Gontowiec Podróżny BLOG

2 lutego. Najłatwiej podsumować dzisiejszy dzień przysłowiem „Gromnica – zimy połowica”. Jego mniej znana wersja brzmi zdecydowanie mniej sympatycznie: „Powiadają że Gromnica, już ci zimy połowica, ale bywać nie nowina, że dopiero ją zaczyna”.

W Ameryce Północnej obchodzą dziś Dzień Świstaka. U nas jego odpowiednikiem mógłby być Dzień Niedźwiedzia, bo jedno z wyszperanych u Adalberga przysłów głosi: „Na gromniczną Maryją niedźwiedź budę rozwali, lubo ją poprawi”. Z załączonego wyjaśnienia wynika, iż „gdy w dniu tym zima dotrzymuje, to wiosna będzie wczesna i niedźwiedź budę swoją rozwali, gdy zaś mróz zwalnia, to wiosna jeszcze daleko, i niedźwiedź budę poprawia". Gdybyśmy podchodzili do tematu po amerykańsku, powinniśmy wytypować jakiegoś misia-przepowiadacza i obstawić dziś jego gawrę dziesiątkami fotoreporterów.

Nasza obrzędowość ludowa jednak nie z niedźwiedziami, a z Matką Bożą Gromniczną jest związana. Wierzono, że w mroźne lutowe noce chodzi ona po polach z zapaloną gromnicą, chroniąc przed wymarznięciem oziminy i oświetlając drogę zabłąkanym wędrowcom. Towarzyszą jej obłaskawione wilki zwane gromnicznymi.

Wybór przysłów dotyczących dzisiejszej daty jest spory, dlatego przytoczę tylko kilka mniej znanych:

• „W Gromnice łataj bracie rękawice” (taki odpowiednik konieczności podkucia butów przed nadejściem lutego),
• „Jeśli Gromnice mają zielne kwiatki, Kwietną Niedzielę śnieżną będą miały dziatki” (w tym roku Kwietna/ Wierzbna/ Palmowa Niedziela przypada drugiego kwietnia; może obejdzie się bez śniegu),
• „Na Gromnice mróz – ogryzki do gnoju włóż; na Gromnice kałuski (kałuże) – wybieraj z gnoju ogryzki” (??? – pojęcia nie mam, jak to tłumaczyć),
• „Od Gromnic do Gromnic, aż nie będzie nic” (o próżnych obietnicach; odpowiednik „Nigdy; na świętego Dygdy”),
• „Na gromnice pół-piwnice” (zwyczajowo gospodarze sprawdzali zapasy ziemniaków w piwnicach),
• „W dzień Panny Gromniczny bywaj zdrów, mój śliczny” (wyraźnie daje do zrozumienia, że jeśli komuś do tej pory nie udało się usidlić jakiejś panny, to na karnawałowe uderzanie w koperczaki już trochę za późno, ponieważ nieuchronnie zbliża się czas postu).

Spośród porzekadeł meteorologicznych wybrałam tylko jedno: „W Gromnicę milszym w owczarni wilk, jak słońce”. Oskar Kolberg wyjaśnił je tak: „gospodarze utrzymują, że słońce w dniu gromnicznym jest pewną przepowiednią słoty, zimna i zarazy na owce”, natomiast towarzyszące dziś Najświętszej Panience wilki są czasowo przez nią obłaskawione. Wśród synoptyczno-rolniczych spostrzeżeń urzekło mnie z kolei takie: „Duże sople w Matkę Boską Gromniczną zapowiadają urodzaj na marchew”.

W Kościele rzymskokatolickim obchodzone jest Święto Ofiarowania Pańskiego. Kończy się czas śpiewania kolęd i wystawiania jasełek, rozbiera się kościelne choinki, demontuje szopki oraz inne ozdoby. Zgodnie z tradycją święci się też grube gromnice, dawniej odlewane z wosku (wierzono, że pszczoły to owady święte, utrzymujące kontakt ze światem pozagrobowym). Płomienie świec palących się w czasie mszy poddawano bacznym obserwacjom – obficie kapiący wosk oznaczał przedłużającą się i mroźną zimę, skwierczenie świecy przepowiadało letnie burze i ulewy.

