czwartek 28 marca 2024     Aniela, Sykstus, Joanna
eGorzowska - internetowy dziennik Gorzowskiej Agencji Dziennikarskiej
szukaj    szukaj szukaj
Gontowiec Podróżny BLOG

« powrót
Tradycja świętego Mikołaja
eGorzowska - 12146_2gcsMYh2RhDVjuAxYI3o.jpg6 grudnia obchodzi imieniny sam święty Mikołaj. Jako że to święty o wielkim sercu, który udziela pomocy w każdej potrzebie, lista orędujących do niego jest bardzo, bardzo długa. Nie można jednak nie wspomnieć o tym, że „Na świętego Mikołaja czeka dzieciąt cała zgraja: da posłusznym ciasteczko, złych przekropi rózeczką”, ale nawet on (i to pomimo najszczerszych chęci) nie da rady być u każdego dziecka osobiście.

W zależności od kraju czy rodzinnych zwyczajów – milusińscy mogą dziś znaleźć drobne upominki pod poduszką, w butach, w skarpecie, w specjalnej torbie zawieszonej na klamce dziecięcego pokoju albo w zupełnie innych miejscach. „Na świętego Mikołaja ciekawość się podwaja: panny patrzą pod poduszki, czy tam nie ma jakiej duszki, a chłopczyki wprzód macają, jaki towar dla się mają”. Można jeszcze tak (choć nazywają to przysłowiem szewskim): „Na św. Mikołaj do butów wołaj”.

Na zakończenie tematu prezentowego jeszcze jedno pobożne życzenie: „Święty Mikołaju, wywiedź nas do raju, daj nam tyle złota, ile mamy błota”. Przy okazji warto wspomnieć o jednym z funduszy dobroczynnych, działającym w Krakowie od 1588 r. i nazwanym „skrzynką świętego Mikołaja”. Skrzynia znajdowała się pod opieką Arcybractwa Miłosierdzia przy kościele św. Barbary, które szóstego grudnia każdego roku z zebranych w niej pieniędzy fundowało posagi ubogim pannom. Miały one umożliwić zamążpójście lub wstąpienie do klasztoru. Skrzynkę (wraz z Arcybractwem) zlikwidowano dopiero po II wojnie światowej.

W tradycji ludowej św. Mikołaj również zajmował szczególne miejsce. W dniu jego święta palono ogniska, kropiono też zwierzęta święconą wodą, aby w ten sposób uchronić je przed wilkami. („Święty Mikołaju pasterzu dobytku, nie dopuść do stada wszelkiego ubytku”). W kościołach odprawiano nabożeństwa, na które lud przynosił specjalnie upieczone placki pszenne i chleby, masło, serowe gomółki, drób i inne dary, na ołtarzach układano lub wieszano wieńce z lnu i konopi, a do nich władano kurze lub gęsie jaja. W „Ogrodzie fraszek” Wacława Potockiego (1691) czytamy:
„Starym ksiądz pleban mówił z ambony zwyczajem,
Niech się każdy podzieli z świętym Mikołajem;
Nie chce li kto w dobytku szkody mieć od wilka,
Więc mu pośle barana, gęsi i kur kilka.”

„Na świętego Mikołaja rozbestwia się wilków zgraja” – wierzono, że tego dnia wilki gromadzą się w jednym miejscu i debatują nad przyszłymi polowaniami. Święty miał im wyznaczać, czyje krowy i owce mogą zostać pożarte w przyszłym roku, a czyje nie. Nawiązaniem do tych wierzeń jest fragment napisanej przez Mikołaja Reja „Krótkiej rozprawy między trzema osobami, Panem, Wójtem a Plebanem” (wydał ją w 1543 r. pod pseudonimem Ambroży Korczbok Rożek):
„Alboć wezmą, alboć daj - Tak kazał św. Mikołaj.
Bo jeśli mu barana dasz, Pewny pokój od wilka masz”.

W różnych regionach kraju „zamawiano” opiekę św. Mikołaja w podobny sposób:
„Święty Mikołaju!
Weź kluczyki z raju
Zamknij psa wściekłego
I wilka dzikiego.
Niech nie ziapie na tę rosę,
Na której ja bydło pasę”

Lub tak:
„Święty Mikołaju!
Trzymaj wilka w raju!
Trzymaj go za nogę,
Aż trafię na drogę”.

Żarliwą modlitwą (tzw. mikołajką) można też było odwrócić plagę gryzoni, nie rozumiem tylko dlaczego spod opieki wyjęto trzodę chlewną „Na Mikoła strzeż bydła i koni, a świnia psiajucha niech się sama broni”.

Tak popularny święty nie mógł się oczywiście obejść bez przysłów pogodowych. Gdy tego dnia padał śnieg, mawiano, że to św. Mikołaj brodą trzęsie. Poza tym:
- „W Mikołaja gdy deszcz będzie, cała zima lekka wszędzie”,
- „Na Mikoła zima wstrzyma koła” (chodziło o zatrzymywane przez grudniowe mrozy koła młyńskie),
- „Na Mikoła zdejmij koła. Takie jego przykazanie: schowaj wóz, a zaprząż sanie”,
- „Św. Mikoła połamie kola, a zima nastanie i zbuduje sanie”,
- „Ile śniegu przy Mikołaju, tyle trawy da drugi Mikołaj w maju” (09 maja – wtedy obchodzone jest liturgiczne święto przeniesienia relikwii św. Mikołaja do Bari).

Nie zabrakło też przysłowia adwentowego: „Św. Mikoła dziewki z karczmy wywoła” (z powodu adwentu milkła już muzyka w karczmach).

