czwartek 28 marca 2024     Aniela, Sykstus, Joanna
eGorzowska - internetowy dziennik Gorzowskiej Agencji Dziennikarskiej
szukaj    szukaj szukaj
Gontowiec Podróżny BLOG

« powrót
Trujące łzy pastuszka
eGorzowska - 12156_C0GcPNhaqN3wb8H0ea6B.jpg10 grudnia nie zapowiada się tak słonecznie jak dzień przedwczorajszy, ale na dworze lekkie minusy, więc śnieg nie znika (nawet trochę dopadało). Chciałoby się, żeby wytrzymał do Bożego Narodzenia, chociaż pewnie małe są na to szanse. Przedświąteczną atmosferę podtrzymują w Danii nie czerwone betlejemskie gwiazdy, ale białe Julerose – bożonarodzeniowe róże, które od jakiegoś już czasu towarzyszą sprzedawanym wokół choinkom. Tak naprawdę to nie róże, tylko ciemierniki białe, zimozielone wieloletnie byliny, rozkwitające właśnie przedświątecznym czasie.

Legenda głosi, że są łzami pastuszka, który bardzo chciał złożyć pokłon Dzieciątku. Widząc podążające do stajenki królewskie orszaki, zapłakał z bezsilności, sam bowiem nie miał nic, co mógłby ofiarować nowo narodzonemu. I wtedy zjawił się anioł, a każda dotknięta jego skrzydłem łza, rozkwitała białymi płatkami ciemiernika. Zgodnie z innym podaniem róża Bożego Narodzenia znana była już wcześniej, tyle że kwitła na czarno. Dopiero przyjście na świat Jezusa spowodowało cudowną zmianę barwy.



Ciemierniki są odporne na mróz osiągający nawet -15 °C, z powodzeniem kwitną pod śniegiem, są też ważnym symbolem świąt w wielu krajach Europy Zachodniej. Pojawiają się na bożonarodzeniowych serwetkach, świecach, w pieśniach adwentowych i kolędach oraz na odchodzących już do lamusa kartkach pocztowych. Kiedyś uważano je za rośliny magiczne. Jeden z ludowych przesądów polecał przekłuć uszy „zatrutemu” bydłu i wsunąć w nie fragment korzenia świątecznej róży. Po 24 godzinach choroba znikała.

Korzenie ciemiernika są czarne (stąd jego łacinska nazwa nadana przez Linneusza – Helleborus niger). Do XX w., kiedy wykryto toksyczność ciemiernika, rośliny używano jako cudownego panaceum na mnóstwo chorób, jako: zioło napotne, rozgrzewające, moczopędne i przeczyszczające, na bóle reumatyczne, na epilepsję, histerię, bóle menstruacyjne, do odrobaczywiania i jako środek poronny, a osobom starszym polecano spożywanie jego liści, aby pobudzić serce do pracy. Zbyt energiczna kuracja nasercowa często kończyła się zgonem, co oczywiście składano na karb zaawansowanego wieku pacjentów.

Od starożytności stosowano ciemiernik w dnie moczanowej (polecała go także Hildegarda z Bingen), niektórych paraliżach, demencji. Uważano go za lek przeciwko melancholii, manii, histerii, szaleństwu (stąd pewnie przydomek „trawa szaleńca”). Sproszkowanym korzeniem czyszczono rany i czyraki, ale też używano go jak tabaki – sprowokowane nim kichanie oczyszczało mózg i wypędzało z głowy wszelkie choroby.

Jako roślina magiczna wykorzystywany był do sporządzania naparów wprowadzających w trans. Z tego samego powodu sadzono go blisko progu domostw; miał odpędzać wszelkie demony i chronić mieszkańców przed ich wpływem, a wszelkim znachorkom i magom ułatwiał przejście w stan niewidzialności.

Ciemierniki występują w Europie i w Azji. W ludowości noszą przeróżne nazwy: róża Bożego Narodzenia, łapa gryfa, trawa szaleńca, łapa lwa, róża węża, łapa niedźwiedzia, chleb wężowy, świąteczna róża, śnieżna róża. Nadal bywają używane do sporządzania niektórych lekarstw, ale tylko przez specjalistów i przy zachowaniu wyjątkowych środków ostrożności, bowiem warto zapamiętać, że cała roślina jest trująca, tak dla ludzi, jak dla zwierząt.

Rosnący w Bieszczadach ciemiernik purpurowy objęty jest ochroną prawną.

Nie można też nie wspomnieć o obecności bożonarodzeniowej róży w pieśniach religijnych różnych narodów. To ona jest bohaterką jednej z najstarszych i najpiękniejszych kolęd niemieckich „Es ist ein Ros' entsprungen”, opublikowanej po raz pierwszy w śpiewniku z 1599 r. i wykonywanej do dziś w wersji z 1609 r., napisanej przez urodzonego w Bolesławcu Michala Praetoriusa (https://www.youtube.com/watch?v=OAIro_A1CYw). Zarówno „róża” jak i „kwiat” są w niej metaforą Jezusa i opierają się na interpretacji Biblii „I wynidzie rószczka z korzenia Jessego, a kwiat z korzenia jego wyrośnie” (Księga Izajasza, rozdz. XI).
W krajach anglojęzycznych kolęda znana jest jako „Lo, How a Rose E'er Blooming” (https://www.youtube.com/watch?v=fUGTzpntLs8), a w Polsce jako „Cudowna Różdżka wzrosła” (https://www.youtube.com/watch?v=dHnKd2o-jNk).
„Cudowna różdżka wzrosła, gałązka bardzo mdła;
Prorocka wieść doniosła, że to z Jessego pnia
Zakwitnął cudny kwiat w pośrodku ostrej zimy,
Gdy ciemność kryła świat”.

