Kiedy z górą dwa lata temu informowaliśmy, że rusza remont w Zagrodzie Młyńskiej w Bogdańcu, nie wierzyliśmy, że taki ogrom prac uda się przeprowadzić do końca 2021 r. Dziś, zostało pół roku, ale jest jeszcze mnóstwo do zrobienia.

- Rozpoczynamy bardzo dużą inwestycję, przebudowę głównego budynku, który ma już prawie 200 lat, ale i przyległych zabudowań gospodarczych – mówiła wiosną 2019 r. dyr. Muzeum im. J. Dekerta Ewa Pawlak, podkreślając, że budynek młyna wymaga kompleksowej naprawy. Będą zmieniane stropy, dach, posadzki, wzmacniane ściany, również stolarka okienna, wszystko pod nadzorem konserwatora zabytków.

Tekst o inwestycji oraz zdjęcia obiektu przed rozpoczęciem remontu przeczytasz i obejrzysz tu:
http://www.egorzowska.pl/pokaz,region,9204,

Od tamtej pory minęły dwa lata. Jeszcze w okresie pandemii, w 2020 r. pojawił się nowy dach, ale co dzieje się w środku? Sprawdziliśmy to 11 maja.

Nic się nie posypało
Trudno laikowi ocenić, jak w tej chwili wygląda Zagroda Młyńska. Zobaczcie sami na zdjęciach niżej i w galerii. O opinię na temat postępu prac, poprosiliśmy konserwatora dzieł sztuki i muzealnika w Muzeum Lubuskim im. J. Dekerta Michała Jarosińskiego, który nadzoruje inwestycję.

- Wzmocnienie, dopasowanie i dodanie nowych elementów do konstrukcji ryglowej, a w przypadku najbardziej zniszczonych, ich wymiana, to były najtrudniejsze, najcięższe prace ciesielskie, które wymagały staranności, wiedzy i fachowości. One dają gwarancję, że jak coś rozłożymy, to potem złożymy tak, by wyglądało jak kiedyś – wyjaśniał Michał Jarosiński. – Zależało nam, by wszystko odbyło się zgodne z historią obiektu, choć w trakcie pracy widzieliśmy duże zmiany. Sukcesem jest, że się nic nie posypało, nic nie popękało i że obiekt udało się na powrót postawić. To wielka zasługa wykonawcy.

Dawne metody pracy
Choć dość często widzimy renowacje starych obiektów, niestety, nie zawsze Urząd Ochrony Zabytków zgadza się na wymianę elementów. Najczęściej nakazuje je wzmacniać, ale pod wpływem czasu wytrzymałość drewna ulega takiemu osłabieniu, że nie ma innego wyjścia. Tak też działo się w przypadku Zagrody Młyńskiej, która wymagała wielu tego typu zabiegów. By uszanować historię i dawną tradycję budowania, trzeba też było niejednokrotnie zapomnieć o nowych możliwościach technologicznych.


Michał Jarosiński na tle ściany pokrytej matą z trzciny

- Świat idzie do przodu, a my wciąż używamy materiałów, środków, metod pracy z XIX, XVIII i wcześniejszych wieków – podkreśla Michał Jarosiński. – Tutaj mamy wypełnienia gliniane, pierwotnie szachulce, czyli specjalne pionowe, wertykalne żerdzie, które były oblepione sieczką, słomą, pakułami i wypełnione gliną. Na tej glinie utworzona została warstwa zaprawy tynkarskiej, która później tworzyła dekorację szachulcową i zamykała cały budynek. My przywróciliśmy historycznie element wymiany, ale już w formie gotowych cegieł suszonych z gliny. Wracamy do historii, co prawda nie do końca do samych szachulców, ale to dlatego, że na przestrzeni czasu obiekt się zmieniał, szachulce zastępowano cegłą ceramiczną i w związku z tym my stosujemy cegłę suszoną.

Konstrukcja uratowana
Czy prace zostaną zakończone w terminie? – Najtrudniejsze prace się zakończyły, czyli uratowanie konstrukcji ryglowej, scalenie jej i połączenie z nowymi elementami. Mamy wypełnienia ścian z cegły suszonej, więc jesteśmy już na etapie zamykania inwestycji. Wiemy, że podwykonawca okien jest już mocno zaawansowany, niedługo jedziemy je oglądać, oceniać, jak wyglądają i będziemy je montować. Mamy przygotowane wnętrza pod nowe tynki, mamy położoną instalację elektryczną, wiemy, że idzie przyłącze gazu, jest dach. Rzeczywiście, obiekt wciąż wygląda na nieskończony, aczkolwiek wydaje mi się, że prace teraz przyspieszą i gdyby wszystko szło dobrze i była ciągłość pracy, może uda się zamknąć tę inwestycję – podkreśla muzealnik.

Farba krzemianowa
Co jeszcze jest do zrobienia? – Jesteśmy po próbach kolorystycznych, więc pojawi się farba o właściwych odcieniach na konstrukcję ryglową i wypełnienia. Będzie to farba krzemianowa do drewna. Pierwszy raz będzie tu stosowana do drewna, bo była wcześniej używana do podłoży mineralnych, na tynki. Tu mamy technikę stosowaną do takich obiektów w całej Europie. To farba dwuskładnikowa, która współpracuje z drewnem, przenosi naprężenia i chroni konstrukcję drewnianą, także będzie to najnowsze dziecko konserwacji – podkreśla Michał Jarosiński.

Wilgoć
W Zagrodzie Młyńskiej zawsze problemem była wilgoć. – Obiekt jest blisko cieków wodnych, więc ta wilgoć będzie się pojawiała. Wykonawca dokonał odwodnienia, jednakże ponieważ woda zawsze będzie towarzyszyła temu obiektowi – widzimy po zniszczeniach, że zawsze tu była – chcemy przywrócić dawne rozwiązania, czyli nie tynkować wnętrz, tam gdzie można, pokazać żywy kamień ze spoiną, by woda, która jest, mogła się pojawić na murze, a potem szybko odparować. Nie chcemy jej blokować, ale stworzyć warunki, by współżyła tu w symbiozie.

Fundament
Kiedy przyjrzeć się fundamentowi, to ten element utrzymujący całość obiektu, wydaje się mocno nadgryziony zębem czasu. – Ale to, co widzimy, to są elementy zniszczenia, które powstały na warstwach wtórnych. Są tu jakieś wyprawy tynkarskie, ale pierwotnie te elementy cokołowe i posadowienia zostały wykonane z pasowanego granitu lub granito-gnejsu. Były to kamienie spajane zaprawą wapienno-piaskową, bardzo potężne bloki i ciosy, których nie widzimy. Nie ma więc obawy, bo budynek jest dobrze posadowiony na kamiennych podstawach – wyjaśnia M. Jarosiński i dodaje: – Chodziło nam o to, by historycznie przywrócić stare wartości, by prace budowlane były robione z poszanowaniem zabytku i by obiekt zyskał dawny blask.

Tekst i foto Hanna Kaup


Więcej zdjęć w galerii eGo FOTO:

http://www.egorzowska.pl/pokaz,galeria,0,0,2021-05-11_Zagroda_Mlynska_Bogdaniec,
Kliknij w wybrane zdjęcie aby powiększyć