Rozmowa z dr n. med. BarbarÄ… RadeckÄ… z Opolskiego Centrum Onkologii.

Rak piersi wciąż pozostaje najczęściej wystÄ™pujÄ…cym rakiem u kobiet na Å›wiecie. W Polsce każdego roku diagnozuje siÄ™ go u ok. 15 tys. pacjentek. Prawdopodobnie jedna na dziesięć w Unii Europejskiej, jedna na osiem w USA i jedna na 12 kobiet w Polsce zachoruje na ten rodzaj nowotworu. Jednak, mimo tych dramatycznych statystyk, widać Å›wiateÅ‚ko w tunelu. DziÅ› trzy na cztery kobiety z rakiem piersi przeżyjÄ… dziesięć i wiÄ™cej lat po diagnozie, czyli dwa razy dÅ‚użej niż 40 lat temu. PojawiajÄ… siÄ™ nowe terapie, nowe leki, tylko niestety, w naszym kraju sÄ… trudno dostÄ™pne…
- To prawda. Od lat 70. ub. wieku, kiedy pojawiÅ‚y siÄ™ pierwsze terapie systemowe, chemioterapia i hormonoterapia, dokonaÅ‚ siÄ™ ogromny postÄ™p. Jest to efekt odkrywania i wprowadzania nowych leków, a także poznania i coraz lepszego rozumienia biologii raka piersi. DziÅ› wiemy, że rak piersi to choroba niejednorodna. Tak, jak nie ma jednego raka piersi, tak nie ma jednego leku czy jednej terapii. Różne metody leczenia stosuje siÄ™ w zależnoÅ›ci od typu i podtypu nowotworu, jego biologii, parametrów. Dysponujemy nowoczesnymi lekami ukierunkowanymi na poszczególne rodzaje biaÅ‚ek, odpowiedzialnych za podziaÅ‚y komórek i wzrost nowotworu. Znaczny postÄ™p dokonaÅ‚ siÄ™ w leczeniu jednego z podtypów raka piersi, HER2-dodatniego. To choroba o skÅ‚onnoÅ›ci do agresywnego przebiegu, częściej u mÅ‚odych kobiet. DziÅ›, dziÄ™ki stosowaniu leków skierowanych na specjalne biaÅ‚ko – receptor bÅ‚onowy HER2 – wyniki leczenia i rokowanie w tej chorobie wyraźnie siÄ™ poprawiÅ‚y. Przez wiele lat niewiele dziaÅ‚o siÄ™ w leczeniu najpowszechniej wystÄ™pujÄ…cego podtypu raka piersi – tzw. hormonozależnego. Ten podtyp charakteryzuje wystÄ™powanie w komórce nowotworowej innego typu biaÅ‚ek – receptorów estrogenowych lub/i progesteronowych, które majÄ… wpÅ‚yw na pobudzanie komórki do podziaÅ‚u. Należy podkreÅ›lić, że ten podtyp raka wystÄ™puje u ok. 70 proc. chorych. Najlepszym leczeniem jest hormonoterapia, a chemioterapia jest wzglÄ™dnie maÅ‚o aktywna w leczeniu tego podtypu raka. W zasadzie przez ok. 40 lat dysponowaliÅ›my tu tylko jednym lekiem blokujÄ…cym wspomniane receptory hormonalne oraz jego odmianami. Na przeÅ‚omie wieków pojawiÅ‚y siÄ™ nowe leki hormonalne, o odmiennym mechanizmie dziaÅ‚ania, które stanowiÅ‚y dodatkowÄ… opcjÄ™ leczenia. DziÄ™ki postÄ™pom biologii molekularnej w ostatnich latach odkryto kolejne bardzo obiecujÄ…ce leki. Nie sÄ… to leki hormonalne, ale stosowane Å‚Ä…cznie z takimi wyraźnie zwiÄ™kszajÄ… ich skuteczność w leczeniu hormonozależnego raka piersi.

