sobota 23 wrzeÅ›nia 2023     Tekla, BogusÅ‚aw
eGorzowska - internetowy dziennik Gorzowskiej Agencji Dziennikarskiej
szukaj    szukaj szukaj
« powrót
Papusza, czyli Tajemnica
eGorzowska - 12041_okMn3M08OkdGHx2IOKer.jpgW sobotÄ™ 29 października w Teatrze im. J. Osterwy odbyÅ‚o siÄ™ spotkanie dyskusyjne „Porozmawiajmy o Papuszy”. Spotkanie poprzedziÅ‚ spektakl „Papusza znaczy lalka”, czyli – jak mówiÄ… twórcy – rzecz inspirowana życiem i twórczoÅ›ciÄ… romskiej poetki BronisÅ‚awy Wajs (Papuszy), a przede wszystkim opowieść o walce ze sÅ‚aboÅ›ciami i ograniczeniami spoÅ‚ecznymi.

Premiera spektaklu „Papusza, czyli lalka” odbyÅ‚a siÄ™ 10 wrzeÅ›nia. Od tej pory nie milknÄ… echa dotyczÄ…ce przedstawienia, które za kanwÄ™ przyjęło historiÄ™ pierwszej cygaÅ„skiej poetki mieszkajÄ…cej w Gorzowie. Poetki, której – co tu dużo mówić – jej cygaÅ„scy/romscy bracia dÅ‚ugo nie akceptowali (żeby nie powiedzieć dosadniej). Dopiero ostatnie dziesiÄ™ciolecia zainteresowania szerszego Å›wiata kultury i nauki sprawiÅ‚y, że jej postać zaczęła być tu w Gorzowie niemal mitologizowana. Próba wiÄ™c podjÄ™cia siÄ™ realizacji spektaklu opartego na życiu Papuszy, od poczÄ…tku skazana byÅ‚a na silnÄ… reakcjÄ™ ze strony wielu odbiorców.

Tak siÄ™ też staÅ‚o. Fantastycznie – nie tylko moim zdaniem – pomyÅ›lany i zrealizowany oraz zagrany przez aktorów Teatru im. J. Osterwy spektakl jednych zachwyciÅ‚, innych zniesmaczyÅ‚, jeszcze innych pozostawiÅ‚ w niezrozumieniu idei czy symbolicznego zwielokrotnienia bohaterki i tego, że jej dzieje opowiada sześć aktorek. Wydaje siÄ™ to dziwne, szczególnie wobec wyjaÅ›nieÅ„ publikowanych przez gorzowskie media przed premierÄ…. I reżyser Jacek GÅ‚omb, i autorka scenariusza Katarzyna Knychalska wielokrotnie powtarzali, że to nie jest historia jeden do jednego, że to rodzaj przypowieÅ›ci, rzecz o sprawach wciąż aktualnych, czyli sytuacji kobiet w Å›wiecie, także niewielkich spoÅ‚ecznoÅ›ci, że nie ma w tym zamysÅ‚u pokazywania jedynej prawdy o Papuszy czy obrażania kogokolwiek.

I dla mnie jest oczywiste, że teatr – podobnie jak film – to dziedzina sztuki, która przetwarza Å›wiat i życiowe scenariusze na wÅ‚asne potrzeby. To – mówiÄ…c naukowo – przekÅ‚ad intersemiotyczny, czyli z jednego jÄ™zyka na inny – to nowy sposób przeÅ‚ożenia jednostkowej sytuacji na losy ogóÅ‚u i uczynienia z tej historii swoistego lustra, w którym może przejrzeć siÄ™ każdy.

