Gontowiec Podróżny BLOG

Kiedyś o pogodzie 30 stycznia mówiło się tylko: „Święty Marcin lody gładzi, gdy ich nie ma, to je sadzi”. W ostatnich czasach ten srogi mróz trochę się zdezaktualizował, więc i z gładzeniem bądź sadzeniem lodu jest pewien problem. Temperatura balansuje przy zerze, zatrzymując się na kilku kreskach to z jednej, to z drugiej jego strony. Z wczorajszego śniegowego prześcieradełka nie pozostało już nic. Pada deszcz, wzmógł się wiatr. Synoptycy zapowiadają trudny tydzień dla meteopatów. Wiatry mają szaleć, ciśnienie skakać niczym na skakance, a ponieważ tym razem fronty atmosferyczne wędrują od zachodu, w głowie trzeszczy mi już od wczoraj.
Dylemat jest także z samym wymienionym w przysłowiu Marcinem, ponieważ trudno wyodrębnić tego właściwego spośród 25 świętych o tym imieniu. Prawdopodobnie jego kult został z czasem przysłonięty przez innego, ważniejszego, ale porzekadło pozostało.

Druga z dzisiejszych paremii oznajmia radośnie: „Na Świętą Martynę przybyło dnia na godzinę”. To naprawdę widać. Mimo że w styczniu słońce rzadko zza chmur wyglądało, to i tak budzi się już zdecydowanie wcześniej i chodzi spać o wiele później, np. dziś na zachodnich rubieżach wzejdzie kwadrans przed ósmą, a zajść ma dopiero o 16:40. Dzień jest odczuwalnie dłuższy.

Świąt do celebracji nie zebrało się zbyt wiele. Z kalendarza kulinarnego uśmiecha się Światowy Dzień Croissanta. Ten chrupiący z wierzchu a mięciutki w środku rogalik o maślanym smaku kojarzony jest przede wszystkim z Francją i tamtejszym śniadaniem, tymczasem tak naprawdę pochodzi z Austrii. Pierwszy oficjalny przepis na croissanty pojawił się w 1839 roku i jest wiązany z Augustem Zangiem, właścicielem wiedeńskiej piekarni w Paryżu. Jedna z legend natomiast przenosi nas do roku 1683, wspominając przy okazji słynnego Franciszka Jerzego Kulczyckiego (1640-1694), jednego z bohaterów odsieczy wiedeńskiej. Opowiadałam o nim w ubiegłym roku w kontekście pierwszej europejskiej kawiarni, w której miał podawać nieznany wcześniej czarny, gorzki napój, dołączając na osłodę ciastka w kształcie tureckiego półksiężyca.

Historyczne źródła mówią, że dragoman (czyli tłumacz) Kompanii Handlu Wschodniego Jerzy Kulczycki uważał się za Polaka, jego narodowość nadal jednak bywa przedmiotem sporów. Ponieważ pochodził spod Sambora, Ukraińcy traktują go jak swego. Do Wiednia przybył z Serbii, gdzie w wysuniętej placówce wiedeńskich kupców pełnił rolę tłumacza języków tureckiego i węgierskiego, więc Serbowie mówią „nasz ci on” i nazywają Djuro Franjo Kolčić, a w Austrii twierdzą, że był Austriakiem polskiego pochodzenia. Dla nich jest Georgiem Franzem Kolsitzkym. Na swoich XVII w. miedziorytach przedstawiają go jako „dolmeczera” Orientalnej Kompanii – zawsze w stroju tureckim, z sakwą u pasa, rogiem tureckim w dłoni i listą zasług wypisanych obok postaci.

O tych ostatnich warto poczytać w Internecie, dodam tylko, że w ich uznaniu otrzymał on prawa mieszczanina wiedeńskiego, sporą sumę pieniędzy i plac pod budowę domu, a od Jana III Sobieskiego – prawo wyboru dowolnej nagrody prosto z tureckiego obozu. Jakież było zdziwienie, kiedy Kulczycki zdecydował się zabrać stamtąd tylko 300 worków paszy dla wielbłądów. Nikt (oprócz samego zainteresowanego) nie miał pojęcia, że to ziarna kawy. Zgodnie z przekazami nasz bohater otworzył w Wiedniu pierwszą europejską kawiarnię, a jego podobizna po dziś dzień znajduje się w godle cechowym wiedeńskich kawiarzy.