Lek szyty na miarÄ™… Tak dziÅ› mówimy o terapiach spersonalizowanych, celowanych. Rak piersi hormonozależny bÄ™dzie wiÄ™c inaczej leczony niż rak HER2-dodatni?
- OczywiÅ›cie. DziÅ› mamy caÅ‚kiem niezÅ‚e możliwoÅ›ci personalizacji leczenia. Wybór, a raczej dobór leczenia, jest zwiÄ…zany przede wszystkim z wyjÅ›ciowym stanem zaawansowania nowotworu i jego cechami biologicznymi. Oceniamy, można to kolokwialnie okreÅ›lić, ile jest raka w czÅ‚owieku - czyli zaawansowanie choroby oraz podtyp raka piersi, żeby wybrać najlepsze leczenie. OczywiÅ›cie, każdy podtyp może być rozpoznany w stadium wczesnym i stadium zaawansowanym. Najlepiej rokuje wÅ‚aÅ›nie rak hormonozależny. Ale i w tych przypadkach mogÄ… pojawić siÄ™ trudnoÅ›ci w terapii, kiedy nowotwór staje siÄ™ oporny na leczenie hormonalne i rozwija siÄ™ hormonooporność. Wówczas standardowa terapia hormonalna nie wystarcza i trzeba siÄ™gnąć po inne.

Najtrudniejsza jest terapia w przypadku raka potrójnie ujemnego, wystÄ™pujÄ…cego u ok. 10 – 15 proc. kobiet chorych na raka piersi.
- Mimo wzrostu Å›wiadomoÅ›ci, badaÅ„ przesiewowych pozwalajÄ…cych wykryć chorobÄ™ we wczesnym stadium, nowoczesnych możliwoÅ›ci terapeutycznych, wiele kobiet choruje na zaawansowanego raka piersi. Dlaczego? Bo przecież nie w każdym przypadku jest to zwiÄ…zane z jakimÅ› zaniedbaniem i, w zwiÄ…zku z tym, z późnym rozpoznaniem…
Nowotwór pierwotnie wykryty w stadium zaawansowanym zdarza siÄ™ u ok. 30 proc. pacjentek. Rak zaawansowany jest czÄ™sto wykrywany u mÅ‚odych kobiet, co wynika m.in. stÄ…d, że kobiety w tej grupie wiekowej nie sÄ… objÄ™te badaniami przesiewowymi. Choroba przebiega u nich zwykle szybciej i częściej wystÄ™pujÄ… bardziej agresywne podtypy raka. Raki zaawansowane dotyczÄ… nowotworów miejscowo zaawansowanych, czyli takich, które objęły caÅ‚Ä… pierÅ›, oraz wystÄ™pujÄ… przerzuty do okolicznych wÄ™zÅ‚ów chÅ‚onnych, ale nie ma przerzutów do narzÄ…dów odlegÅ‚ych – jest to III stopieÅ„ choroby. Najbardziej zaawansowanym stadium choroby jest stopieÅ„ IV – to rak tzw. uogólniony, przerzutowy czy rozsiany, w którym wystÄ™pujÄ… przerzuty do odlegÅ‚ych narzÄ…dów, najczęściej koÅ›ci, wÄ…troby czy mózgu.

I do tego jeszcze nawroty…
- Niestety, majÄ… miejsce, i wcale nierzadko. Nawrót raka piersi, jak podajÄ… statystyki, nastÄ™puje u ok. 30-40 proc. chorych, leczonych pierwotnie we wczesnym stadium. I dotyczy to każdego podtypu nowotworu, aczkolwiek czÄ™stość nawrotów jest różna w poszczególnych podtypach.

