Książka ukazaÅ‚a siÄ™ 3 kwietnia 2024 r. nakÅ‚adem #wydawnictwozyskiska. Skandynawskie mity należą do najbardziej krwawych i peÅ‚nych okrucieÅ„stwa opowieÅ›ci, jest w nich też jednak miejsce na miÅ‚ość, przyjaźń i oddanie. Uniwersalny charakter sprawia, że wiele zawartych w nich motywów to wciąż aktualne i ponadczasowe prawdy o ludziach i ich życiu.
Kraina skandynawskich bogów i podlegÅ‚ych im ludzi ma wiele cech wspólnych z innymi mitologicznymi, a nawet biblijnymi historiami. Tu również Å›wiat wyÅ‚ania siÄ™ z chaosu, najpierw panujÄ… nad nim bogowie, dopiero później pojawia siÄ™ czÅ‚owiek, który jest znacznie sÅ‚abszy, podporzÄ…dkowany wyższym siÅ‚om i caÅ‚kowicie od nich zależny, nawet jeÅ›li pozostawia mu siÄ™ prawo wyboru. Czy jednak faktycznie jest to wybór, czy przeznaczenie? To nieodÅ‚Ä…czne pytanie pojawiajÄ…ce siÄ™ chyba we wszystkich religiach.
Skandynawscy bogowie sÄ… wyjÄ…tkowo okrutni i żądni krwi. Nie wybaczajÄ… zniewag i mszczÄ… siÄ™ w niewyszukany sposób. Przy ich czynach intrygi olimpijskich wÅ‚adców wydajÄ… siÄ™ subtelne i wyrafinowane.
Jeszcze inaczej na tym tle wypada Bóg biblijny, który bywa srogi, ale sprawiedliwy, daje czÅ‚owiekowi Å›wiat we wÅ‚adanie i każe siÄ™ nim opiekować. Bogowie z zimnej PóÅ‚nocy nie chcÄ… z nikim dzielić siÄ™ wÅ‚adzÄ…, i podobnie jak w innych politeistycznych religiach, walczÄ… bezpardonowo o tron.
Mitologia skandynawska jest niezwykle bogata i obfituje w postacie o różnej randze. Roger Lancelyn Green skupiÅ‚ siÄ™ w swojej książce na najważniejszych bohaterach, zapoznajÄ…c czytelnika z najpopularniejszymi opowieÅ›ciami, w których aż roi siÄ™ od zemst, odwetów, intryg, ucieczek i poÅ›cigów oraz zmagaÅ„ o dominacjÄ™ nad Å›wiatem.
Poszczególne opowieÅ›ci ukÅ‚adajÄ… siÄ™ tu w logicznÄ… caÅ‚ość, która przedstawia powstanie Å›wiata zÅ‚ożonego z różnych krain oraz relacje miÄ™dzy bogami, olbrzymami i ludźmi.
KrólujÄ… mity o wÅ‚adcy bogów, czyli Odynie, oraz o jego synach – Thorze i Baldurze. Nieustannie przewija siÄ™ przez opowieÅ›ci inna znana postać, czyli olbrzym Loki, utożsamiany z oszustwami i plugawymi intrygami. DziÄ™ki temu, że Loki, podobnie jak bogowie, potrafi przybierać różne postacie, jego losy obfitujÄ… w wiele niespodzianek.
Warto przy okazji wspomnieÅ„, że motyw przeobrażania siÄ™ jest wÅ‚aÅ›ciwy także dla innych mitologii, dla Biblii oraz baÅ›ni, w których zÅ‚o czÄ™sto przybiera zÅ‚udnÄ…, piÄ™knÄ… postać i odwrotnie.
Stosunkowo niewiele jest w mitach skandynawskich postaci kobiecych. JeÅ›li już siÄ™ pojawiajÄ…, najczęściej sÄ… zależne od silniejszych przedstawicieli odmiennej pÅ‚ci. Dotyczy to zarówno ludzi, jak i antropomorficznie ukazanych bogów i olbrzymów. Jednak w przypadku mitologii nie jest to niczym dziwnym. Raczej daje wiele do myÅ›lenia na temat wierzeÅ„ i religii, które podporzÄ…dkowujÄ… kobiety mężczyznom.
