Ile to razy powtarzamy sobie, że zdrowie jest najważniejsze? Ile razy powinszowania z okazji urodzin, imienin czy świąt rozpoczynamy właśnie od życzeń związanych ze zdrowiem? A kiedy nadarza się okazja, by sprawdzić, jak funkcjonuje nasz organizm, nie korzystamy z niej. „Nie teraz. Mnie to nie dotyczy. Mam czas. Nie chcę wiedzieć. Boję się…” – mówimy.

Niedawno pisaliśmy, że województwo lubuskie zajmuje ostatnie miejsce pod względem skuteczności leczenia onkologicznego. Choć bierzemy udział w programach profilaktycznych raka szyjki macicy, raka piersi czy raka jelita grubego, to ciągle wyniki badań – szczególnie w niektórych powiatach – nie są zadowalające. Ta statystyka skłoniła poseł Bożenę Sławiak do zorganizowania akcji Pomyśl o rodzinie. Zbadaj siebie. W miniony weekend – 7 i 8 maja – w sulęcińskim szpitalu od 9.00 do 18.00 mężczyźni oddawali krew na badanie antygenu prostaty, a kobiety robiły cytologię i mammografię. Z akcji skorzystało ok. 250 osób.

W akcję włączyli się: Bogumił Mądrzak z Rudnicy, Bożena Lipińska, Monika Szymanowska, Klaudia Tomczak, Agnieszka Bartosik-Rzyczkowska , Monika Apanowicz, Marcin Staniszewski

Badać się, by nie zmarnować życia

– Jestem bardzo zbudowana postawą mężczyzn. Nie spodziewałam się takiego odzewu. Liczba przebadanych świadczy, że takie akcje są potrzebne – powiedziała poseł Bożena Sławiak. – Dwa lata temu przeprowadziliśmy podobne działania, niestety, okazuje się, że w tym roku w powiecie sulęcińskim mamy najgorsze wyniki jeśli chodzi o profilaktykę, a województwo plasuje się na ostatnim miejscu w Polsce pod względem leczenia onkologicznego. Dlatego bardzo ważne jest dla mnie, żeby wszyscy włączali się w tę akcję.

Niestety, tym razem niemal o połowę mniej liczebnie zareagowały panie.
– Martwi mnie niewielka liczba zgłaszających się kobiet. One prawdopodobnie korzystają z usług prywatnych lekarzy ginekologów, ale te ze wsi prawdopodobnie nigdy by tu nie dojechały, bo nie miałyby czym. W naszej akcji ważne jest też to, że cytologię pobiera położna, a to dla wielu pacjentek oznacza mniej wstydu. Poza tym, dziś pobranie materiału do badania odbywa się inaczej niż np. dwa lata temu, bo zamiast szpatułki używa się szczoteczki, która ma większy zasięg i dlatego ten materiał jest wiarygodniejszy. Ja sama na badaniu cytologicznym byłam dwa lata temu, ale dziś je powtórzyłam, bo jestem szczególnie czuła na punkcie zdrowia – podkreśla Bożena Sławiak. – Kiedy miałam 18 lat, przeszłam operację guza piersi. Do dziś mam ślad po cięciu od pachy po sutek. Na szczęście, guz był łagodny, ale długo żyłam z myślą, że amputują mi pierś. Wiem, co przeżywają kobiety w takich sytuacjach i wiem, że warto się badać, by nie zmarnować życia.

11 tysięcy ulotek to wciąż mało

Akcja Pomyśl o rodzinie. Zbadaj siebie – była skierowana do mieszkanek powiatu w wieku od 25 do 59 lat (badania cytologiczne i mammograficzne) – oraz do mężczyzn po 45. r. ż. (badanie PSA, czyli w kierunku antygenu raka prostaty). Została przeprowadzona w nowej części szpitala w Sulęcinie przy ul. Witosa. Organizatorzy wydrukowali 350 plakatów i rozesłali 11 tys. ulotek. Tłumów w sobotę i niedzielę nie było, ale przecież nie o to chodzi, by spędzić cały dzień na oczekiwaniu na badania. Wystarczyło wygospodarować godzinę, by zrobić i cytologię, i mammografię.

– Tu jest bardzo ładnie i czysto. Łazienki takie, że nawet w domu niejedni nie mają. Jest ciepło i intymnie – chwaliły kobiety, które zdecydowały się odpowiedzieć na zaproszenia, jakie w ostatnich dniach dotarły do ich skrzynek pocztowych.

83-letni Jan Mendyk z Sulęcina chce wiedzieć, że jest zdrowy

Na miejscu, na każdą z nich i każdego mężczyznę czekały dodatkowe niespodzianki. Za odwagę wszyscy dostawali czekoladę. Po badaniach był czas na kawę, herbatę, ciasto i pączki. Kiedy z mamami pojawiały się dzieci, Klaudia Tomczak i Monika Szymańska z Wielowsi malowały im buzie. Gdy Marta Przytuła z Trzebowa czekała na swoje badanie, jej córka Jesika zamieniła się w pięknego motyla. – Jak dostałam zawiadomienie, od razu zdecydowałam, że pojadę – powiedziała pani Marta. – Akurat miałam wolny weekend, więc wykorzystałam okazję, by zrobić cytologię.

