30 lat temu, w większości byli uczniami. Starsi z nich, członkowie Młodzieżowego Ruchu Oporu, od 7 do 9 lutego 1983 stanęli przed ówczesnym wymiarem sprawiedliwości oskarżeni o nielegalną działalność. Wśród nich: Marek Rusakiewicz (uczeń IV klasy II LO w Gorzowie), Artur Orzechowski (uczeń III klasy ZSZ w Gorzowie), Olgierd Popiel i Ryszard Popiel (uczniowie III klasy Technikum Budowlanego w Gorzowie), Roman Bosiacki (uczeń IV klasy Technikum Budowlanego w Gorzowie), Grzegorz Bieroń (uczeń IV klasy LO w Gorzowie), Jarosław Furtan (uczeń IV klasy LO w Gorzowie) i Stefan Bohusz (uczeń III klasy ZSZ w Gorzowie). Skazano ich na kary od sześciu miesięcy do dwóch lat pozbawienia wolności w zawieszeniu na dwa lata. Jedynie w przypadku Waldemara Rusakiewicza sąd warunkowo umorzył postępowanie.

W kwietniu 1983 r. byli działacze MRO wydali pierwszy numer pisma „Szaniec” i uznali to wydarzenie za początek Ruchu Młodzieży Niezależnej. Pierwszym jego szefem został Marek Rusakiewicz.

W tym roku ci, którzy należeli do Ruchu Młodzieży Niezależnej, świętują 30. rocznicę jego powstania. Uroczystości rozpoczęli w piątek, w Urzędzie Wojewódzkim w Gorzowie na spotkaniu z wojewodą Jerzym Ostrouchem, na które przybyło około 30 osób. Znacznie więcej pojawiło się w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej na promocji książki „Chcieliśmy być sobą. Ruch Młodzieży Niezależnej we wspomnieniach uczestników (1983-1989)”, która powstała pod redakcją Marka Rusakiewicza i Dariusza A. Rymara przy współpracy Zbigniewa Bodnara.

D. Rymar podkreśla jednak, że współtwórcami są wszyscy, którzy zdecydowali się przekazać wspomnienia z tamtych czasów:
– Wszyscy razem jesteśmy na podobnych prawach, jako współtwórcy publikacji. Do redaktorów należała praca edytorska, przygotowanie przypisów i nadanie jej spójnej całości. To przejmujące świadectwo odkrywające motywy przynależności do tej organizacji. Autorzy wspomnień relacjonują swoje działania, ale też zdradzają powody, dla których zdecydowali się na niełatwy los.

Szacuje się, że do Ruchu Młodzieży Niezależnej należało około 230 osób. Ok. 60 zawarło swoje wspomnienia w książce. Jednym z młodych gniewnych był dziennikarz Roman Błaszczak.
– Mieszkałem wtedy w Międzyrzeczu – wspomina. – Grałem sobie któregoś dnia spokojnie w piłkę, a tu przychodzi kolega i mówi, że tam w mieście ludzie protestują. Biegłem, co sił, by ich zobaczyć. Na dachu budynku RMN rozstawił transparent i stamtąd rzucał ulotki. Wtedy poznałem Kazika Sokołowskiego i Hanię Augustyniak. To z nimi wydawaliśmy własne pismo „Korek”, bo chcieliśmy zakorkować komunę do butelki i wyrzucić precz. Pisałem do „Korka”, drukowałem i kolportowałem go. Oczywiście malowałem na murach. Dziś opowiadam o tym z uśmiechem, ale wtedy normalnie się baliśmy. Kiedyś przykuliśmy się łańcuchami do słupów. Najpierw łańcuchem do nogi, a potem do słupa. Przed nami postawiliśmy stolik z niezależną prasą i ją rozdawaliśmy. Jak przyjechało MO, nie mogli nas od razu zwinąć, bo trzeba było te łańcuchy rozpiąć. Staliśmy tak otoczeni tłumem. Wreszcie nas odpięli, aresztowali i postawili na kolegium. Ale wielkich represji nie było.

Roman Błaszczak – z wrodzonym sobie poczuciem humoru – mówi, że obalił komunę:
– No bo pierwszy szef MRN-u Rusakiewicz nie dał rady. Po nim był jeszcze Kuraszkiewicz i Baczyński. A wreszcie przyszedł Błaszczak i komuna padła.

R. Błaszczak przeprowadził się z Międzyrzecza do Gorzowa. Tu poznał swoją żonę Elżbietę.
– Niestety, była córką Bronka Żurawieckiego i nie było łatwo, ale jakoś daliśmy radę – kończy z uśmiechem.

To jedno z łagodniejszych wspomnień uczestnika RMN. Książka „Chcieliśmy być sobą. Ruch Młodzieży Niezależnej we wspomnieniach uczestników (1983-1989)” jest pełna opowieści drastyczniejszych, które wzruszają nawet po 30 latach.

Choć komuny nie ma, żyjemy w innym kraju, Marek Rusakiewicz twierdzi, że członkowie Ruchu Młodzieży Niezależnej wciąż czują się odpowiedzialni za ojczyznę. - Nie wszystko przecież poszło po naszej myśli. Nie wszystko wyobrażalismy sobie tak, jak teraz jest, dlatego wiele jeszcze przed nami - powiedział.

Historię RMN poznasz tu: http://rmngorzow.org/index.php/historia-rmn

Tekst i foto Hanna Kaup