WÅ›ród kobiecych postaci szczególnie wyróżnia siÄ™ w mitologii skandynawskiej Freja, bogini miÅ‚oÅ›ci, pÅ‚odnoÅ›ci i piÄ™kna. To jej poÅ›wiÄ™cono najwiÄ™cej mitów, raz ukazujÄ…c jÄ… jako egoistycznÄ… miÅ‚oÅ›niczkÄ™ biżuterii, innym razem – jako zdolnÄ… do poÅ›wiÄ™ceÅ„, silnÄ…, zdeterminowanÄ… wÅ‚adczyniÄ™.
Skandynawskie mity w ujÄ™ciu Greena odpowiadajÄ… na odwieczne pytania i problemy drÄ™czÄ…ce czÅ‚owieka – skÄ…d siÄ™ wziÄ™liÅ›my? czym i kim jesteÅ›my? dokÄ…d zmierzamy? co bÄ™dzie z nami po Å›mierci?
W mitologii dalekiej PóÅ‚nocy na zmarÅ‚ych czeka Niflheim, przerażajÄ…ca, ciemna kraina skuta lodem. Tylko waleczni wojownicy, którzy polegli na polu chwaÅ‚y, mogÄ… trafić do Walhalii, czyli miejsca wiecznego szczęścia.
Taki podziaÅ‚ wyraźnie podkreÅ›la, jakie wartoÅ›ci byÅ‚y ważne dla Skandynawów, którzy hoÅ‚ubili siÅ‚Ä™ fizycznÄ…, podboje i wygrane wojny.
Green pisze o skandynawskich bogach w sposób interesujÄ…cy, ukazujÄ…c ich z jednej strony jako niedosiężnych wÅ‚adców, z drugiej jako istoty ulegajÄ…ce takim namiÄ™tnoÅ›ciom i sÅ‚aboÅ›ciom jak zwykli ludzie. MiÅ‚ość, nienawiść, chęć zemsty, żądza wÅ‚adzy, zdrada i lojalność, duma, uraza i gniew nie sÄ… obce wszystkim mitologicznym postaciom, bez wzglÄ™du na to, z jakiego Å›wiata siÄ™ wywodzÄ….
Warto zanurzyć siÄ™ w Å›wiat skandynawskiej mitologii. Bardzo różni siÄ™ ona od znanych opowieÅ›ci ze starożytnej Grecji czy Rzymu oraz od historii biblijnych, ale można w niej odnaleźć i wspólne treÅ›ci (np. poczÄ…tek i koniec Å›wiata, stworzenie czÅ‚owieka, motyw potopu, buntu wobec bogów, bratobójstwa).
Całość napisana jest ciekawie, przystępnie, barwnie i plastycznie, co - co - w połączeniu z intrygującymi ilustracjami Alana Langforda - gwarantuje udaną lekturę.
Polecam !!!
Beata Igielska
foto FB
Oni tu zostajÄ…
„ZostajÄ™!” to hasÅ‚o nowej kampanii promujÄ…cej Gorzów, która ma zwrócić uwagÄ™ na zalety naszego miasta, dziÄ™ki którym jest ono doskonaÅ‚ym ...
<czytaj dalej>200 lat dla pani Zofii
NieczÄ™sto zdarza siÄ™, aby tradycyjnie Å›piewane „sto lat”, z racji chwili, modyfikowano w sekwencji życzeÅ„ na lat „dwieÅ›cie”. Tak wÅ‚aÅ›nie ...
<czytaj dalej>Prezydent w ministerstwie
Prezydent Gorzowa w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
- Z doÅ›wiadczenia wiem, że najważniejsze sÄ… relacje bezpoÅ›rednie. Ustalenia, które zapadajÄ… wtedy ...
<czytaj dalej>