Jak powinien być leczony rak w stadium zaawansowanym? Podobno nie można go wyleczyć, wiÄ™c…
- Rokowanie i wyniki leczenia raka w stopniu III i IV różniÄ… siÄ™, zatem skupmy siÄ™ może tylko na raku w stadium uogólnienia choroby, czyli w stopniu IV. Jest to choroba nieuleczalna, ale poddajÄ…ca siÄ™ leczeniu. Najważniejsze w leczeniu zaawansowanego raka piersi jest przedÅ‚użenie życia chorych i poprawa jakoÅ›ci tego życia. Jak już wspomniaÅ‚am, najlepiej rokujÄ…cym jest rak hormonozależny, HER2-ujemny, w którym nie ma nadmiernej ekspresji receptorów estrogenowych i/lub progesteronowych, co umożliwia podejmowanie hormonoterapii.
Do niedawna problemem byÅ‚a pojawiajÄ…ca siÄ™ z czasem oporność choroby na leki hormonalne. DziÅ› sÄ… już leki, które jÄ… opóźniajÄ… lub wrÄ™cz przeÅ‚amujÄ…. Takim lekiem jest palbociclib (palbocyklib), inhibitor kinaz zależnych od cyklin (CKD), który blokuje wzrost komórek nowotworowych poprzez zahamowanie tzw. cyklu komórkowego. Badania kliniczne wykazaÅ‚y, że w skojarzeniu z terapiÄ… hormonalnÄ… dwukrotnie przedÅ‚uża czas przeżycia wolnego od progresji u kobiet z hormonozależnym, HER2-ujemnym, rozsianym rakiem piersi.

Ale u nas jeszcze niedostępny?
- Jeszcze nie, czekamy na jego europejskÄ… rejestracjÄ™ i, mam nadziejÄ™, refundacjÄ™. W tej chwili kilka kolejnych leków o podobnym mechanizmie dziaÅ‚ania jest w różnych fazach badaÅ„ klinicznych. NaprawdÄ™ sporo siÄ™ dzieje w tej materii. Trzeba jednak podkreÅ›lić, że nowoczesne leczenie raka piersi, jak zresztÄ… i innych nowotworów, to dziÅ› gÅ‚ównie leczenie systemowe, kompleksowe. A to nie tylko terapia, majÄ…ca na celu walkÄ™ z samym nowotworem, ale walka z objawami ubocznymi, towarzyszÄ…cymi terapii. Co prawda, nowoczesne leki dajÄ… ich coraz mniej, ale w przewlekÅ‚ym leczeniu nawet niezbyt nasilone objawy niepożądane bywajÄ… problemem.

Wracamy wiÄ™c do gÅ‚ównego celu leczenia zaawansowanego raka piersi, czyli do poprawy jakoÅ›ci życia…
- Tak. PrzedÅ‚użenia życia i poprawy jakoÅ›ci, to powinno iść w parze. DziÄ™ki lekom, które Å‚Ä…czÄ… te cechy, choroba nowotworowa może stać siÄ™ chorobÄ… przewlekÅ‚Ä….

Nie uważa pani, że kobiety z zaawansowanym rakiem piersi są dużo gorzej traktowane przez naszą służbę zdrowia niż te, znajdujące się na wczesnych etapach choroby, że ich potrzeby nie są właściwie zaspokajane? Czy to nie jest efekt wprowadzenia pakietu onkologicznego?
- Nie mieszajmy do tego pakietu onkologicznego! ZresztÄ…, wiÄ…zanie tego z pakietem to spÅ‚ycenie problemu. Od dawna wiele mówimy o wczesnym raku piersi. Prowadzimy akcje edukacyjne, informacyjne. Upowszechnia siÄ™ wykonywanie badaÅ„ przesiewowych. Do Å›wiadomoÅ›ci spoÅ‚ecznej dotarÅ‚o, że rak wczeÅ›nie wykryty jest uleczalny. W tej populacji chorych medycyna odnosi sukcesy. MiÅ‚o jest prowadzić takie chore, dobrze siÄ™ o tym pisze i czyta…
Zaawansowany rak piersi to znacznie trudniejszy problem medyczny i spoÅ‚eczny. Takie chore wymagajÄ… szerokiego wsparcia lekarskiego, psychologicznego. CierpiÄ… fizycznie i psychicznie. Choroba rujnuje ich życie codzienne, muszÄ… rezygnować ze swoich planów, aktywnoÅ›ci. Cierpi caÅ‚a ich rodzina. Wyniki leczenia takich chorych sÄ… nadal niezadawalajÄ…ce, a choroba skraca ich życie. Trudno tu mówić o sukcesie, prawda? I, proszÄ™ uderzyć siÄ™ w pierÅ›, w mediach ten temat też jest prawie nieobecny, bo trudny, bo smutny… Bo niemedialny…