W kalendarzu świąt nietypowych szczególnie ważny wydaje się Dzień Pozytywnego Myślenia, przynajmniej dzisiaj postarajmy się więc nie narzekać. Z kalendarza kulinarnego uśmiecha się smaczny i sympatyczny Dzień Naleśnika. Nie prześledziłam dokładnie ich historii, ale Francuzi uważają że pomysł na smażenie cieniutkich, delikatnie chrupiących na brzegach placuszków, pochodzi od nich i sięga czasów, kiedy papieże rezydowali w Avinionie (1309-1377), a drugiego lutego tradycyjnie dzielili się jedzeniem z biednymi.

Okrągły kształt naleśników ma symbolizować słońce. Smażenie ich właśnie dzisiaj, miało zapewnić rodzinie dobrobyt pod warunkiem – uwaga, uwaga – trzymania w prawej dłoni monety, przy jednoczesnym wykorzystaniu lewej ręki do przerzucania naleśników na patelni. Jeżeli ktoś nie czuł się na siłach, by tę czynność wykonać prawidłowo, mógł położyć monetę bezpośrednio na smażonym placku. No i należało je jeść nie na śniadanie, tylko na kolację. Francuski przesąd głosił, że dzisiejszy deszcz będzie odpowiedzialny za czterdziestodniowe opady, a słoneczna pogoda prorokuje rychły koniec zimy. U nas zapowiada się pierwsza wersja.

I jeszcze ważne święto ekologiczne. Światowy Dzień Mokradeł, obchodzony w rocznicę podpisania konwencji ramsarskiej (2.02.1971). Pełna jego nazwa brzmi Światowy Dzień Obszarów Wodno-Błotnych. Obchody mają nam uświadomić ogromne znaczenie ciągle malejących rezerwuarów wody.

Fotograficzne zaproszenie tym razem nie do naszego ulubionego Parku Narodowego Ujście Warty (mamy go dosłownie pod bokiem), tylko do położnego na przeciwległym krańcu kraju Drohiczyna. Tak prezentuje się zakole Bugu z tamtejszej Góry Zamkowej (138 m n.p.m.).


Tekst i foto Maria Gonta

Dodaj komentarz:

Prezydent w ministerstwie

Prezydent Gorzowa w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego. - Z doświadczenia wiem, że najważniejsze są relacje bezpośrednie. Ustalenia, które zapadają wtedy ... <czytaj dalej>

Tarasy jeszcze niedostępne

Woda w Warcie opada, odsłaniają się zalane tarasy. Niestety, ze względów bezpieczeństwa, nie mogą być jeszcze udostępnione. Zdecydowała o tym ekspertyza ... <czytaj dalej>

Apel o pomoc w sprawie odbudowy AJP

W dramatycznej dla uczelni i miasta sytuacji potrzebne jest wspólne działanie. Dlatego prezydent miasta Jacek Wójcicki apeluje o pomoc w ... <czytaj dalej>

Rozmowa z komisarzem Wojciechowskim

Komunikat w sprawie rolników. Zgodnie z wczorajszą rozmową telefoniczną z komisarzem rolnictwa Januszem Wojciechowskim przekazuję, że na najbliższym i ostatnim w ... <czytaj dalej>

«	kwiecień 2024					»
P	W	Ś	C	P	S	N
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30

Piękna inicjatywa w brzydkim mieście

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy

Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog

Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert

Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum

budowa jednostki wojskowej w gorzowie
<czytaj dalej>

ma doswiadczenie w firmie budowlanej poprawiania architektury na małą skalę

cele jakie moge podpowiedzieć
to centrum przesiadkowe <czytaj dalej>

Szkoła na MEDAL.BRAWO...



<czytaj dalej>

"Ktoś biegł tą uliczką przed nami, miał jak my
wzrok zdjęty uczuciem;"
(Kamil Kwidziński, pierwszy wers wiersza Jotunheim< <czytaj dalej>

Ciekawe, że depresji nie mają ci, którzy ciężko pracują, którym brakuje do wypłaty, tym, którzy wyprzedają się tym, którzy starają się <czytaj dalej>