Rozmowa z dr. n. med.
Piotrem Dąbrowieckim, alergologiem, przewodniczącym Polskiej Federacji Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergię i POChP.
Pierwsze Åšwiatowe Dni Spirometrii odbyÅ‚y siÄ™ w 2010 roku, a już wkrótce przed nami kolejne obchody. Jakie sÄ… efekty tej akcji?
- Bardzo zachÄ™cajÄ…ce. Przez te 6 lat udaÅ‚o nam siÄ™ przebadać ponad 40 tys. ludzi. U ponad 8 tys. osób obraz spirometrii byÅ‚ zaburzony. Na tej podstawie można byÅ‚o domniemywać, że za przyczynÄ… ich dolegliwoÅ›ci, takich jak kaszel, Å›wiszczÄ…cy oddech i duszność, stoi choroba obturacyjna – astma lub przewlekÅ‚a obturacyjna choroba pÅ‚uc (POChP). Osoby te dostaÅ‚y od nas list do swojego lekarza rodzinnego, w którym prosiliÅ›my go o dalszÄ… diagnostykÄ™ pacjenta. DziÄ™ki temu dla 8 tys. ludzi w Polsce Å›wiat siÄ™ zmieniÅ‚. SÄ… już leczeni i albo przestali mieć objawy, albo zaczÄ™li siÄ™ prawidÅ‚owo leczyć na chorobÄ™ pÅ‚uc, którÄ… od dawna mieli, ale nikt nie zleciÅ‚ im spirometrii.
Na czym polega to badanie?
- Na intensywnym wypuszczaniu powietrza z pÅ‚uc do urzÄ…dzenia – spirometru. Trwa 10–15 minut i powinno być przeprowadzane pod okiem dobrze przygotowanego personelu. Å»eby je wykonać, potrzebne jest skierowanie lekarza POZ do alergologa lub pulmonologa. Od roku badanie to może być wykonywane także w gabinecie lekarza pierwszego kontaktu. To efekt naszego zaangażowania w projekcie „Liczy siÄ™ każdy oddech”, realizowanego przez NFZ.
Do czego służy spirometria?
- Pozwala ocenić sprawność wentylacyjnÄ… pÅ‚uc, czyli sprawdzić, jak powietrze przepÅ‚ywa przez oskrzela w okreÅ›lonym czasie. Na tej podstawie wiemy, czy mamy do czynienia z normÄ…, czy z patologiÄ…. PatologiÄ… może być obturacja, czyli skurcz oskrzeli – typowy dla astmy i POChP. Na podstawie spirometrii z próbÄ… rozkurczowÄ… możemy rozpoznać POCHP i ocenić skuteczność leczenia astmy.
Kto powinien się na nie zgłosić?
- Przede wszystkim osoby, które majÄ… problemy z ukÅ‚adem oddechowym – kaszel, Å›wiszczÄ…cy oddech, uczucie dusznoÅ›ci – zwÅ‚aszcza wysiÅ‚kowej. A także te osoby, które podejrzewajÄ…, że coÅ› niedobrego dzieje siÄ™ z ich pÅ‚ucami oraz palacze tytoniu z takimi objawami jak kaszel i duszność wysiÅ‚kowa, bo sÄ… to pierwsze objawy POChP. JeÅ›li rozpoznamy tÄ™ chorobÄ™ u 40-, 50-latka, mamy szansÄ™ uratować 10–15 lat jego życia. Co roku zwiÄ™ksza siÄ™ liczba palaczy przychodzÄ…cych na Åšwiatowe lub Polskie Dni Spirometrii (organizowane sÄ… na przemian). W 2010 r. stanowili ok. 15 proc., a w ostatnim roku – 60 proc.
Jest jeszcze jedna ważna sprawa: regularnie wykonywana spirometria pozwala ocenić, jak szybko starzeją się płuca danego człowieka. Dzięki temu możemy wychwycić osoby zagrożone rozwojem POChP, wyedukować je i skłonić do rzucenia palenia, co pozwoli nie dopuścić do rozwoju tej choroby.
Motto tegorocznych obchodów Dni Spirometrii brzmi „Take active option” (WÅ‚Ä…cz opcjÄ™ aktywnÄ…). Co to oznacza?
- Chodzi o to, by osoby z chorobami ukÅ‚adu oddechowego nie wycofywaÅ‚y siÄ™ z aktywnoÅ›ci fizycznej, co czÄ™sto robiÄ…. To wielki bÅ‚Ä…d! Należy pójść do lekarza i zapytać, jakie ćwiczenia można wykonywać. I wykonywać je regularnie – oczywiÅ›cie na miarÄ™ swoich możliwoÅ›ci. WysiÅ‚ek fizyczny dziaÅ‚a jak lek. PrzypomnÄ™ tu sentencjÄ™ dr. TrÄ…by, lekarza Jana III Sobieskiego: „WysiÅ‚ek fizyczny jest w stanie zastÄ…pić lek, ale żaden lek nie jest w stanie zastÄ…pić wysiÅ‚ku fizycznego”. Istnieje bÅ‚Ä™dne przekonanie, że chorzy na astmÄ™ czy POChP powinni stronić od wysiÅ‚ku fizycznego. Tymczasem chorzy na astmÄ™ powinni normalnie ćwiczyć, po zabezpieczeniu odpowiednimi lekami. A chorzy na POChP – powinni być stymulowani do wysiÅ‚ku fizycznego. JeÅ›li masz lekkie POChP – jeździj na rowerze, biegaj, ćwicz. JeÅ›li masz umiarkowane POChP – uprawiaj nordic walking, spaceruj do granic dusznoÅ›ci. A jeÅ›li masz ciężkie POChP – wykonuj codziennie ćwiczenia oddechowe, które pomogÄ… ci przetrwać zaostrzenia, wydÅ‚użyć czas pomiÄ™dzy nimi oraz efektywniej stosować leki wziewne.