PiÄ™knie przedstawiona historia zostaÅ‚a wpiÄ™ta w ramy baÅ›niowej opowieÅ›ci snutej w ustnym przekazie nie tylko przez taborowych Cyganów przy ognisku. I ta opowieść wyczarowuje przed nami Å›wiat, który minÄ…Å‚, a który znamy albo z osobistych doÅ›wiadczeÅ„, albo z przekazów starszych ludzi. I my w ten Å›wiat wnikamy, chÅ‚oniemy jego zwyczaje, ludzkie charaktery, piÄ™kno i jego brak, marzenia i rzeczywistość, szczęście i smutek, tÄ™sknotÄ™ i poetyckÄ… wrażliwość, w opozycji do ludzkiej zÅ‚oÅ›ci, zawiÅ›ci i uÅ‚omnoÅ›ci. To pokazujÄ… i przypominajÄ… nam symboliczni aktorzy na tle równie symbolicznej scenografii, która żyje razem z treÅ›ciÄ… snutej opowieÅ›ci aż do finaÅ‚u, w którym budzimy siÄ™ na widowni, niczym w nierzeczywistym lesie, w jakim zatrzymaliÅ›my siÄ™ na chwilÄ™. Opowieść siÄ™ koÅ„czy. Aktorzy schodzÄ… ze sceny. Muzyka przestaje grać. Wracamy do swoich Å›wiatów. Jedni niosÄ… zachwyt, inni oburzenie. I z tego wÅ‚aÅ›nie powodu w sobotni wieczór można byÅ‚o posÅ‚uchać dyskusji zaproszonych goÅ›ci o przedstawieniu i samej Papuszy. O Cyganach/Romach, o ich nieÅ‚atwej wojennej i późniejszej historii, o ich zwyczajach, zasadach i zamkniÄ™ciu.

Mówili o tym zaproszeni goÅ›cie: dr Piotr Krzyżanowski – autor książki „MiÄ™dzy wÄ™drówkÄ… a osiedleniem. Cyganie w Polsce w latach 1945-1964” i wspóÅ‚autor „Cyganie. Mity i fakty”, Tomasz DomagaÅ‚a – krytyk teatralny, Katarzyna Knychalska – autorka scenariusza „Papusza znaczy lalka” oraz byÅ‚a dyr. wydziaÅ‚u kultury Lidia PrzybyÅ‚owicz, która z Cyganami miaÅ‚a za czasów swojej pracy i wciąż ma z uwagi na sÄ…siedztwo, bezpoÅ›redni kontakt.
RozmowÄ™ poprowadziÅ‚a Renata Ochwat, a w „Teatralce” pojawiÅ‚ siÄ™ również reżyser Jacek Głąb, aktorzy i czuwajÄ…cy nad wszystkim dyr. Jan Tomaszewicz. PadÅ‚o wiele wyjaÅ›nieÅ„ – dla zainteresowanych oczywistych – kolejny raz usÅ‚yszeliÅ›my o idei spektaklu i co szczególnie ważne, o zapowiedzi książki, w której pojawiÄ… siÄ™ wiersze nie tylko tÅ‚umaczone przez Jerzego Ficowskiego, ale w tzw. stosunku jeden do jednego.

Andrzej Trzaskowski
skomentowaÅ‚ na naszym forum rozmowÄ™ tak: „ByÅ‚em na spotkaniu po spektaklu o Papuszy. Najdosadniej podsumowaÅ‚ reżyser. ReasumujÄ…c: o czym, o kim my wÅ‚aÅ›ciwie mówimy? Papuszy jest w jej (?) wierszach tyle, co kot napÅ‚akaÅ‚. A Gorzowa to już wcale. A reszta? Reszta jest TajemnicÄ…, z której żyjÄ… co cwaÅ„szy Cyganie. I tyle.”

To duże uproszczenie, bo stwierdzenie Jacka GÅ‚omba o maÅ‚oÅ›ci Papuszy w jej wierszach odnosi siÄ™ wÅ‚aÅ›nie do tÅ‚umaczenia Jerzego Ficowskiego. I to raczej oczywiste, że czÅ‚owiek ze Å›wiata kultury przeÅ‚ożyÅ‚ poezjÄ™ niewyksztaÅ‚conej Cyganki tak, jak ona sam by tego nie zrobiÅ‚a. Natomiast co do Gorzowa, mowa byÅ‚a o tym, że nie nazywa siÄ™ go w spektaklu po imieniu. Pada tylko okreÅ›lenie „to miasto”, a my sami czytamy „Gorzów”. A że Papusza wciąż jest i chyba na zawsze pozostanie TajemnicÄ…, nie ma siÄ™ co dziwić. I nie zmieni tego nawet książka, nad którÄ… pracuje Edward DÄ™bicki, a która ma siÄ™ nazywać „Papusza, historia prawdziwa”.

