19 października ani własnymi przysłowiami, ani mnogością świąt pochwalić się nie może, jednak każdy dzień jest wyjątkowy, bo nigdy nie mamy pojęcia, co nam przyniesie. Wczoraj na przykład miały pojawiać się tylko przelotne opady, no i były wyjątkowe ponieważ zapomniały, że mają przelecieć. Chlapały sobie, na szczęście spokojnie, od wschodu do zachodu słońca. Zdecydowały się nas opuścić o złotej godzinie, więc wypoczęte słońce zdążyło rozbarwić umytą okolicę, zanim jeszcze położyło się spać.
Dziś mamy trzecią środę października, a skoro tak, to obchodzimy Światowy Dzień Godności, ustanowiony przez organizację pro-bono o nazwie Global Dignity, założoną w 2006 r. przez Haakona księcia koronnego Norwegii, fińskiego profesora filozofii Pekkę Himanena i amerykańskiego działacza na rzecz walki z ubóstwem Johna Hope Bryanta.
Według „Słownik języka polskiego” godność to:
1. poczucie własnej wartości i szacunek dla samego siebie,
2. zaszczytne stanowisko, tytuł, zaszczytna funkcja,
3. w zwrotach grzecznościowych: nazwisko.
Założycielom Global Dignity chodziło oczywiście o poczucie własnej wartości i szacunek do samego siebie. Oni też określili pięć Zasad Godności:
-
Każdy człowiek ma prawo do godnego życia.
-
Godne życie to szansa na realizację swojego potencjału, który opiera się na odpowiednim poziomie opieki zdrowotnej, edukacji, dochodów i bezpieczeństwa.
-
Godność oznacza wolność podejmowania decyzji dotyczących własnego życia i szanowanie tego prawa przez innych i w stosunku do innych.
-
Godność powinna być podstawową zasadą przewodnią wszystkich działań.
-
Ostatecznie nasza własna godność jest współzależna z godnością innych.
W Polsce inicjatywa Global Dignity działa od 2009 r. Od tego czasu corocznie organizowane są spotkania, których celem jest uświadomienie, zwłaszcza młodym ludziom, istoty godności i jej znaczenia w życiu każdego człowieka. Podstawowe hasła święta głoszą:
-
Godność jest uniwersalna.
-
Godność jest podstawą praw człowieka.
-
Godność jest podstawą człowieczeństwa.
-
Wszyscy chcemy, aby nasza godność była uznawana.
Natomiast przysłowia zebrane w XIX w. przez Samuela Adalberga mówią głównie o godności jako zaszczytach i urzędach:
-
„Godności cnotą, nie faworami dostawać trzeba, ani sztukami”,
-
„Godność cnocie, nie urodzie przynależy”,
-
„Godność odmienia każdego, ale często nie w lepszego”,
-
„Godność wynurzy, co się w kim burzy”,
-
„Im większa godność, tym większa odpowiedzialność”.
Dziś przypada także kilka ważnych rocznic:
- W 1466 roku zawarto II pokój toruński, kończący wojnę trzynastoletnią między Polską a zakonem krzyżackim.
- W 1813 r. zakończyła się, trwająca od 16 października bitwa pod Lipskiem, zwana „Bitwą Narodów” (pomiędzy armią Napoleona Bonaparte i oddziałami Austrii, Prus, Rosji oraz Szwecji). Brali w niej udział po stronie francuskiej także Polacy, a dowódcą jednego z korpusów był książę Józef Poniatowski, który ciężko ranny i w dodatku ostrzelany omyłkowo przez sojuszników, zginął tego dnia w nurtach Elstery.
Wbrew pozorom to nie bitwa pod Waterloo, a bitwa pod Lipskiem była najcięższą porażką Napoleona i największą spośród bitew w całej kampanii napoleońskiej. Upamiętniający ją monumentalny pomnik jest do dziś punktem rozpoznawczym miasta. Wielekroć tamtędy przejeżdżaliśmy, ale jakoś nigdy nie złożyło się, by podjechać do jego stóp. Nadrobimy to z pewnością, zwłaszcza że na lipskim cmentarzu św. Jana do dzisiaj znajduje się tablica poświęcona Poniatowskiemu. Jego ciało sprowadzono do Warszawy w 1814 r., a w 1817 r. uroczyście złożono w katedrze na Wawelu.
W niektórych miejscowościach zachodniej Polski można do dziś znaleźć głazy upamiętniające setną rocznicę bitwy pod Lipskiem. Jeden z nich stoi w Żubrowie (woj. lubuskie), nieopodal oryginalnego kościółka o ośmiobocznej bryle, nakrytej kopulastym dachem. Do Żubrowa warto przyjechać także z innego powodu – znajdziecie tu pomnikową aleję lip szerokolistnych, ruiny barokowo-klasycystycznego dworu i niesamowicie głębokie Jary Żubrowskie, wchodzące w skład chronionego kompleksu przyrodniczego Uroczysko Lubniewsko.
W 1984 r. zamordowany został przez funkcjonariuszy SB, beatyfikowany w 2010 r. ks. Jerzy Popiełuszko. Od 2018 r. w rocznicę tego wydarzenia obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Duchownych Niezłomnych, upamiętniający represjonowanych i zabitych księży.
Tekst i foto Maria Gonta
Składy komisji Sejmiku Województwa Lubuskiego
Radni województwa w trakcie sesji w dniu 20 maja 2024 r. wybrali przedstawicieli komisji w Sejmiku Województwa Lubuskiego VII kadencji.
Wybrano ...
<czytaj dalej>Przebudowa Spichrzowej
Ostatnie przygotowania do rozpoczęcia przebudowy ulicy Spichrzowej.
Konsorcjum firm TORMEL i WUPRINŻ, przebuduje ostatni, półkilometrowy odcinek ulicy Spichrzowej. Pierwsze prace ruszą ...
<czytaj dalej>UMCS z Jazz Clubem Pod Filarami
80 lat UMCS w Lublinie z Jazz Clubem „Pod Filarami”.
W dniach 14 -17 maja 2024 roku w Akademickim Centrum Kultury ...
<czytaj dalej>Remont schodów
Nowe schody na Piaskach, obok lecznicza zieleń.
Rusza remont schodów przy ul. Bohaterów Westerplatte, zejście do ul. Sczanieckiej. Skarpa przy schodach ...
<czytaj dalej>