Budżet województwa na 2023 r.: To budżet, jakiego jeszcze w historii regionu nie było.

Radni Województwa Lubuskiego przyjęli budżet województwa na rok 2023. Za jego uchwaleniem głosowało 18 radnych, 7 było przeciw, trzech wstrzymało się od głosu. Wydatki województwa lubuskiego po raz pierwszy przekroczą 1 mld zł.

W przyszłorocznym budżecie zaplanowano dochody na poziomie 882 mln zł, z czego dochody z PIT na poziomie 36,1 mln zł oraz CIT 225,6 mln zł. Wydatki zaś na poziomie 1 mld 121,3 mln zł – z czego 44,6 % (500,6 mln zł) to wydatki majątkowe. Deficyt zaplanowano na poziomie 239,1 mln zł.

– Planujemy deficyt z pełną odpowiedzialnością i świadomością tego, że musimy kontynuować zadania inwestycyjne, a jak państwo doskonale wiecie, do każdej inwestycji musimy dokładać środki finansowe do wkładów własnych. Nie ruszyła jeszcze nowa perspektywa, chociaż mamy zatwierdzony program europejski. Środki finansowe będą być może w drugim półroczu. Mówię „być może”, ponieważ kamienie milowe, które są określone dla Krajowego Planu Odbudowy, dotyczą również całej Polityki Spójności, nie tylko KPO. Inwestycje, które są zaplanowane w KPO, też nie będą realizowane, dlatego zdecydowaliśmy się na realizację Strategii Rozwoju Województwa w oparciu o własne środki. Nie będzie lekko, ale mamy zdolność kredytową. Zadłużenie z tym kredytem wyniesie 41 proc., a być może mniej, ponieważ w tym roku zaplanowaliśmy 65 mln kredytu, którego nie bierzemy – mówiła podczas prezentacji budżetu marszałek Elżbieta Anna Polak.

Ze środków ujętych w budżecie samorząd województwa realizować będzie projekty priorytetowe zapisane w Strategii Rozwoju Województwa. Są to:

• Wsparcie szkolnictwa wyższego: małe granty na badania naukowe, dotacje na projekty kół naukowych.
• Współpraca z JST - Lubuski Fundusz Samorządowy.
• Wsparcie działalności Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk w woj. lubuskim.
• Aktualizacja Strategii Rozwoju Województwa Lubuskiego 2030.
• Prowadzenie Sieci Punktów Informacyjnych Funduszy Europejskich w województwie lubuskim.
• Objęcie udziałów spółki Park Technologii Kosmicznych sp. z o.o.
• Realizacja projektu "Standardy obsługi inwestora w województwie lubuskim".
• Realizacja zadania "Kongres Gospodarczy - Lubuskie 2023"
• Promocja województwa we współpracy z partnerami biznesowymi, instytucjami otoczenia biznesu i ośrodkami naukowo-badawczymi.
• Realizacja projektu "Wsparcie systemu lubuskich innowacji".
• Przygotowanie koncepcji projektu "Lubuski System Innowacyjnych Start-upów".
• Realizacja zadania Lubuska Platforma Innowacji.
• Realizacja bieżących zadań Centrum Obsługi Inwestora i Eksportera (COIE) oraz Centrum Obsługi Inwestora (COI).

Ochrona zdrowia
Na podium w zakresie wydatków znalazła się ochrona zdrowia. Na ten cel samorząd zamierza przeznaczyć 137,9 mln zł. W ubiegłym roku było to 72,1 mln zł. Samorząd zabezpieczył środki na stypendia – to 2,4 mln zł (1,4 mln zł – stypendia lekarskie, 324 tys. zł – stypendia pielęgniarskie, 650 tys. zł – stypendia psychoterapia oraz psychologia kliniczna). Dofinansowanie kosztów związanych z kształceniem studentów kierunku pielęgniarstwo na Akademii im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wlkp. to 800 tys. zł.