Sobotnie spotkanie byÅ‚o tym, czego w Gorzowie i wspóÅ‚czesnym Å›wiecie brakuje – próbÄ… dyskusji na argumenty. Dyskusji, w której każdy mógÅ‚ wziąć udziaÅ‚. Wzięło jak zwykle niewielu.

Hanna Kaup
Foto Ewa Kunicka



Kliknij w wybrane zdjęcie aby powiększyć
, zdjęcie 1/10

, zdjęcie 2/10

, zdjęcie 3/10

, zdjęcie 4/10

, zdjęcie 5/10

, zdjęcie 6/10

, zdjęcie 7/10

, zdjęcie 8/10

, zdjęcie 9/10

, zdjęcie 10/10


31 października 2022 07:58, admin ego
« powrót
Dodaj komentarz:

Twoje imiÄ™:
 
Komentarze:


Jestem zauroczony opisaniem wpływu jaki wywiera jeszcze ciągle na Nas - co wrażliwszych z Nas - historia wędrówek i przejawów twórczości Cyganów - tej w sumie bardzo prymitywnej mniejszości etnicznej. Symptomatyczne: na przywoływanym spotkaniu po spektaklu nie było żadnego Cygana... Bo, tak naprawdę oni nie chcą, nie mogą, nie potrafią powiedzieć publicznie nic sensownego. I konia z rzędem temu kto doczeka (konfabulowanego siłą rzeczy) opracowania E. Dębickiego przedstawiającego "całą prawdę" o losach Papuszy. Kto Jemu to miałby napisać? Znów znana przed laty, a trochę już zapomniana gorzowska dziennikarka? Będzie chciała? Wątpię... I tak jedyny, który tamte czasy taborowego życia Papuszy mógłby nam opowiedzieć, nie opowie tego, bo - tak naprawdę - to nie chce, nie może, nie potrafi, nie pamięta. Bo trzeba by przedstawić "całą prawdę", a ta współczesnym Cyganom nie przynosi splendoru. Więc lepiej pozostawiać te historie w niedomówieniach, a "gadzie" znajdą w niej coś fascynującego i godnego ponadczasowych uogólnień. Tą Tajemnicę właśnie...
Andrzej Trzaskowski, 31.10.2022, 10:28, 83.8.164.120 ##

Serwis www.egorzowska.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy, które są wyłączną własnością ich autorów.

Od słowa może zacząć się wszelkie zło
Na poczÄ…tku byÅ‚o sÅ‚owo. Tak, Biblia. Od sÅ‚owa zaczyna siÄ™ wszelkie dobro, ale i od sÅ‚owa może zacząć siÄ™ wszelkie ... <czytaj dalej>
Rodzą się dzieci dzięki programowi in vitro
Gorzowski program polityki zdrowotnej, pomagajÄ…cy w leczeniu niepÅ‚odnoÅ›ci, realizowany jest od dwóch lat. DziÄ™ki wsparciu z miejskiego budżetu na Å›wiat ... <czytaj dalej>
Gigantyczna afera na szczytach władzy
Publikujemy felieton Jerzego Wierchowicza. Kilka tygodni temu zjednoczona prawica przegÅ‚osowaÅ‚a 4 pytania referendalne, z których dwa dotyczyÅ‚y kwestii nielegalnych imigrantów czyli, ... <czytaj dalej>
Jak posprzątasz, może dostaniesz książkę
Gorzów Wielkopolski po raz kolejny włącza siÄ™ do akcji „Książka za worek Å›mieci”. 16 wrzeÅ›nia odbÄ™dzie siÄ™ wielkie sprzÄ…tanie terenów ... <czytaj dalej>
Przeglądaj cały katalog lub dodaj swoją firmę
Peszko Henryk Zakład Produkcyjno-Handlowo-Usługowy

ul. Śląska 96, Gorzów Wlkp.
tel. 95 720 51 02
branża: Opony - serwis <czytaj dalej>
"Małyszym" Dom Kultury

ul. Małyszyńska 8, Gorzów Wlkp.
tel. 95 722 33 10
branża: Domy kultury, Kluby osiedlowe <czytaj dalej>
"Koppi"

ul. Olimpijska 8 b, Gorzów Wlkp.
tel. 95 725 09 63
branża: Okna, drzwi - akcesoria <czytaj dalej>

