13 stycznia okazał się szczęśliwy dla dwóch mieszkańców gminy Bogdaniec. Adam Abrasowicz z synem Jankiem znaleźli skarb: ozdoby kobiece i elementy uprzęży końskiej. Rzecz w tym, że mogły przeleżeć w ziemi 2,5 tysiąca lat, więc pochodzą z okresu kultury łużyckiej.

Ozdoby kobiece
Sześć brązowych bransolet – po dwie pary z ciekawym ornamentem, sześć ozdób guzikowatych różnej wielkości, tzw. tarczek, trzy klasyczne proste naszyjniki, jeden zamykany, jeden z końcówkami hakowatymi i rzecz warta szczególnej uwagi – napierśnik składający się z czterech elementów.
– To jest coś, o czym mamy poświadczenie, że takiej formy w takim wydaniu na ziemiach polskich nie udało się wcześniej znaleźć. Same w sobie napierśniki są rzadko spotykane, aczkolwiek występują na Pomorzu – mówi szef działu archeologii Muzeum im. J. Dekerta w Gorzowie Stanisław Sinkowski. – Do tego jest też zapinka płytkowata. Ona pozwala nam w miarę precyzyjnie datować znalezisko na piąty okres epoki brązu. Poprzez zdobienie to odmiana półksiężycowata. Co ważne, w pradziejach uległa uszkodzeniu i ma ślady naprawiania.

– Napierśnik jest perełką. Każdy skarb, który do nas trafił, był wyjątkowy, ale – co ważne – ten został wyjęty archeologicznie (to metoda drobiazgowego odkrywania – dop. red.), a to pozwoliło zobaczyć kompleks znaleziska. W tym wypadku była to jama wyłożona ceramiką, a wewnątrz znajdowały się te przedmioty. Wszystko pokrywały zioła, co też sprawdziliśmy metodą archeologiczną – wyjaśnia kierownik gorzowskiej delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków Błażej Skaziński.
– Najczęściej skarby znajduje się w pojemniku czy naczyniu. Tu było tylko dno wyłożone fragmentem potłuczonego naczynia, być może intencjonalnie. Na tym znajdował się cały zespół, być może w pojemniku organicznym, bo bardzo zwarcie zalegało to na wyściółce – uzupełnia Stanisław
Sinkowski.

Skarb
Jak wyjaśnia archeolog Sinkowski, skarb to jest gromadne znalezisko, przynajmniej dwóch przedmiotów, złożone intencjonalnie w różnych środowiskach, głównie w ziemi, z zastrzeżeniem, że nie jest to obiekt funeralny, czyli grób, w którym często zmarłemu składano różnego rodzaju dary.

- Skarb kojarzy się z tym, że ma wielką wartość materialną, że został wykonany z dostojnego surowca, a przecież mogą być nim przedmioty z krzemienia, czyli np. zespół narzędzi krzemiennych. I taki skarb z XIX w. został znaleziony na terenie gminy Deszczno, najbogatszej w skarby gminy w Polsce – wyjaśnia Stanisław Sinkowski, przedstawiając drugą część znaleziska z terenu gminy Bogdaniec.

Elementy uprzęży
Poza ozdobami kobiecymi na bogdaniecki skarb składają się też części końskiej uprzęży, czyli elementy mocujące oraz 177 sztuk aplikacji do uprzęży. Łącznie z ozdobami kobiecymi skarb składa się z 220 elementów. – Kto mógł być użytkownikiem tego? – zastanawia się Stanisław Sinkowski i zaraz odpowiada. – Na pewno na co dzień tego nie używano. Pewnie należały do kogoś ważnego, pełniącego funkcję społeczną. Może był to jakiś kapłan, osoba sprawująca funkcję wodza, ktoś, kto przewodził społeczności. Na pewno to nie jest codzienny zestaw – podsumowuje.

To jedyny odnaleziony skarb na terenie gminy Bogdaniec. – Co prawda jest jakaś przesłanka w dokumentach z 1945 r., że znaleziono „coś gdzieś”. Dosłownie taka jest relacja z gminy, ale nic więcej. Można więc domniemywać, że mógł to być skarb, lecz nie mamy żadnej wiążącej informacji – wyjaśnia Stanisław Sinkowski.

Odkrywcy
Znalazcami skarbu są mieszkańcy gminy. W styczniowy dzień Adam Abrasowicz z synem Jankiem wybrali się na spacer. – W pewnym momencie dostrzegłem usypaną skarpę i zobaczyłem bransoletę. W pierwszej chwili myślałem, że to sprężyna do łóżka, ale gdy wziąłem ją do ręki, zrobiłem zdjęcie i zaraz powiadomiłem konserwatora zabytków. Potwierdziły się moje przypuszczenia, że to skarb – wspomina pan Adam, który z Gorzowa na bogdaniecką wieś przeniósł się przed 13 laty. – Na drugi dzień przyjechała zwarta brygada archeologów, poszliśmy na to miejsce i zaczęła się cała przygoda. Nie ukrywam, że towarzyszyły nam niesamowite emocje. Na początku wystawał z ziemi jeszcze drugi przedmiot, a im więcej ziemi zbierano, tym więcej się przedmiotów odkrywało.

Ośmioletni Janek Abrasowicz przyznaje, że pierwszy bransoletę dostrzegł tata, ale i on czuje się trochę jak odkrywca, który przyglądał się pracy archeologów, jak przerzucali szpachelką ziemię i wymiatali ją miotełkami. Tak jak tata uważa, że skarb powinien znaleźć się w muzeum, ale gdyby mu pozwolono wybrać jedną rzecz, byłaby to najprostsza bransoleta z delikatnym wzorkiem. – Podarowałbym ją mamie – mówi bez zastanowienia.