Prowadzonych będzie wiele inwestycji w szpitalach podległych samorządowi województwa: „Modernizacja budynku L - etap IV (Onkologia) w Szpitalu Uniwersyteckim w Zielonej Górze Sp. z o.o.” - 23,7 mln zł, „Przebudowa wewnętrznego układu komunikacyjnego wraz z infrastrukturą towarzyszącą w Szpitalu Uniwersyteckim w Zielonej Górze Sp. z o.o.” - 15,3 mln zł (47,3 mln zł – całkowita wartość inwestycji), „Przebudowa wew. układu komunikacyjnego, modernizacja spalarni w Szpitalu w Gorzowie Wlkp., modernizacja wieży ciśnień i sieci wod.-kan. w Szpitalu w Obrzycach” - 35,3 mln zł (inwestycja dofinansowana ze środków Rządowego Funduszu Polski Ład - 30.000.000 zł).

Samorząd dofinansowuje psychiatrię. Na utworzenie Centrum Zdrowia Psychicznego – modernizacja budynku nr 52 – Całodobowy Oddział Psychiatryczny Ogólny zabezpieczono 3,6 mln zł oraz 2,3 mln zł na rozwój działalności Centrum Zdrowia Psychicznego w Samodzielnym Publicznym Szpitalu dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Międzyrzeczu. W przyszłym roku finansowane będą także programy polityki zdrowotnej: in vitro i szczepienia przeciwko grypie dla seniorów - 800 tys. zł.

Drogi, kolej, lotnisko
Znaczną część budżetu pochłonie transport. Plan budżetu Departamentu Infrastruktury i Gospodarki na 2023 r. wynosi 220,7 mln zł.

Składają się na to m.in. środki przeznaczone na przewozy kolejowe – 117,7 mln zł oraz 23,2 mln zł na wykonanie działań naprawczych w pojazdach szynowych czy 27 mln zł na przewozy lotnicze z Portu Lotniczego Zielona Góra-Babimost.

Zarząd Dróg Wojewódzkich zaplanował wiele inwestycji drogowych na kwotę 124,5 mln zł. Są to:

• Budowa mostu przez rzekę Odrę wraz z budową nowego przebiegu drogi wojewódzkiej nr 282 – Etap II - 15 tys. zł
• Budowa obwodnicy m. Podmokle Wielkie, Kosieczyn i Chlastawa w ciągu drogi woj. nr 302 – dojazd do węzłów na autostradzie A-2 w Trzcielu oraz Nowym Tomyślu - 20,3 mln zł
• Rozbudowa drogi woj. nr 278 na odc. Stare Strącze – Wschowa - 12,1 mln zł
• Rozbudowa drogi wojewódzkiej - 15,9 mln zł nr 295 w m. Miodnica - 15,9 mln zł
• Budowa nowego mostu w km 32+864 na drodze wojewódzkiej nr 296 na rz. Czerna w m. Żaganiec - 5,4 mln zł
• Budowa mostu na rz. Brzeźnica z dojazdami w ciągu drogi wojewódzkiej nr 295 w okolicy m. Nowogród Bobrzański - 4,2 mln zł
• Budowa obwodnicy Nowej Soli - Etap III - 20 mln zł.

Polityka społeczna
Więcej środków przeznaczonych zostanie na sprawy społeczne. To łącznie 121,9 mln zł, w 2022 r. było to 109,3 mln zł. Samorząd fundować będzie szereg stypendiów dla młodych – uczniów i studentów - naukowe, twórcze i artystyczne – 90 tys. zł, dla studentów studiów stacjonarnych - 240 tys. zł, sportowe - 298 tys. zł, Lubuskie Talenty – program stypendialny – 2,2 mln zł.

To także wsparcie jednostek kultury:

• „Modernizacja Lubuskiego Teatru w Zielonej Górze” – 2,9 mln zł,
• „Budowa Infrastruktury wodno-kanalizacyjnej oraz drogowej na terenie Muzeum Etnograficznego w Zielonej Górze – Ochli” – 2,5 mln zł,
• „Rewitalizacja Barokowego Pałacu w Ochli wraz z otoczeniem – Centrum Kultur Europejskich I etap” – 3,7 mln zł.
• „Budowa hali sportowej z zapleczem sanitarnym i socjalnym w Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym im. J. Korczaka w Babimoście” - 3,3 mln zł (6,7 mln zł – całkowita wartość inwestycji), w tym inwestycja dofinansowana ze środków Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych w kwocie 2.660.000 zł.