A jak rogate ciasteczka zamawiane przez niego u wiedeńskich cukierników trafiły do Francji? Za sprawą księżniczki Marii Antoinette, żony Ludwika XVI. Maria Antonia Josefa Johanna von Österreich zwana Marią Antoniną Austriaczką nie potrafiła wyobrazić sobie życia bez tych rogalików, zabrała więc ze sobą do Paryża wiedeńskiego cukiernika. Dziś croissanty to jeden z francuskich symboli kulinarnych. Pieczone są z ciasta półfrancuskiego, a wtajemniczeni podają, że przy ich wypiekaniu należy na spodzie piekarnika umieścić naczynie z wodą. To ono spowoduje, że skórka będzie chrupiąca, a środek wilgotny. Klasyczne rogaliki nie były nadziewane.

Dzisiejsza kartka nawiązuje do rocznicy śmierci Alfredy Markowskiej znanej jako Babcia Nońcia, bohaterki filmu dokumentalnego „Puri Daj” Agnieszki Arnold oraz dwóch murali –jednego na warszawskiej Ochocie, drugiego – na murach SP nr 1 w Gorzowie. Babcia Nońcia urodziła się w 1926 r. w okolicach Stanisławowa, w taborze Romów z grupy Polska Roma. Zmarła w Gorzowie 30.01.2021 r. Podczas II wojny światowej uratowała około 50. dzieci romskich i żydowskich, za co w 2006 r. otrzymała Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Jej biografię pod tytułem „Na dzia doj Romnije” opracowała gorzowianka Halina Elżbieta Daszkiewicz.



PS
Zanim skończyłam pisać, dzień zdążył się obudzić, deszcz zamienił się w śnieg z deszczem i zabielił okolicę, a wietrzysko jeszcze się wzmogło. Dzisiaj zdecydowanie trzeba się będzie pocieszyć croissantem i filiżanką kawy, bowiem – jak mawiają – w taką pogodę i psa z domu nie wygonisz.

Tekst i foto Maria Gonta

Dodaj komentarz:

Oni tu zostają

„Zostaję!” to hasło nowej kampanii promującej Gorzów, która ma zwrócić uwagę na zalety naszego miasta, dzięki którym jest ono doskonałym ... <czytaj dalej>

Pielgrzymki

Tegoroczna piesza pielgrzymka powołaniowa odbędzie się w sobotę w sobotę 27 kwietnia. Wyjście pielgrzymki na trasę z Paradyża do Rokitna nastąpi ... <czytaj dalej>

200 lat dla pani Zofii

Nieczęsto zdarza się, aby tradycyjnie śpiewane „sto lat”, z racji chwili, modyfikowano w sekwencji życzeń na lat „dwieście”. Tak właśnie ... <czytaj dalej>

Prezydent w ministerstwie

Prezydent Gorzowa w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego. - Z doświadczenia wiem, że najważniejsze są relacje bezpośrednie. Ustalenia, które zapadają wtedy ... <czytaj dalej>

«	kwiecień 2024					»
P	W	Ś	C	P	S	N
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30

Piękna inicjatywa w brzydkim mieście

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy

Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog

Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert

Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum

Zlikwiduje się wszelkie dyktaty i nakazy unijne, cofnie się unijne imunitety, bo za dużo zasłaniają. Generalnie unia przestanie mieć cokowliek <czytaj dalej>

Jedni mówią , że życie zaczyna się po "pięćdziesiątce", a inni że dopiero po drugiej.
Wszystkiego dobrego Pani Zofio ... <czytaj dalej>

Język taki a nie inny dla podkreślenia bezsilności. Mam dokładnie takie samo zdanie. Zakleilismy się w skorupie narodowej martylologii i nie wyle <czytaj dalej>

Jeżeli zapotrzebowanie na takie odruchy "narodowościowe" rośnie, znaczy że w społeczeństwie coś się psuje. Staje się sfrustrowane, <czytaj dalej>

Gumofilce na traktory i do Warszawy. Żoliborz wam pomoże. <czytaj dalej>