Publikujemy część drugą rozmowy z głównym specjalistą do spraw zieleni miejskiej Dawidem Smolińskim z wydziału gospodarki komunalnej i transportu publicznego urzędu miasta.

Część pierwszą przeczytasz tu: https://www.egorzowska.pl/pokaz,interwencja,11818,

Przejdźmy do tej roślinności, która może być wiekowa, cenna bardzo, ale chora. Trzeba o nią zadbać. Jak tu wyglądają procedury? Czy takie drzewa skazuje się na niebyt, czyli wycięcie, czy jednak o nie dbacie. Jeśli tak, to w jaki sposób?
- Dla nas wycinka drzewa zawsze jest ostatecznością. Po pierwsze, myślę, że zdajemy sobie sprawę z tego, że pomijając niektóre parki miejskie, które mają charakter leśny, to drzewa rosną w przestrzeni publicznej, gdzie jest ruch samochodowy, pieszy, rowerowy i musimy w pierwszej kolejności zwrócić uwagę na bezpieczeństwo użytkowników terenu. Jeśli stan drzewa jest taki, że ono nie rokuje szans na zachowanie zdrowotności, gdzie zachwiana jest jego statyka, są ubytki w pniu, wypróchnienia w takim stopniu, który rzutuje na stabilność drzewa, posuszu w koronie jest powyżej 50 proc. albo więcej, to wiadomo, że tego wyleczyć się nie da - z drobnymi może wyjątkami. W tej sytuacji, nie możemy sobie pozwolić na pozostawienie martwego drzewa w przestrzeni ulicznej, gdzie odbywa się wzmożony ruch miasta. Możemy to przemyśleć i niejednokrotnie pozostawiamy drzewa, ale w oddaleniu, w parkach leśnych, nie wycinamy wszystkiego na siłę, ale w przestrzeni gęsto zabudowanej musimy przede wszystkim zwrócić uwagę na bezpieczeństwo. Leczenie drzew sędziwych jest trudne. W pewnym wieku, kiedy drzewostan jest osłabiony, może być bardziej podatny na choroby grzybowe, gdzie te patogeny w określonych gatunkach potrafią strukturę drewna degradować i wtedy musimy reagować, bo wchodzimy w problemy zachowania statyki drzew. Podobnie jest z wytwarzaniem się nadmiernej ilości posuszu w konarach. Drzewo ma określoną żywotność. Łatwiej leczyć młode. Ale nie wycinamy pochopnie sędziwych. Mamy świadomość, że to jeszcze niejednokrotnie pozostałość przedwojenna, a ta przyuliczna była zakładana w sposób przemyślany. Gatunki są dobrane prawidłowo, natomiast problem, z którym się borykamy, to fakt, że drzewa w pewnym wieku poprzez rozrost korony wymagają zabiegów pielęgnacyjnych, by nie było kolizji z infrastrukturą. Podkreślam jeszcze raz, że cały czas staramy się robić to bez szkody dla drzew.

Mógłby pan przypomnieć jakiekolwiek przypadki cennych drzewa, które uratowaliście?
- Nie jestem w stanie tak z głowy na to pytanie odpowiedzieć, natomiast jeśli mamy takie sytuacje, że takie drzewo rośnie i wiemy, że się chyli ku śmierci, ale zakładamy, że to się nie odbędzie np. w przeciągu pół roku, na pewno usuwamy posusz, owocniki grzybów, tam gdzie to jest uzasadnione, by się nie rozsiewały. Natomiast jeśli drzewo rośnie w oddaleniu od użytkowanej przez mieszkańców przestrzeni, staramy się je zostawiać.

Jak to jest, że drzewa, które wyglądają zdrowo, są potężne, po wichurze się przewalają i budzą grozę?
- Paradoks polega na tym, że w sytuacji anomalii pogodowych i silnych wiatrów, z którymi mamy do czynienia również w Gorzowie, one łamią, uszkadzają, wyrywają z reguły drzewa zdrowe. Drzewa martwe, które nie mają liści, z reguły w mniejszym stopniu ulegają uszkodzeniom. Takie zdrowe drzewo jeszcze w sezonie wegetacyjnym, gdy ma dużo liści, tworzy żagiel liści i jest bardziej podatne na opór wiatru. Ma po prostu większą płaszczyznę, która musi ten opór przezwyciężyć. I niejednokrotnie tego nie wytrzymuje.