Wsparcie rolnictwa i obszarów wiejskich
Samorząd będzie wspierał lubuskich pszczelarzy - na zakup węzy pszczelarskiej przeznaczono 500 tys. zł. Na projekty planu ochrony dla Parków Krajobrazowych zabezpieczono kwotę 600 tys. zł. Dotacje celowe to 1,5 mln zł, które przeznaczone zostaną na: budowę i renowacje zbiorników wodnych służących małej retencji, zakup sadzonek drzew miododajnych przeznaczonych do zasadzenia w pasie drogowym lub na terenach rolniczych, zakup nawozów wapniowych, budowę i modernizację dróg dojazdowych do gruntów rolnych. Opracowanie Audytu krajobrazowego województwa lubuskiego wyniesie - 284 tys. zł.

Departament Programów Obszarów Wiejskich natomiast przeznaczy 200 tys. zł na wsparcie Lubuskiej Rady Kół Gospodyń Wiejskich. Są środki na zadanie związane z nawadnianie boisk piłkarskich na obszarach wiejskich – 300 tys. zł oraz program „Działkowiec”- 400 tys. zł. Zaplanowano cykl pikników kultury ludowej – 150 tys. zł.

Ochrona środowiska
Samorząd nie zapomina także o ochronie środowiska. Opracowanie Programu ochrony środowiska przed hałasem to 550 tys. zł, a Raportu Programu Ochrony Środowiska – 50 tys. zł. Środki na edukację ekologiczną wynoszą 500 tys. zł. Na aktualizację programów: Program ochrony powietrza wraz z planem działań krótkoterminowych dla strefy lubuskiej, Program ochrony powietrza wraz z planem działań krótkoterminowych dla strefy miasto Gorzów Wlkp. Program ochrony powietrza wraz z planem działań krótkoterminowych dla strefy miasto Zielona Góra – 350 tys. zł.

Biuro projektów własnych z dużymi projektami
Plan budżetu Biura Projektów Własnych i Społeczeństwa Informacyjnego na 2023 r. wynosi 131,7 mln zł. Najważniejsze projekty to: „Park Technologii Kosmicznych” - 57 mln zł, „MedBrain L – lubuski projekt wsparcia diagnostyki i medycyny systemami Sztucznej Inteligencji” – 9,4 mln zł, „Rewitalizacja budynku Wielospecjalistycznego Szpitala Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp. na potrzeby Lubuskiego Centrum Kompetencji Cyfrowych i Usług Wspólnych” - 33,3 mln zł, „Lubuskie Centrum Kompetencji Cyfrowych i Usług Wspólnych – Data Center” - 31,4 mln zł.

Wsparcie przedsiębiorstw i innowacji
W przyszłorocznym budżecie województwa zapisane zostały także środki na wsparcie przedsiębiorców. To projekty:

• „Standardy obsługi inwestora w województwie lubuskim (POWER)” - 656,1 tys. zł,
• „Lubuski System Innowacyjnych Start-upów” - 100 tys. zł,
• „Lubuskie Forum Innowacji. Patent na Lubuskie (RPO)” - 709,1 tys. zł,
• „Promocja Województwa Lubuskiego we współpracy z partnerami biznesowymi, instytucjami otoczenia biznesu (IOB) i ośrodkami naukowo-badawczymi” - 51 tys. zł.
• Wsparcie systemu lubuskich innowacji – 927,8 tys. zł oraz wsparcie funkcjonowania Laboratorium Dynamiki Manipulatorów Satelitarnych Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk w Zielonej Górze - 794,7 tys. zł.
• To także wsparcie działalności kół naukowych działających na uczelniach publicznych – 300 tys. zł.
• Na budowę wzorcowego pasywnego budynku biurowego - etap I zabezpieczono kwotę 54 mln zł.

Festiwale, targi, enoturystyka
Lubuskie będzie się promowało na targach turystycznych, podczas festiwali i wydarzeń. Na promocję Województwa Lubuskiego podczas festiwali zaplanowano 510 tys. zł, Festiwal Lubuskie Lato Filmowe – 300 tys. zł, „Święto Województwa Lubuskiego” – 1 mln zł.

