„Nie można wykluczyć ani potwierdzić czynników zewnÄ™trznych”.
Jak donosi „Gazeta Wyborcza”, 29 wrzeÅ›nia rzÄ…dowy zespóÅ‚ ds. zatrucia Odry ogÅ‚osiÅ‚ raport przygotowany przez 14 instytucji naukowych i 49 naukowców.
- PrzeanalizowaliÅ›my 2,7 tys. próbek wody, przeanalizowaliÅ›my 200 badaÅ„ naukowych – powiedziaÅ‚a kierowniczka ZakÅ‚adu Ochrony Wód w Instytucie Ochrony Åšrodowiska, prof. Agnieszka Kolada, cytowana w artykule „Gazety”.
- ZespóÅ‚ nie koÅ„czy dziaÅ‚ania, nie potrafimy jeszcze odpowiedzieć na wszystkie pytania. Nasza determinacja jest duża i przy zaangażowaniu naukowców bÄ™dziemy odpowiadać na nowe, pojawiajÄ…ce siÄ™ pytania i proponować rozwiÄ…zania, by sytuacja na Odrze nie powtórzyÅ‚a siÄ™. Nie wolno jednak mówić, że zawiodÅ‚o paÅ„stwo. Na tÄ™ sytuacjÄ™ zÅ‚ożyÅ‚o siÄ™ wiele czynników, które siÄ™ na siebie naÅ‚ożyÅ‚y – zastrzegÅ‚a wiceministerka klimatu i Å›rodowiska, gÅ‚ówna konserwatorka przyrody MaÅ‚gorzata GoliÅ„ska.
"Śnięcie ryb było procesem cyklicznym"
Autor artykuÅ‚u Mateusz Kokoszkiewicz przywoÅ‚uje wypowiedź prof. Kolady, która stwierdziÅ‚a, że Å›niÄ™cie ryb nie byÅ‚o procesem ciÄ…gÅ‚ym, ale cyklicznym. I ten proces obserwowany byÅ‚ od koÅ„ca lipca w nurcie rzeki i zbiornikach hydrologicznie poÅ‚Ä…czonych z OdrÄ…. Od koÅ„ca lipca do 12 wrzeÅ›nia zaobserwowano 249 ton Å›niÄ™tych ryb.
Prof. Agnieszka Kolada podkreÅ›liÅ‚a, że istotne znaczenie ma sytuacja hydrologiczna. – Od dÅ‚uższego czasu mamy sytuacjÄ™ suszy hydrologicznej i rok 2022 byÅ‚ bardzo trudny. Od czerwca do sierpnia notowaliÅ›my bardzo niskie stany wód. Notowano też wysokÄ… temperaturÄ™ i wysokie nasÅ‚onecznienie, co miaÅ‚o wpÅ‚yw na nagrzewanie siÄ™ rzeki. Poziomy wód zaczęły siÄ™ podnosić dopiero po opadach, we wrzeÅ›niu – czytamy w materiale wypowiedź badaczki, która dodaÅ‚a, że wszystkie jednolite części wód sÄ… w stanie zÅ‚ym. WystÄ™pujÄ… przekroczenia pewnych substancji.
Ogromne zasolenie i przetlenienie
PrzywoÅ‚ano przykÅ‚ad KanaÅ‚u Gliwickiego, gdzie zaobserwowano ogromne zasolenie i przetlenienie, wiele odczytów powyżej 100 proc. Zaobserwowano też stężenia rtÄ™ci i niklu, ale jak zapewniÅ‚a prof. Kolada, zupeÅ‚nie nie w stężeniach szkodliwych dla ryb.
Pobrano 334 próbek ryb do badaÅ„, 278 przekazano do badaÅ„ toksykologicznych i 56 do badaÅ„ anatomopatologicznych i histopatologicznych. Próbki przebadano na obecność 300 substancji.
- Wnioski sÄ… jednoznaczne: stężenia nie odbiegajÄ… od stężeÅ„ typowych dla rzek w Polsce. Pewne poziomy znajdujÄ… siÄ™ w rybach, lecz badania anatomiczne wykluczyÅ‚y substancje jako przyczynÄ™ Å›mierci czy zatrucia ryb – czytamy wypowiedź naukowczyni artykule „GW”. - ÅšniÄ™cie spowodowaÅ‚y gwaÅ‚towne zmiany Å›rodowiskowe.
Co ze zrzutami do Odry?
„Gazeta” przywoÅ‚uje też wypowiedź zastÄ™pcy generalnego dyrektora ochrony Å›rodowiska Marka Kajsa, który stwierdziÅ‚, że użytkownicy wód Odry to setki czy tysiÄ…ce podmiotów i nie można powiedzieć, że to jeden podmiot byÅ‚ odpowiedzialny za katastofÄ™.