Nowotwory piersi to choroba przede wszystkim kobiet po menopauzie, jej ryzyko wzrasta z wiekiem. I temu raczej trudno zapobiec, bo czasu jeszcze nie potrafimy cofnąć. Ale są też inne czynniki ryzyka. Gdybyśmy im zapobiegli, uniknęlibyśmy choroby?
- Do czynników zwiÄ™kszajÄ…cych ryzyko zachorowania należy, poza wiekiem, otyÅ‚ość, krótki okres karmienia piersiÄ… albo niekarmienie, siedzÄ…cy tryb życia, nadużywanie alkoholu, dieta wysokotÅ‚uszczowa i wysokoprzetworzona, obecność okreÅ›lonych mutacji genów. Jednak mechanizmy okreÅ›lajÄ…ce te zależnoÅ›ci nie zostaÅ‚y jeszcze do koÅ„ca odkryte.

Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia
---------------------------------------------------------------------------------------------

Dr n. med. Barbara Radecka
Specjalista onkologii klinicznej, ordynator OddziaÅ‚u Onkologii Klinicznej z Odcinkiem Dziennym Opolskiego Centrum Onkologii w Opolu. GÅ‚ównym przedmiotem jej zainteresowaÅ„ naukowych sÄ… odlegÅ‚e wyniki leczenia chorych na wczesnego raka piersi.
Jest czÅ‚onkiem zespoÅ‚ów badawczych w kraju i za granicÄ… oraz wspóÅ‚autorkÄ… kilkunastu doniesieÅ„ naukowych opublikowanych w Polsce i za granicÄ….
Należy do Polskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej (PTOK), Polskiego Towarzystwa Onkologicznego (PTO) i European Society of Medical Oncology (ESMO).

Dodaj komentarz:

Oni tu zostajÄ…

„ZostajÄ™!” to hasÅ‚o nowej kampanii promujÄ…cej Gorzów, która ma zwrócić uwagÄ™ na zalety naszego miasta, dziÄ™ki którym jest ono doskonaÅ‚ym ... <czytaj dalej>

Pielgrzymki

Tegoroczna piesza pielgrzymka powoÅ‚aniowa odbÄ™dzie siÄ™ w sobotÄ™ w sobotÄ™ 27 kwietnia. WyjÅ›cie pielgrzymki na trasÄ™ z Paradyża do Rokitna nastÄ…pi ... <czytaj dalej>

200 lat dla pani Zofii

NieczÄ™sto zdarza siÄ™, aby tradycyjnie Å›piewane „sto lat”, z racji chwili, modyfikowano w sekwencji życzeÅ„ na lat „dwieÅ›cie”. Tak wÅ‚aÅ›nie ... <czytaj dalej>

Prezydent w ministerstwie

Prezydent Gorzowa w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego. - Z doÅ›wiadczenia wiem, że najważniejsze sÄ… relacje bezpoÅ›rednie. Ustalenia, które zapadajÄ… wtedy ... <czytaj dalej>

«	kwiecieÅ„ 2024					»
P	W	Åš	C	P	S	N
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30

Piękna inicjatywa w brzydkim mieście

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy

Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog

Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert

Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum

108tys
I durna dajÄ…ca efekt odwrotny kampania <czytaj dalej>

W podstawówce w 6 klasie jezdziÅ‚em niezle na deskorolce, pewno do dzisiaj potrafiÄ™. <czytaj dalej>

Sorry, ale na co komuÅ› w wieku 50 lat seskorolka. Jak byÅ‚ kort tenisowy w Parku Kopernika wybudowany w czynie spoÅ‚ecznym to pózniej korzystali z t <czytaj dalej>

Dobrze! Bo wiele dobrych koncertów w tym sezonie.
Również w Sali Kameralnej. Także autorskie, naszych filharmoników. Wczoraj np. wystÄ™p dwà <czytaj dalej>

Jest tak bo zdurnieliÅ›my..... <czytaj dalej>