To także projekty pn. „Promocja gospodarcza województwa lubuskiego poprzez organizację kampanii promocyjnej sektora turystycznego o zasięgu krajowym i międzynarodowym oraz targów turystycznych” na kwotę 2,3 mln zł oraz „Kampania edukacyjno-promocyjna – enoturystyka Lubuskiego Centrum Winiarstwa” – 360 tys. zł.

Marszałek Elżbieta Anna Polak zdementowała też nieprawdziwe informacje dotyczące wydatków na promocję. – Bardzo często powtarzacie za prezydentem Kubickim kwotę 40 milionów. Proszę popatrzeć: to jest 7 mln 700 tysięcy. W tym rozdziale, gdzie jest promocja województwa lubuskiego, są zapisane jeszcze inne zadania, chociażby organizacja lotów i rozwój portu regionalnego: 28 mln złotych – wyjaśniła.

Dobry, zrównoważony budżet
– Dziękuję zarządowi województwa za przygotowanie tego budżetu. Jest dobry, zrównoważony – ocenił wiceprzewodniczący Sejmiku Mirosław Marcinkiewicz z klubu radnych PO: - To była niełatwa decyzja, by zaciągnąć spory kredyt, ale w takiej sytuacji gospodarczej, która się obecnie dzieje i wobec przewidywań, jakie mamy, musimy być przygotowani na bardzo trudne czasy, ale jednocześnie nie rezygnować z ważnych inwestycji, które są rozwojowe dla naszego województwa. Z jednej strony deficyt jest spory, kredyt jest spory, ale warto zauważyć, iż wskaźnik zadłużenia dochodzi do bodajże 41 proc. i jest to całkiem dobry, bezpieczny wskaźnik.

– Staramy się patrzeć na ten budżet łącznie z Kontraktem Terytorialnym i tymi 915 mln euro, które trafią do naszego województwa na cele tożsame z rzeczami, które mamy zapisane w budżecie. Czyli: gospodarka i cyfryzacja, środowisko i klimat, transport, służba zdrowia, ale też kultura i turystyka – wymienił M. Marcinkiewicz. - A czego się boimy? Przede wszystkim tego, że z tych projektów przygotowanych do finansowania z KPO, nic nie będzie. Wyrażamy też bardzo duże obawy związane z drożyzną – jako województwo musimy utrzymać nasze placówki, a już dzisiaj słyszymy, że od 1 stycznia VAT na gaz czy prąd będzie najwyższy w Europie. Szacowanie wpływów i kosztów jest w tym momencie bardzo trudne. Klub radnych Platformy Obywatelskiej będzie w pełni ten budżet popierać.

Lubuskie stypendiami stoi. Radni PSL za budżetem
Stanowisko klubu radnych PSL referował Zbigniew Kołodziej: – Jesteśmy zadowoleni, bo zarząd województwa uwzględnił sporo propozycji naszego klubu na szeroką współpracę z jednostkami samorządu terytorialnego, lubuską bazą samorządową oraz organizacjami pozarządowymi poprzez konkursy takie jak: Lubuska Baza Sportowa, Lubuska Baza Turystyczna, kontynuacja programu nawadniania boisk piłkarskich. Przewidzieliśmy wsparcie dla lokalnych producentów w celu promocji i skracania łańcucha dostaw pomiędzy producentami a odbiorcami. Zwiększenie dotacji na ochronę zabytków i opiekę nad zabytkami pomoże nam ocalić jeszcze więcej obiektów zabytkowych, a w województwie ich nie brakuje – mówił radny Kołodziej.

– Lubuskie stypendiami stoi – tak w skrócie można stwierdzić. Mamy program Lubuskie Talenty, Lubuscy Zawodowcy, stypendia sportowe oraz wsparcie dla nauczycieli, którzy opiekują się stypendystami – wymieniał Zbigniew Kołodziej. - Inwestycja w stypendia dla kierunku lekarskiego przynosi efekty i dobrze, że dalej to realizujemy, bo dużą bolączką jest brak lekarzy i pielęgniarek w naszym województwie.

- Mając powyższe na uwadze, klub radnych PSL będzie głosował za przyjęciem budżetu – podsumował Z. Kołodziej.