Miejsce
Odnaleziony w styczniu na terenie gminy Bogdaniec skarb sprzed 2,5 tysiąca lat sprowadził we wskazane przez znalazców miejsce archeologów i pracowników gorzowskiej delegatury Urzędu Ochrony Zabytków. W pracach pomagały im dwa stowarzyszenia: Sulęcińskie Stowarzyszenie Przyjaciół Historii „Denar” i Stowarzyszenie Eksploracyjno-Historyczne „Warta”. – Tu ważna była postawa odkrywcy, natychmiastowa informacja o znalezieniu i szybka reakcja delegatury gorzowskiej wojewódzkiego konserwatora zabytków – podkreśla Stanisław Sinkowski, który przypomina o obowiązującym przepisie mówiącym, że to co znajduje się w ziemi, należy do państwa, natomiast do muzeum – zabezpieczenie i wyeksponowanie tego na wystawach.

Zanim informacja o znalezieniu skarbu dotarła do publicznej wiadomości, wiosną – w marcu i kwietniu – w okolicy znaleziska trwały dalsze prace poszukiwawcze. Badania potwierdziły, że tylko w tym miejscu znajdował się zespół. Nigdzie indziej.

220 znalezionych przedmiotów będzie można zobaczyć w muzeum w Gorzowie za kilka miesięcy. Najpierw muszą zostać poddane konserwacji. Jaka jest ich wartość? – Nie da się wycenić skarbu – podkreśla S. Sinkowski. – Jestem przeciwnikiem wyceniania zabytków archeologicznych, bo one nie są przedmiotem handlu. Mają wartość naukową, badawczą, historyczną. To znalezisko niesie ze sobą wiele informacji ważnych dla układanki dziejów tego terenu. I to jest najważniejsza wartość znaleziska. To skarb w kontekście otoczenia, a ducha nie da się zmierzyć wartością materialną.

Nagrody za przypadkowe odkrycia
Zapytacie, co w takim razie otrzyma znalazca? Póki co, urzędnicy mają obowiązek powiadomić ministerstwo kultury i to w jego gestii leży przyznanie nagrody.
Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami przewiduje, że osobom, które odkryły bądź przypadkowo znalazły zabytek archeologiczny, przysługuje nagroda, o ile dopełniły określone w ustawie przesłanki. Warunki i tryb przyznawania nagród, ich rodzaje, wysokość i źródła finansowania określono w rozporządzeniu Ministra Kultury z 1 kwietnia 2004 r. Zapisano tam m.in., że nagrodę pieniężną przyznaje się, gdy zabytek posiada znaczną wartość historyczną, artystyczną lub naukową. Co roku do MKiDN napływają wnioski od wojewódzkich konserwatorów zabytków o przyznanie nagrody za przypadkowe znalezienie zabytków archeologicznych. W 2016 r. 50 tys. zł otrzymał Bogusław Szwichtenberg, który w okolicy Guzowa w naszym województwie natrafił na dwa częściowo rozbite naczynia wypełnione monetami.

Tekst i foto Hanna Kaup


Kliknij w wybrane zdjęcie aby powiększyć

Dodaj komentarz:

Milion dla filharmonii

W środę 6 grudnia 2023 r. marszałek Marcin Jabłoński spotkał się z dyrektor Filharmonii Gorzowskiej Joanną Pisarewicz. W projekt budżetu Samorządu ... <czytaj dalej>

Oprogramowanie Lubuskie trzeba zaktualizować

- Oprogramowanie Lubuskie trzeba zaktualizować - powiedział podczas spotkania lubuskich samorządowców w Paradyżu - Gościkowie prezydent Gorzowa Jacek Wójcicki. 7 grudnia ... <czytaj dalej>

Coraz bliżej święta

Otwarcie hali sportowo-widowiskowej Arena GORZÓW jest głównym elementem tegorocznej kampanii „Gorzów blisko świąt”. Dwudniowa impreza zaplanowana jest w dniach 9-10 ... <czytaj dalej>

Chcą nowego porozumienia paradyskiego

Prezydent Gorzowa Jacek Wójcicki, wspólnie z prezydentami Zielonej Góry Januszem Kubickim i Nowej Soli Jackiem Milewskim, jest inicjatorem i współorganizatorem ... <czytaj dalej>

«	grudzień 2023					»
P	W	Ś	C	P	S	N
				1	2	3
4	5	6	7	8	9	10
11	12	13	14	15	16	17
18	19	20	21	22	23	24
25	26	27	28	29	30	31

Wierzą, że tym razem się uda

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy

Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog

Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert

Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum

Niekoniecznie. Teraz jest jednak miastem wojewódzkim. Jeżeli Zielona Góra chce dalej czerpać profity z urzędu marszałkowskiego, musi się jakoś <czytaj dalej>

Nie mam nic przeciwko likwidacji sztucznego woj.lubuskiego - Gorzów lepiej będzie się miał we współpracy ze Szczecinem. <czytaj dalej>

Może warto postraszyć rozpadem województwa. To od razu postawiłoby do pionu przyjaciół z południa. <czytaj dalej>

Dziękuję za recenzję.Trzeba to obejrzeć. <czytaj dalej>

Nazwa jest wtórna. Najpierw co z upadkiem tego miasta, nawet jak zmienimy nazwę na Nowy Jork to gadaniem niczego dalej nic się nie poprawi. Ślep <czytaj dalej>