A drzewa o płytkim systemie korzeniowym?
- To raczej nie ma znaczenia. Na pewno są gatunki, które genetycznie wykształcają płytszy system, ale w przestrzeni miejskiej większość drzew główną masę korzeniową kształtuje w górnej warstwie gleby, tam gdzie ma przede wszystkim dostęp do wody. Kiedy mamy sytuację niedoborów wody - co postępuje z roku na rok - po posadzeniu, w kolejnych latach drzewa szukają wody w górnych warstwach i tam budują masę sytemu korzeniowego. Po przewróceniu się drzewa widać, że ta masa jest ulokowana właśnie w górnej części.

Jakie gatunki drzew najlepiej przyjmują się w Gorzowie?
- Gorzów jest dobrze położony na mapie Polski. Jesteśmy w strefie najbardziej sprzyjających roślinom warunków pogodowych w zimie. U nas spadki temperatur nie wyglądają tak jak na wschodzie czy południu. Teoretycznie moglibyśmy sobie pozwolić na wprowadzenie gatunków egzotycznych, chociaż w tę stronę nie chcemy iść. Tu najlepiej przyjmują się lipy różnych gatunków, klony, klony polne. Zdarza się, że w procesie pozyskiwania materiału roślinnego - ten pozyskany ze szkółki musi być dobrze przekorzeniony - dochodzi do jakichś nieprawidłowości. Wydaje się, że gatunek jest prawidłowy, ale jakiś procent wypadów jest, bo to materia żywa. Szczególnie że borykamy się z coraz wyższymi temperaturami w lecie. Zakłada się, że 20-30 proc. nasadzeń może się nie przyjąć, mimo dokładania wszelkich starań. Średnio albo gorzej przyjmują się brzozy, źle dęby - mimo opieki.

Swojego czasu sadzono sporo dębów, np. poświęconych Janowi Pawłowi II.
- Mamy dęby zasadzone przy okazji nasadzeń zastępczych. Choćby na cmentarzu komunalnym na Żwirowej. Natomiast sadząc je, trzeba mieć świadomość, że z jakimś procentem wypadów będziemy mieli do czynienia.

A jak się komuś zasieje na ogródku, to co z nim zrobić?
- O ile nie koliduje, pielęgnować i się o nią troszczyć. Uważam, że jeśli roślina w jakimś miejscu wyrosła, to znaczy, że jest jej tam dobrze i ona tam chce rosnąć. Na pewno taka siewka drzewa będzie się w tym miejscu ukorzeniać, rozbudowywać system korzeniowy. Natomiast jeśli my takie drzewo w przestrzeń miejską wprowadzimy ze szkółki, gdzie ono ma optymalne warunki, to następuje zmiana tych warunków i w pierwszym okresie proces aklimatyzacji. Niejednokrotnie materiał przywożony ze szkółek wygląda bardzo ładnie, natomiast w pierwszym roku po posadzeniu jego kondycja bywa gorsza. Ale jeśli drzewo się przyjmie, to w kolejnych latach ten przyrost zaczyna być widać.

Klony są moim zadaniem inwazyjne. Same się wysiewają, a wy je jeszcze sadzicie. I one będą się dalej wysiewały. Co wtedy?
- Jeśli będą się wysiewać w przestrzeń trawiastą, to te odrosty automatycznie będą usuwane przy okazji koszeń. Natomiast pojawianie się samosiewów na skarpach jest korzystne, bo system korzeniowy drzew tę skarpę umacnia. Nie mamy erozji wodnej, powietrznej, wymywania skarp, co niejednokrotnie obserwujemy po ulewnym deszczu tam, gdzie nie ma drzewa. Górna warstwa jest wymywana na chodniki i ulice. Poza tym samosiewy w swojej masie pełnią funkcję biologiczną, oczyszczają powietrze, dostarczają tlenu. Jeśli samosiewy z niczym nie kolidują warto je zostawiać.

Cdn.
Rozmawiała Hanna Kaup