Z dzisiejszego zdjęcia uśmiecha się oczywiście Mikołaj – nie święty, tylko zwykły i tym razem incognito (żeby nie powiedzieć incoGonto). Uśmiech ma wprawdzie bardziej w domyśle i wyjątkowo nie ubrał corocznego czerwonego uniformu, ale nie ma się co dziwić. Najwyraźniej Mikołaj przegapił odjazd ostatniego przedświątecznego Ekspresu Polarnego… a może pociąg odjechał za wcześnie?


Dla porządku wspomnę tylko na zakończenie o Dniu Lombardów, któremu patronuje Mikołaj z Miry. Branżę symbolizują trzy kule, wywodzące się podobno od trzech wypełnionych monetami worków, ofiarowanych przez świętego trzem córkom biedaka, by te mogły wyjść za mąż.

Tekst i foto Maria Gonta


6 grudnia 2022 08:50, admin ego
« powrót
Dodaj komentarz:

Twoje imię:
 
II etap prac
28 marca rozpocznie się II etap prac na skrzyżowaniu ulic: Słowiańskiej, Żwirowej, Roosevelta i Kosynierów Gdyńskich. W czwartek (28 marca), na ... <czytaj dalej>
Wielki Tydzień
W Wielki Czwartek (28 marca) o godz. 10.00 w katedrze gorzowskiej bp Tadeusz Lityński będzie przewodniczył mszy św., podczas której ... <czytaj dalej>
Negocjacje rolników z rządem
Delegacja protestu rolników z S3 węzeł Myślibórz obejmującego trzy powiaty: gryfiński, myśliborski i pyrzycki brała udział wczoraj w negocjacjach pomiędzy ... <czytaj dalej>
Kalwaria Rokitniańska
W piątek 22 marca diecezjalne sanktuarium maryjne w Rokitnie zaprasza do udziału w nabożeństwie Kalwarii Rokitniańskiej urządzanym tradycyjnie w tygodniu ... <czytaj dalej>
Przeglądaj cały katalog lub dodaj swoją firmę
Lubuskie Centrum Edukacji Samorządowej i Specjalistycznej

ul. Przemysłowa 14 -15, Gorzów Wlkp.
tel. 95 735 49 84
branża: Kursy, szkolenia <czytaj dalej>
AKRUSS Agnieszka Kowalska

ul. Nadbrzeżna 17 /46(Wildom), Gorzów Wlkp.
tel. 507 301 755
branża: Tłumacze <czytaj dalej>
Urząd Kontroli Skarbowej w Zielonej Górze Ośrodek Zamiejscowy

ul. Kazimierza Wielkiego 65, Gorzów Wlkp.
tel. 95 720 52 65
branża: Urzędy Skarbowe <czytaj dalej>

Kalendarium eventów
« marzec 2024 »
P W Ś C P S N
    
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
dodaj: imprezy@egorzowska.pl
Mała wielka sprawa
eGorzowska - adminfoto_admin.jpg
admin ego:
Piękna inicjatywa w brzydkim mieście
Znany gorzowski lekarz Ireneusz Czerniec zaprosił w niedzielę kandydatów do Rady Miasta, dziennikarzy oraz mieszkańców na spacer ulicami śródmieścia. „Porozmawiajmy i zobaczmy, cóż dobrego możemy zrobić dla naszego miasta, w celu ... <czytaj dalej>
Bez korzeni nie zakwitniesz
Archiwa Państwowe oraz Ministerstwo Edukacji Narodowej zapraszają uczniów klas 4-7 <czytaj dalej>
Kto zdobędzie mural dla szkoły
Murale Pamięci „Dumni z Powstańców” to ogólnopolski konkurs dla szkół <czytaj dalej>

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy
Robisz zdjęcia? Przyślij je do nas foto@egorzowska.pl
eGorzowska - 3a.jpg
admin ego:
Duńska wiosna z historią i nami w tle
Duńska wiosna wygląda na onieśmieloną, albo nie do końca jeszcze ... <czytaj dalej>
admin ego:
Teraz Teatr
Orędzie Jona Fossego na Międzynarodowy Dzień Teatru 2024 pt. "Sztuka ... <czytaj dalej>
admin ego radzi:
Filiżanka kawy lub dwie
Czy wiesz, że filiżanka kawy może zdziałać więcej niż tylko ... <czytaj dalej>
admin ego radzi:
Wystarczą dane
Oszuści nie muszą wcale kraść portfela. Wystarczy, że zdobędą Twoje ... <czytaj dalej>
Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog
Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert
Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum
Anonim_2329:
Zgadzam sie z oceną radnych.. Jestem emerytem, ale takiego bałąganu nie było, takiego tumiwisizmu. Ci radni powinni się wstydzic, że nie pilnowa <czytaj dalej>
FFFF:
Czy Ci bezRadni nie widzieli, nie chcieli widzieć jakości prac w centrum, parku Róż, dmuchania biurokracji w Urzedzie i spółkach, przedłużanyc <czytaj dalej>
Anonim_4777:
Wszyscy ci kandydaci......porownywac nazwiska, KRS i z własnych źródeł. To jest skok na kasę, dlatego głosujmy na .....niewidocznych. <czytaj dalej>
Anonim_9349:
Emeryci i ciemięgi tłumnie o idą głosować bo tak media każą nie widzą na kogo ale trzeba to wybiorą dając mięjsce pracy jakiemuś cielakowi <czytaj dalej>
Anonim_9349:
Na żadnego z tych ujow na plakatach nie zamierzam głosować!!
Maj miasto i region wygląda każdy widzi
Bo siermiegi takie tam siedzą od <czytaj dalej>
 
eGorzowska.pl - e-gazeta Gorzowskiej Agencji Dziennikarskiej