W sobotnio-niedzielnej akcji wziął też udział Wojewódzki Ośrodek Koordynujący Profilaktykę Raka Szyjki Macicy z Gorzowa. – Przygotowaliśmy informację o samej cytologii, wydrukowaliśmy paniom adresy gabinetów, do których mogą się zgłosić na badania w programie, a każda, która dziś poddała się cytologii, dostawała lusterko i kalendarzyk, by zawsze pamiętać o swoim zdrowiu – mówiła Renata Animucka.

– Te gadżety to bardzo sympatyczny pomysł, ale smuci mnie, że jesteśmy na szarym końcu, jeśli chodzi o badania profilaktyczne. Człowiek jest niezorientowany w takich sprawach. Myślę, że trzeba przynajmniej dwa razy do roku rozdawać ulotki, by przypominać kobietom o konieczności robienia tych badań. W ogóle powinno być więcej informacji na ten temat – powiedziała Genowefa Piotrowicz z Lemierzyc. Pojawiła się na badaniach z grupą ok. 30 innych osób, z którymi chodzi na rehabilitację.
– Moja siostra się nie badała i dostała raka piersi. Potem przyszły przerzuty i teraz drugą też będzie miała odjętą. Mam też córkę. Ma 56 lat i za nic nie chce się badać. Nie wiem, jak do niej dotrzeć. Jak urodziła syna, tak już nie była u ginekologa – mówiła inna mieszkanka Lemierzyc.

Położna Sławomira Plata prezentuje szczoteczkę, którą pobiera się materiał na cytologię

Trzeba poprawić świadomość

W niedzielę na badanie antygenu PSA zjawi się Ryszard Konieczny z Sulęcina: – Po 45. r. ż. staram się badać co roku. Właśnie zamierzałem w maju zrobić kolejne, a ponieważ dostałem zaproszenie, więc korzystam. Pracuję umysłowo po 12-14 godzin dziennie, prowadzę siedzący tryb życia, więc te badania są dla mnie konieczne. Nie słyszałem, by ktoś rozmawiał o tej akcji. Sądzę, że nasza świadomość jest nie najlepsza. Moim zdaniem najskuteczniejszym sposobem informowania jest plakatowanie, ale powtórzone przynajmniej dwa razy w niedługich odstępach czasu.

Na pytanie, dlaczego przyszedł bez żony, pan Ryszard odpowiedział: – Żona rok temu robiła mammografię, ale pojawiły się w niej wątpliwości co do prawidłowości wyników tego badania po kampanii, w której wiele mówiło się o złych wynikach. Osobiście przeżyła takie doświadczenie, że tu na miejscu coś u niej stwierdzono, ale gdy pojechała do innego ośrodka, okazało się, że wszystko jest dobrze. Być może chodzi tu o sposób odczytywania wyniku, a to przecież zależy od umiejętności człowieka.

Choć 83-letni Jan Mendyk z Sulęcina nie ma żadnych dolegliwości, to także zgłosił się na badania. – W listopadzie miałem poważną operację tętniaka aorty. Jeśli chodzi o sprawy prostaty, to nie odczuwam żadnych dolegliwości, które mogłyby mnie niepokoić. Potrafię wypić dwie, trzy herbaty przed snem i wcale nie muszę w nocy wstawać. Powinienem być zdrowy, ale muszę to sprawdzić – podkreślał i – czekając na badanie – wspominał, jak to przed laty, na wschodzie, kiedy Niemcy strzelali, a pociski padały jak groch, on uszedł z życiem. Potem, tu na zachodzie, kiedy uderzył piorun, to tylko obróciło go o 180 stopni i rzuciło w ziemniaki. I jak przeżył napad na bank oraz niejeden wypadek samochodowy.

Ludzie, którzy odpowiedzieli na akcję Pomyśl o rodzinie. Zbadaj siebie, chętnie opowiadali o sobie i swoich bliskich. Szukali sposobu, by do nich dotrzeć. – Z kobietami bywa gorzej niż z mężczyznami - mówiła jedna z pacjentek. - Ja nie wiem, jak tu namówić siostrę. Ma 55 lat i nie chce słyszeć o badaniach. Dzwoniłam do niej, prosiłam, ale ona woli nie wiedzieć. Nie wiem, co robić. Chyba z policją po nią przyjadę.

Oczywiście, policja nic tu nie pomoże, ale takie akcje jak ta w Sulęcinie na pewno. Warto więc odpowiadać na nie, bo przecież najważniejsze jest nasze zdrowie.

Hanna Kaup