- Czynnika zewnętrznego nie można ani potwierdzić, ani wykluczyć - stwierdziła prof. Agnieszka Kolada.
Jakie rekomendacje?
Prof. Kolada zaleca m.in. potrzebÄ™ stworzenia systemu ciÄ…gÅ‚ego pomiaru jakoÅ›ci wód, dostÄ™pnego online, a także systemu inteligentnego zarzÄ…dzania zlewniÄ…. NiezbÄ™dna jest kontrola podmiotów odprowadzajÄ…cych wody do rzeki, a także weryfikacja pozwoleÅ„ wodnoprawnych, które muszÄ… być zależne od wyników badaÅ„ rzeki. JeÅ›li mamy niski stan wód, trzeba czasowo wstrzymać pozwolenia. Suma niewielkich zrzutów może mieć skutki katastrofalne, nawet jeÅ›li to jeden zrzut. Potrzebne jest też wdrożenie systemu informowania i reagowania. Potrzebne jest stopniowe odbudowanie ekosystemu.
Naukowcy z Polskiej Akademii Nauk o zatruciu Odry
W opublikowanym w poÅ‚owie wrzeÅ›nia 2022 r. komunikacie interdyscyplinarnego zespoÅ‚u doradczego ds. kryzysu klimatycznego – dziaÅ‚ajÄ…cego przy PAN – pod opiniÄ… podpisaÅ‚y siÄ™ także Komitet Gospodarki Wodnej PAN i Komitet Inżynierii Åšrodowiska. Eksperci wymienili kilka przyczyn katastrofy na Odrze:
-
długotrwały, niski stan wody (zwiększenie wrażliwości rzeki na dopływające zanieczyszczenia),
-
zrzuty Å›cieków ze zwiÄ…zkami biogennymi,
-
zrzuty zasolonych wód przemysÅ‚owych lub kopalnianych, które wytwarzajÄ… toksyny zabójcze dla ryb i fauny oddychajÄ…cej skrzelami (to wskazujÄ… również jako przyczynÄ™ namnażania tzw. zÅ‚otych alg),
-
uwolnienie metali ciężkich, które przez lata zgromadziÅ‚y siÄ™ w osadach dennych,
-
wzrost temperatury,
-
znaczÄ…cÄ… zmianÄ™ warunków hydrologicznych w Odrze, która byÅ‚a spowodowana jej regulacjÄ…, piÄ™trzeniem i użytkowaniem dla celów żeglugi Å›ródlÄ…dowej – skutkujÄ…cÄ… korzystnym dla namnażania glonów wydÅ‚użeniem czasu retencji wody w rzece,
-
"Nie można twierdzić, że katastrofa miała przyczynę naturalną"
W komunikacie PAN czytamy: „Każda z wymienionych powyżej przyczyn wynika z bezpoÅ›redniego lub poÅ›redniego wpÅ‚ywu czÅ‚owieka na system przyrodniczy, tak wiÄ™c w żadnym wypadku nie można twierdzić, że katastrofa ekologiczna na Odrze miaÅ‚a przyczynÄ™ naturalnÄ…. Można wrÄ™cz wprost powiedzieć, że stanowi ona modelowy przykÅ‚ad nowych, wieloczynnikowych zagrożeÅ„ zwiÄ…zanych ze zmianÄ… klimatu”.
Oprac. wg LUM
Foto LUM
Obchody 900-lecia jubileuszu
W sobotę 11 maja br. w Ośnie Lubuskim odbędą się uroczyste obchody z okazji dziewięćsetlecia ustanowienia biskupstwa lubuskiego.
Przygotowania do tej ...
<czytaj dalej>PrzebudujÄ… Ikara
Przetarg na przebudowę ostatniego etapu ulicy Ikara rozstrzygnięty.
Kolejna osiedlowa uliczka zostanie w pełni przebudowana. Nowa nawierzchnia ul. Ikara ułatwi codzienne ...
<czytaj dalej>Oni tu zostajÄ…
„ZostajÄ™!” to hasÅ‚o nowej kampanii promujÄ…cej Gorzów, która ma zwrócić uwagÄ™ na zalety naszego miasta, dziÄ™ki którym jest ono doskonaÅ‚ym ...
<czytaj dalej>Pielgrzymki
Tegoroczna piesza pielgrzymka powołaniowa odbędzie się w sobotę w sobotę 27 kwietnia.
Wyjście pielgrzymki na trasę z Paradyża do Rokitna nastąpi ...
<czytaj dalej>