Bezpartyjni Samorządowcy za budżetem
- To budżet bardzo odważny. Nie tylko dlatego, że przewiduje zaciągnięcie 200 mln zł kredytu, ale też upilnowanie tego wszystkiego, co zapisane, będzie wymagało od Zarządu dużej dyscypliny – powiedział radny Sławomir Kowal, prezentując stanowisko klubu Bezpartyjnych Samorządowców. – To, co nas cieszy, to duże wydatki na innowatorów i startupy. To, że to hasło Województwo Zielonych Technologii zaczyna funkcjonować.

Radny S. Kowal zwrócił też uwagę na ważną kwestię związaną z ekologią – na edukację energetyczną. Zaznaczył także, że w 2023 roku radni BS bacznie będą przyglądać się działowi: transport.

- Klub jest za przyjęciem budżetu – stwierdził Sławomir Kowal z klubu Bezpartyjnych Samorządowców.

Radni PiS i SL - przeciw
Aleksandra Mrozek z klubu Samorządowe Lubuskie stwierdziła, że jest to autorski budżet zarządu województwa, a wnioski jej klubu nie zostały uwzględnione. Radna poparła wzrost dofinansowania do programu Lubuska Baza Turystyczna. - Taka była sugestia radnych. Cieszę z programu in vitro i szczepienia seniorów. Ale w pozostałych punktach ten budżet mija się z moją wizją - dodała radna A. Mrozek.

– W dziale „kultura i ochrona dziedzictwa narodowego” jest bardzo pozytywnie – wzrost aż o 40 proc. To jest świetna informacja, pani marszałek. Za to chcę zarząd pochwalić, że nie boicie się inwestować w to, co mieści się w zakresie ochrony dziedzictwa narodowego i kultury: teatry, biblioteki – podkreślał radny klubu PiS Zbigniew Kościk. - Warto też zauważyć, że tam są pieniądze pochodzące nie tylko z RPO Lubuskie, ale także z Polskiego Ładu.

– Wszyscy popieramy stypendia dla wydziału lekarskiego, psychologii klinicznej czy psychoterapii. Myślę, że można przeznaczyć stypendia dla kierunków pedagogicznych. Nie możemy działać jak strażak, który kopie studnię jak się pali – powinniśmy wyprzedzać pewne kwestie. Rozumiem, że po okresie COVID-19 mamy potrzeby w zakresie psychologii i psychoterapii. Za chwilę będziemy mieli podobną kwestię choćby w kwestii edukacji studentów kierunków pedagogicznych. Jeśli chodzi o dział „oświata i wychowanie”, wzrost to zaledwie 2,15 proc. Jest szansa, by w tym paragrafie ruszyć brak nowelizacji uchwały regulaminu w zakresie dodatków motywacyjnych, funkcyjnych, wychowawczych – dodał radny Kościk.

W imieniu klubu radnych Prawa i Sprawiedliwości Małgorzata Gośniowska-Kola wyraziła sprzeciw wobec projektu budżetu.

Będziemy realizować inwestycje
– Podsumowując tę dyskusję, chciałabym zwrócić przede wszystkim uwagę, w jakim jesteśmy miejscu – powiedziała po wystąpieniach radnych marszałek Elżbieta Anna Polak. - Region lubuski zajmuje drugie miejsce w Polsce pod względem zamożności mieszkańców. Mamy się dobrze. Zajmujemy również drugie miejsce pod względem sprzedaży produktów innowacyjnych w lubuskich firmach. Myślę, że mamy co promować w zakresie promocji gospodarczej, zwłaszcza że jest to priorytet w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego. - Chciałabym zwrócić państwu uwagę, zwłaszcza krytykom, że mamy trudną sytuację w kraju i są to wskaźniki makroekonomiczne – podkreśliła marszałek Polak. - Dramatyczny wzrost wydatków bieżących jest spowodowany wysoką inflacją – 17,5 proc. Poza tym mamy kryzys energetyczny i przed nami bardzo krytyczny rok 2023. Nie zadłużamy jednak budżetu na wydatki bieżące. Kredyt, który zaplanowaliśmy, dotyczy wyłącznie wydatków inwestycyjnych. Będziemy realizować inwestycje dlatego, że rząd w Polsce upiera się nie być praworządnym i nie będziemy mieli (dwa lata na to czekamy) pieniędzy z Krajowego Planu Odbudowy i z Polityki Spójności. Gdyby te pieniądze trafiły już do kraju (ale rząd nie wystąpił nawet o pierwszą zaliczkę), nie musielibyśmy zaciągać tak wysokiego kredytu po to, żeby sfinansować inwestycje.

