Gdyby zapytać ludzi, czy kojarzÄ… miejscowość o nazwie Krynica Zdrój, wielu odpowie: „jasne”, „oczywiÅ›cie”, „tak”. Ale już Tylicz (historycznie Ornawa i Miastko) nie powie im nic albo prawie nic. A to dawniej osada, wieÅ›, a nawet miasto graniczÄ…ce ze znanym kurortem. Do 2007 r. na PrzeÅ‚Ä™czy Tylickiej dziaÅ‚aÅ‚o również polsko-sÅ‚owackie przejÅ›cie graniczne.
DziÅ› do Tylicza wiedzie krÄ™ta i stroma szeÅ›ciokilometrowa droga z Krynicy. WidziaÅ‚am Å›miaÅ‚ków, którzy pokonywali jÄ… rowerem. Ale jak kto woli, można i pieszo, ważne, by tam dotrzeć. A warto i z pewnoÅ›ciÄ… spÄ™dzi siÄ™ tam caÅ‚y dzieÅ„, bo do odwiedzenia sÄ…: Cerkiew Å›w. Å›w. Kosmy i Damiana z 1743 r. z wieżą zwieÅ„czonÄ… baniastym heÅ‚mem (drzwi otwierane sÄ… tylko w wyznaczonym czasie); koÅ›cióÅ‚ Å›w. Piotra i PawÅ‚a z 1612 r. czynny w okreÅ›lone dni i godziny, dzwonnica z odlanym w 1665 r. przez MichaÅ‚a Ulricha ze Spisza dzwonem; koÅ›cióÅ‚ pw. Imienia Maryi bÄ™dÄ…cy sanktuarium Matki Bożej Tylickiej Opiekunki Rodzin i Uzdrowienia Chorych; GolgotÄ™, pomnik Kazimierza PuÅ‚askiego, upamiÄ™tniajÄ…cy również 650-lecie Tylicza oraz muzeum i murowanÄ… kapliczkÄ™ z 1808 r.
Warto pamiÄ™tać, że historia Tylicza siÄ™ga XIII w., kiedy to przez PrzeÅ‚Ä™cz TylickÄ… prowadziÅ‚ szlak handlowy na WÄ™gry. W 1363 r. Kazimierz Wielki nadaÅ‚ osadzie prawa miejskie, które w burzliwych dziejach traciÅ‚a.
Skupiam siÄ™ tylko na kilku wymienionych miejscach, choć atrakcji jest tu znacznie wiÄ™cej, ale o nich można poczytać w Internecie. DziÅ› chcÄ™ moim Czytelnikom pokazać to, co w sposób szczególny Å›wiadczy o czÅ‚owieku.
KtoÅ› mógÅ‚by powiedzieć, że nie interesuje go sacrum, że ma tego dość, że np. Golgota to przejaw kiczu, ale jestem przekonana, że wizyta w Tyliczu przeniesie turystÄ™ w inny wymiar rzeczywistoÅ›ci i pozwoli na chwilÄ™ zastanowienia.
Ani cerkwi, ani koÅ›cioÅ‚a Piotra i PawÅ‚a dokÅ‚adnie nie pokażę, bo drzwi byÅ‚y akurat zamkniÄ™te. Natomiast nowy koÅ›cióÅ‚ zrobiÅ‚ na mnie ogromne wrażenie. To dzieÅ‚o mieszkajÄ…cych tu wiernych z Tylicza i okolic, prywatnych fundatorów a także pielgrzymów. DzieÅ‚o, które powstaÅ‚o w sześć lat od 2001 do 2007, zwraca uwagÄ™ zarówno rozmachem, jak i stylem. Wszystko tam jest takie, jak mieszkaÅ„cy i przedstawia ich wartoÅ›ci, przywiÄ…zanie do religii, uszanowanie Å›wiÄ™toÅ›ci.
Ale tak naprawdÄ™ wiÄ™cej mówi o nich Golgota, nieco schowana za nowym koÅ›cioÅ‚em, dziÅ› już ukryta poÅ›ród roÅ›linnoÅ›ci. Wystarczy jednak przekroczyć bramÄ™ ze specyficznym napisem „Wejdź na miejsce refleksyjno-modlitewno-patriotyczne dla każdego myÅ›lÄ…cego Polaka”, by w oddaleniu ujrzeć przypominajÄ…cÄ… wyglÄ…dem wieżę Babel. To wÅ‚aÅ›nie 25-metrowa kamienna Golgota, czyli droga krzyżowa wybudowana z inicjatywy miejscowego proboszcza ks. Mariana Stacha. PowstaÅ‚Ä… z kamieni zebranych w okolicach Tylicza i wielu krajach Europy, Azji, Ameryki, Afryki i Australii, jest symbolem Å›mierci Chrystusa za ludzi na caÅ‚ej ziemi. Na szczycie wieży znajduje siÄ™ taras, niestety nieczynny, bowiem trwa naprawa tego miejsca. OkazaÅ‚o siÄ™, że zostaÅ‚o pobudowane na terenie bagnistym, na którym zdarzajÄ… siÄ™ osuwiska, wiÄ™c wymaga umocnienia. Nie mogÅ‚am wiÄ™c zobaczyć rozpoÅ›cierajÄ…cej siÄ™ panoramy miasteczka oraz okolicy.
