaniem po operacji zaćmy. Jako że pacjenci nie muszą zostawać pod opieką kliniki podczas procesu rekonwalescencji, uważne wysłuchanie i przyswojenie zaleceń okulisty jest niezwykle istotne dla ostatecznego wyniku operacji.

Wniosek nasuwa się tylko jeden – pytając o wszelkie niepokojące, niejasne i niezrozumiałe aspekty związane z samą zaćmą lub procesem jej leczenia, pacjenci mogą zyskać spokój i pewność, że ich wzrok będzie w dobrych rękach.

IW