Sytuacja finansowa samorządów jest wyjątkowo trudna
- Stypendia dla studentów pierwszego roku są również dla uczących się na kierunkach pedagogicznych. To jest odpowiedź na wniosek pana radnego - odpowiedział na pytanie radnego Kościka wicemarszałek Łukasz Porycki. - Instytucje kultury chętnie sięgają po środki centralne, m.in. z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Wkłady własne zabezpieczamy jako organizator. Z kolei dodatki dla nauczycieli są zapisane w uchwale budżetowej. Mamy również zabezpieczone pieniądze ze względu na wzrost płacy minimalnej.

– Odpowiadając na państwa pytania, chciałabym też zwrócić uwagę, że sytuacja finansowa wszystkich samorządów jest wyjątkowo trudna również z powodu zmiany w systemie podatkowym. Ubytki z udziałów w podatku PIT tylko w 2023 r. przekroczą 30 mld złotych. Rząd zdaje sobie z tego sprawę, dlatego zaplanował zrekompensować tę stratę subwencją rozwojową, ale w przyszłym roku jej nie będzie pomimo hucznych zapowiedzi – wyjaśniła marszałek Elżbieta Anna Polak.

– Apelowaliście państwo o należyte dofinansowanie oświaty. Dlaczego jest tak źle w oświacie? Subwencja oświatowa w 2012 r. wynosiła 2,42 proc. PKB, a w tym roku – 1,98 proc. Należy więc domagać się przede wszystkim zmian systemowych i zmiany systemu finansowania oświaty. Należy przywrócić subwencję rozwojową i wpisać do budżetu państwa rekompensatę utraconych dochodów dla samorządów – dodała marszałek Polak.

LUM

Dodaj komentarz:

Komentarze:

Prezydent w ministerstwie

Prezydent Gorzowa w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego. - Z doświadczenia wiem, że najważniejsze są relacje bezpośrednie. Ustalenia, które zapadają wtedy ... <czytaj dalej>

Tarasy jeszcze niedostępne

Woda w Warcie opada, odsłaniają się zalane tarasy. Niestety, ze względów bezpieczeństwa, nie mogą być jeszcze udostępnione. Zdecydowała o tym ekspertyza ... <czytaj dalej>

Apel o pomoc w sprawie odbudowy AJP

W dramatycznej dla uczelni i miasta sytuacji potrzebne jest wspólne działanie. Dlatego prezydent miasta Jacek Wójcicki apeluje o pomoc w ... <czytaj dalej>

Rozmowa z komisarzem Wojciechowskim

Komunikat w sprawie rolników. Zgodnie z wczorajszą rozmową telefoniczną z komisarzem rolnictwa Januszem Wojciechowskim przekazuję, że na najbliższym i ostatnim w ... <czytaj dalej>

«	kwiecień 2024					»
P	W	Ś	C	P	S	N
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30

Piękna inicjatywa w brzydkim mieście

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy

Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog

Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert

Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum

budowa jednostki wojskowej w gorzowie
<czytaj dalej>

ma doswiadczenie w firmie budowlanej poprawiania architektury na małą skalę

cele jakie moge podpowiedzieć
to centrum przesiadkowe <czytaj dalej>

Szkoła na MEDAL.BRAWO...



<czytaj dalej>

"Ktoś biegł tą uliczką przed nami, miał jak my
wzrok zdjęty uczuciem;"
(Kamil Kwidziński, pierwszy wers wiersza Jotunheim< <czytaj dalej>

Ciekawe, że depresji nie mają ci, którzy ciężko pracują, którym brakuje do wypłaty, tym, którzy wyprzedają się tym, którzy starają się <czytaj dalej>