Leczenia też trzeba się nauczyć.
- To prawda. Od lat edukujemy pacjentów. I ciÄ…gle przychodzÄ… nowi, dla których odkryciem jest fakt, że z inhalatora nie można korzystać byle jak. ZapominajÄ… o wydechu przed wziÄ™ciem inhalacji, a przez to wprowadzajÄ… lek tylko poÅ‚owicznie. Tymczasem nawet najlepszy lek – podany nieprawidÅ‚owo – nie zadziaÅ‚a. Dlatego edukujemy nie tylko pacjentów, ale też lekarzy, farmaceutów i pielÄ™gniarki. JeÅ›li jako lekarz badam siÅ‚Ä™ wdechu pacjenta i dostosowujÄ™ do tego okreÅ›lony inhalator, to zależy mi na tym, by taki wÅ‚aÅ›nie byÅ‚. Jego zmiana, np. w aptece czy w szpitalu, bez odpowiedniej edukacji pacjenta, może pogorszyć stan chorego i czasami wywoÅ‚ać zaostrzenie choroby.
Wiele lat poświęcił pan intensywnej pracy na rzecz zdrowia oddechowego. Jakie są Pana marzenia w tym zakresie?
- Å»eby wszyscy pacjenci, którzy majÄ… astmÄ™ czy POChP, byli wÅ‚aÅ›ciwie zdiagnozowani. Å»eby jak najwiÄ™cej dobrych badaÅ„ spirometrycznych byÅ‚o wykonywanych na poziomie podstawowej opieki medycznej. I żeby wiÄ™kszość palÄ…cych w Polsce tytoÅ„ odzwyczaiÅ‚a siÄ™ od naÅ‚ogu palenia. To dotyczy także elektronicznych inhalatorów nikotyny, czyli e-papierosów.
Co chciałby pan przekazać pacjentom w związku z obchodami Dni Spirometrii?
- ZachÄ™cam do wejÅ›cia na stronÄ™ www.astma-alergia-pochp.pl i znalezienia tam adresu najbliższej placówki, w której można wykonać bezpÅ‚atne badanie spirometryczne. I wykonać je! To odmieni życie tych ludzi, u których zostanie wykryta choroba obturacyjna. DziÄ™ki temu bÄ™dÄ… mogli żyć tak jak chcÄ…, a nie tak, jak pozwala choroba. Aktualnie leczenie astmy i POChP nie nastrÄ™cza trudnoÅ›ci, mamy znakomite, nowoczesne leki. W leczeniu astmy podstawÄ… sÄ… steroidy wziewne. Przyjmowanie ich razem z lekami rozszerzajÄ…cymi oskrzela przynosi doskonaÅ‚e efekty w postaci braku objawów. JeÅ›li chodzi o POChP – mamy również coraz lepsze leki wziewne i inhalatory, które gwarantujÄ… prawidÅ‚owość podania. To sukces ostatnich lat i należy z niego korzystać. DziÄ™ki temu mamy o poÅ‚owÄ™ mniej zaostrzeÅ„, a pacjenci zamiast w szpitalu, spÄ™dzajÄ… czas w pracy lub w domu. Jednak do prawidÅ‚owego leczenia potrzebne jest prawidÅ‚owe rozpoznanie. Dlatego należy wykonywać spirometriÄ™.
Stowarzyszenie „Dziennikarze dla Zdrowia”, wrzesieÅ„ 2016 r.
Oni tu zostajÄ…
„ZostajÄ™!” to hasÅ‚o nowej kampanii promujÄ…cej Gorzów, która ma zwrócić uwagÄ™ na zalety naszego miasta, dziÄ™ki którym jest ono doskonaÅ‚ym ...
<czytaj dalej>Pielgrzymki
Tegoroczna piesza pielgrzymka powołaniowa odbędzie się w sobotę w sobotę 27 kwietnia.
Wyjście pielgrzymki na trasę z Paradyża do Rokitna nastąpi ...
<czytaj dalej>200 lat dla pani Zofii
NieczÄ™sto zdarza siÄ™, aby tradycyjnie Å›piewane „sto lat”, z racji chwili, modyfikowano w sekwencji życzeÅ„ na lat „dwieÅ›cie”. Tak wÅ‚aÅ›nie ...
<czytaj dalej>Prezydent w ministerstwie
Prezydent Gorzowa w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
- Z doÅ›wiadczenia wiem, że najważniejsze sÄ… relacje bezpoÅ›rednie. Ustalenia, które zapadajÄ… wtedy ...
<czytaj dalej>