Niemniej sam spacer poÅ›ród swoistych różaÅ„cowych dróżek i pomników robi wrażenie. Tuż po wejÅ›ciu wita przybyszów ks. bp Piotr Tylicki z prawej i król Kazimierz Wielki z lewej strony. Ich pomniki powstaÅ‚y rok po roku, w 2012 i 2013, by upamiÄ™tnić 650-lecie lokacji Miastka i 400-lecie odnowienia praw miejskich Miastka-Tylicza.
IdÄ…c w kierunku wieży, mija siÄ™ alejÄ™ Å›wiÄ™tych i mnóstwo tablic z cytatami. SÄ… wÅ›ród nich wyimki z: Krasickiego, Konopnickiej, Mickiewicza, Jana PawÅ‚a II, sÄ… cytaty filozofów i mÄ…droÅ›ci ludowe. Można zajrzeć do licznych grot i oddać siÄ™ modlitwie lub kontemplacji. Można po prostu wdychać czyste górskie powietrze. Podobno tylko w 2015 r. Tylicz odwiedziÅ‚o ponad 50 tys. turystów.
JeÅ›li bÄ™dziecie w pobliżu, nie żaÅ‚ujcie czasu na wizytÄ™ w tym miejscu. Bo co by nie powiedzieć, gdyby nie inicjatywy mieszkaÅ„ców, nie byÅ‚oby tu już Å›ladów przeszÅ‚oÅ›ci. Można mieć różne spojrzenie na Å›wiat, historiÄ™, religiÄ™, ale to dziÄ™ki takim dziaÅ‚aniom, dziÄ™ki trosce o to, co powstaÅ‚o przed wiekami, można jeszcze podziwiać zabytki architektury, miejsca, w których ongiÅ› bez nas toczyÅ‚o siÄ™ życie. A ofiarność tyliczan dowodzi, jaki jest ich stosunek do ziemi ojczystej, historii i wiary. Z pewnoÅ›ciÄ… wizyta tu bÄ™dzie zderzeniem ze Å›wiatem, który powoli, ale nieuchronnie odchodzi, bo nie ma co ukrywać – w Krynicy tÅ‚umy ludzi codziennie wysiadujÄ… przy wybetonowanych trotuarach, jedzÄ… te same lody z tych samych stylizowanych na dostawcze skutery punktów sprzedaży, patrzÄ… na te same fontanny i w te same ekrany telefonów. I to im wystarczy. Potem pojadÄ… w inne miejsca, równie nowoczeÅ›nie wybetonowane z innymi atrakcjami, które majÄ… ich tam przyciÄ…gnąć. Nie twierdzÄ™, że to źle, ale zachÄ™cam do zbaczania z utartych szlaków. Tam czekajÄ… prawdziwe niespodzianki.
Tekst i foto Hanna Kaup
Kliknij w wybrane zdjęcie aby powiększyć
Oni tu zostajÄ…
„ZostajÄ™!” to hasÅ‚o nowej kampanii promujÄ…cej Gorzów, która ma zwrócić uwagÄ™ na zalety naszego miasta, dziÄ™ki którym jest ono doskonaÅ‚ym ...
<czytaj dalej>Pielgrzymki
Tegoroczna piesza pielgrzymka powołaniowa odbędzie się w sobotę w sobotę 27 kwietnia.
Wyjście pielgrzymki na trasę z Paradyża do Rokitna nastąpi ...
<czytaj dalej>200 lat dla pani Zofii
NieczÄ™sto zdarza siÄ™, aby tradycyjnie Å›piewane „sto lat”, z racji chwili, modyfikowano w sekwencji życzeÅ„ na lat „dwieÅ›cie”. Tak wÅ‚aÅ›nie ...
<czytaj dalej>Prezydent w ministerstwie
Prezydent Gorzowa w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
- Z doÅ›wiadczenia wiem, że najważniejsze sÄ… relacje bezpoÅ›rednie. Ustalenia, które zapadajÄ… wtedy ...
<czytaj dalej>