Tekst i foto Maria Gonta

9 grudnia 2022 20:51, admin ego
« powrót
Dodaj komentarz:

Twoje imię:
 
II etap prac
28 marca rozpocznie się II etap prac na skrzyżowaniu ulic: Słowiańskiej, Żwirowej, Roosevelta i Kosynierów Gdyńskich. W czwartek (28 marca), na ... <czytaj dalej>
Wielki Tydzień
W Wielki Czwartek (28 marca) o godz. 10.00 w katedrze gorzowskiej bp Tadeusz Lityński będzie przewodniczył mszy św., podczas której ... <czytaj dalej>
Negocjacje rolników z rządem
Delegacja protestu rolników z S3 węzeł Myślibórz obejmującego trzy powiaty: gryfiński, myśliborski i pyrzycki brała udział wczoraj w negocjacjach pomiędzy ... <czytaj dalej>
Kalwaria Rokitniańska
W piątek 22 marca diecezjalne sanktuarium maryjne w Rokitnie zaprasza do udziału w nabożeństwie Kalwarii Rokitniańskiej urządzanym tradycyjnie w tygodniu ... <czytaj dalej>
Przeglądaj cały katalog lub dodaj swoją firmę
Molenda Zbigniew Zakład Ogólnobudowlany

ul. Staszica 3 A lok. 6, Gorzów Wlkp.
tel. 95 729 00 95
branża: Budowlane usługi - renowacje, remonty <czytaj dalej>
Undro Małgorzata Położna

ul. Mieszka I 42, Gorzów Wlkp.
tel. -------------------
branża: Pielęgniarki, pomoc pielęgniarska <czytaj dalej>

Kalendarium eventów
« marzec 2024 »
P W Ś C P S N
    
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
dodaj: imprezy@egorzowska.pl
Mała wielka sprawa
eGorzowska - adminfoto_admin.jpg
admin ego:
Piękna inicjatywa w brzydkim mieście
Znany gorzowski lekarz Ireneusz Czerniec zaprosił w niedzielę kandydatów do Rady Miasta, dziennikarzy oraz mieszkańców na spacer ulicami śródmieścia. „Porozmawiajmy i zobaczmy, cóż dobrego możemy zrobić dla naszego miasta, w celu ... <czytaj dalej>
Bez korzeni nie zakwitniesz
Archiwa Państwowe oraz Ministerstwo Edukacji Narodowej zapraszają uczniów klas 4-7 <czytaj dalej>
Kto zdobędzie mural dla szkoły
Murale Pamięci „Dumni z Powstańców” to ogólnopolski konkurs dla szkół <czytaj dalej>

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy
Robisz zdjęcia? Przyślij je do nas foto@egorzowska.pl
eGorzowska - dsc_0186.jpg
admin ego:
Duńska wiosna z historią i nami w tle
Duńska wiosna wygląda na onieśmieloną, albo nie do końca jeszcze ... <czytaj dalej>
admin ego:
Teraz Teatr
Orędzie Jona Fossego na Międzynarodowy Dzień Teatru 2024 pt. "Sztuka ... <czytaj dalej>
admin ego radzi:
Filiżanka kawy lub dwie
Czy wiesz, że filiżanka kawy może zdziałać więcej niż tylko ... <czytaj dalej>
admin ego radzi:
Wystarczą dane
Oszuści nie muszą wcale kraść portfela. Wystarczy, że zdobędą Twoje ... <czytaj dalej>
Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog
Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert
Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum
Anonim_2329:
Zgadzam sie z oceną radnych.. Jestem emerytem, ale takiego bałąganu nie było, takiego tumiwisizmu. Ci radni powinni się wstydzic, że nie pilnowa <czytaj dalej>
FFFF:
Czy Ci bezRadni nie widzieli, nie chcieli widzieć jakości prac w centrum, parku Róż, dmuchania biurokracji w Urzedzie i spółkach, przedłużanyc <czytaj dalej>
Anonim_4777:
Wszyscy ci kandydaci......porownywac nazwiska, KRS i z własnych źródeł. To jest skok na kasę, dlatego głosujmy na .....niewidocznych. <czytaj dalej>
Anonim_9349:
Emeryci i ciemięgi tłumnie o idą głosować bo tak media każą nie widzą na kogo ale trzeba to wybiorą dając mięjsce pracy jakiemuś cielakowi <czytaj dalej>
Anonim_9349:
Na żadnego z tych ujow na plakatach nie zamierzam głosować!!
Maj miasto i region wygląda każdy widzi
Bo siermiegi takie tam siedzą od <czytaj dalej>
 
eGorzowska.pl - e-gazeta Gorzowskiej Agencji Dziennikarskiej