Będzie badanie, zabawa i tort
Konsultacje medyczne i atrakcje dla caÅ‚ych rodzin – to wszystko ... <czytaj dalej>
Groził, że skoczy z mostu
Policyjne doÅ›wiadczenie i opanowanie sierżanta Dawida Kamyka sprawiÅ‚y, że mężczyzna, ... <czytaj dalej>
Liderzy gorzowskiego biznesu
W piÄ…tek 16 wrzeÅ›nia podczas gali w Filharmonii Gorzowskiej wrÄ™czono ... <czytaj dalej>
Gigantyczna afera na szczytach władzy
Publikujemy felieton Jerzego Wierchowicza. Kilka tygodni temu zjednoczona prawica przegÅ‚osowaÅ‚a 4 ... <czytaj dalej>
Kalendarium eventów
« wrzesieÅ„ 2023 »
P W Åš C P S N
    
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
 
dodaj: imprezy@egorzowska.pl
Mała wielka sprawa
eGorzowska - adminfoto_hanna.jpg
Hanna Kaup:
Wybór między dobrym a dobrym
Nocny Szlak Kulturalny to trudny wybór miÄ™dzy dobrym a dobrym. Konia z rzÄ™dem temu, kto zdoÅ‚aÅ‚by/zdążyÅ‚by obejść ponad 40 wydarzeÅ„, dlatego w tym roku wybraÅ‚am kilka, wciąż naiwnie marzÄ…c, że ... <czytaj dalej>
Pokaż najpiękniejsze porosty
W ramach programu edukacyjno-informacyjnego WygrajMY czyste powietrze miasto ogÅ‚asza konkurs <czytaj dalej>
Zagłosuj na zmodernizowany obiekt
Trwa gÅ‚osowanie w plebiscycie internetowym konkursu Modernizacja Roku & Budowa <czytaj dalej>

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy
Robisz zdjęcia? Przyślij je do nas foto@egorzowska.pl
eGorzowska - wood.jpg
admin ego:
Na Szlaku Białych Miasteczek
O Setenil de las Bodegas z pewnoÅ›ciÄ… nie można powiedzieć, ... <czytaj dalej>
admin ego:
W sercu Andaluzji
Do Antequery Å›ciÄ…gnęły nas dolmeny. Dla megalitycznych budowli jestem gotowa ... <czytaj dalej>
admin ego radzi:
Trzeba poznać geny raka
Rozmowa z prof. dr hab. n. med. PawÅ‚em Blecharzem, kierownikiem ... <czytaj dalej>
admin ego radzi:
Zadbaj o dobry sen
WedÅ‚ug szacunków, ponad 50 proc. dorosÅ‚ych na Å›wiecie nie zapewnia ... <czytaj dalej>
Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog
Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert
Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum
Anonim_6328:
PrzypomnÄ™ ostatni film i zarazem pierwszy polski który wygraÅ‚ Oscara. To ida. Tylko za wÄ…tek w szpitalu gdzie chory przyznaÅ‚ siÄ™ że siekierÄ… z <czytaj dalej>
Anonim_2364:
Ten biuletyn to Å›wietna sprawa. Nie mogÄ™ siÄ™ co roku nadziwić, że osoby z "takimi" (bardzo ciekawymi) życiorysami mieszkajÄ… obok mnie <czytaj dalej>
Kapiszon:
Dlaczego politycy, ze swoimi dworakami nie zro iÄ… jakiejÅ› bijatyki na stadionach np PO przeciwko PiS i Lewicy, 3 drodze. Bilety po 50 szÅ‚yby, jak w <czytaj dalej>
Anonim_7499:
No wreszcie ekspert. Jak Tusk zdradziÅ‚ PolskÄ™? <czytaj dalej>
Anonim_2383:
Czy, kiedy i gdzie pan Ryszard Bronisz ponownie wygÅ‚osi wykÅ‚ad. W tym czasie przebywaÅ‚am poza Gorzowem i nie byÅ‚am w muzeum, a chÄ™tnie posÅ‚uchaÅ <czytaj dalej>
 
eGorzowska.pl - e-gazeta Gorzowskiej Agencji Dziennikarskiej