GdybyÅ›my grali wÅ‚aÅ›nie w skojarzenia, to na hasÅ‚o „4 grudnia”, każdy (nawet przedszkolak) odpowiedziaÅ‚by „Barbórka”. OczywiÅ›cie, mam na myÅ›li nasz kraj. Przecież wszyscy w Polsce wiemy, że „Barbara Å›wiÄ™ta o górnikach pamiÄ™ta”. Kojarzymy jÄ… z górniczym Å›wiÄ™tem przy Å›piewach i taÅ„cach, okraszonych piwem oraz krupniokami, tymczasem na Podhalu jadano tego dnia tylko suszone Å›ledzie. I to tam napominano: „na Å›wiÄ™tej Barbarze, nie grzeb nigdy w garze, nie zaglÄ…daj do talerza, nie jedz pieczonego zwierza.”
W Wielkopolsce (gÅ‚ównie w rejonie Poznania), wstrzymywano pracÄ™ w zakÅ‚adach produkujÄ…cych sprzÄ™t rolniczy i Å›wiÄ™towano podobnie jak na ÅšlÄ…sku – taÅ„cem i Å›piewami, na Kaszubach rybacy brali udziaÅ‚ w specjalnych mszach barbórkowych, na których prosili o dobre poÅ‚owy i opiekÄ™ na morzu. W czasie zaborów szczególnie żarliwie modliÅ‚y siÄ™ do Barbary panny na wydaniu i ich narzeczeni, mogÄ…cy spodziewać siÄ™ w każdej chwili poboru wojskowego: „ProÅ› Boga dziewczyno i Å›wiÄ™tej Barbary, ażeby twój chÅ‚opiec nie stanÄ…Å‚ do miary.”
Barbórkowe tradycje nadal sÄ… kultywowane na ÅšlÄ…sku (DzieÅ„ Górnika), natomiast w caÅ‚ym kraju wiemy, że „Jak Barbara po wodzie, to Å›wiÄ™ta po lodzie” (co w ostatnich latach sprawdza siÄ™ idealnie) oraz „Jak Barbara po lodzie, Å›wiÄ™ta po wodzie”, czyli po prostu „Niech każdy pamiÄ™ta, jaka Barbara, takie Å›wiÄ™ta”. Barbórkowych przysÅ‚ów pogodowych jest jednak caÅ‚e mnóstwo:
- „Åšw. Barbara chÅ‚opa utopi, albo umrozi”,
- „Gdy w BarbarÄ™ pada - zima siÄ™ ostra zapowiada”,
- „Kiedy na Å›wiÄ™tÄ… BarbarÄ™ bÅ‚oto, bÄ™dzie zima jak zÅ‚oto”,
- „Gdy w Å›w. BarbarÄ™ gęś po stawie chodzi, w Boże Narodzenie pÅ‚ywać po nim siÄ™ godzi”,
- „Gdy na Å›w. BarbarÄ™, mróz, sanie na górÄ™ wÅ‚óż, a szykuj dobry wóz”,
- „Na Å›wiÄ™ta BarbarÄ™, dobÄ…dź ze skrzyni czamarÄ™” (wg Wikipedii „czamara = mÄ™skie okrycie wierzchnie pochodzenia wÄ™gierskiego, noszone od XVI wieku. SiÄ™gajÄ…ca do bioder lub poÅ‚owy ud w kroju zbliżonym do kontusza, podbijana futrem, z dÅ‚ugimi, prostymi, wÄ…skimi rÄ™kawami, wykÅ‚adanym, wÄ…skim, wysokim koÅ‚nierzem, ozdobnymi guzikami i szamerunkami”),
- „Na Å›wiÄ™tÄ… BarbarÄ™ wÅ‚óż pudÅ‚o na garÄ™” (gara = dziura w drzewie wyciosana, w tym
zaÅ› znaczeniu: otwór u pudÅ‚a sanek, dla wprawienia weÅ„ dyszla).
- „Gdy w Å›w. BarbarÄ™ ostre mrozy, to na zimÄ™ gotuj wozy; a gdy roztajanie, każ opatrzyć sanie”.
Na Å›wiecie już po raz dziesiÄ…ty obchodzony jest Åšwiatowy DzieÅ„ Ochrony Dzikich ZwierzÄ…t i MiÄ™dzynarodowy DzieÅ„ Geparda. W pierwszym chodzi gÅ‚ownie o walkÄ™ z kÅ‚usownikami, drugi zwraca uwagÄ™ na sytuacjÄ™ gepardów, których na wolnoÅ›ci naliczono już tylko ok.6.000 sztuk. Warto też wiedzieć, że dziÅ› Å›wiÄ™tujÄ… kostki do gry. Te najzwyklejsze, znane gÅ‚ownie z planszówek szeÅ›ciany z kropkami na każdym boku, sÄ… zaledwie jednÄ… z odmian wykorzystywanych w tym celu wieloÅ›cianów. Nie wiadomo kto je wymyÅ›liÅ‚, ale wystÄ™pujÄ… nawet w „Mahabharacie” – hinduskim eposie o stworzeniu Å›wiata.
Najstarsze odkryte przez archeologów kostki szeÅ›cienne liczÄ… sobie co najmniej cztery tysiÄ…ce lat (znaleziono je w grobowcach egipskich pochodzÄ…cych z 2000 r p.n.e.), czworoÅ›cienne sÄ… jeszcze starsze (Królewska Gra z Ur z 2600 r. p.n.e.). Najnowsze, produkowane już po wynalezieniu tworzyw sztucznych, mogÄ… za to mieć nawet 100 Å›cianek, a na nich nie tylko kropki, ale też litery bÄ…dź różne symbole.
Chociaż czÄ™sto powoÅ‚ujemy siÄ™ na przysÅ‚owie „Czwarty grudzieÅ„ jaki, caÅ‚y grudzieÅ„ taki”, nie ma co wróżyć z dzisiejszej pogody (zima przecież zawsze zaskakuje), tylko skupić siÄ™ na Å›wiÄ™tujÄ…cych dziÅ› Barbarach, Basiach i BasieÅ„kach, którym życzÄ™ tanecznego dnia, a wszystkim pozostaÅ‚ym – radosnego spÄ™dzenia niedzieli. Rodzinna partyjka planszówki jest dzisiaj Å›wietnym pomysÅ‚em. Niech i kostki do gry poczujÄ… siÄ™ docenione.
Dzisiejsza kartka z kalendarza, inspirowana wizytÄ… w kopalni soli w KÅ‚odawie, przedstawia fragment podziemnej kaplicy Å›w. Kingi i Å›w. Barbary. Figury obu Å›wiÄ™tych wykonano z soli kÅ‚odawskiej, a barwy nie sÄ… absolutnie „podciÄ…gane”. Taka sól naprawdÄ™ tutaj wystÄ™puje, wiÄ™c zamiast „różowej himalajskiej”, kupujcie „różowÄ… kÅ‚odawskÄ…”. Na pewno jest taÅ„sza, a przede wszystkim nasza wÅ‚asna.
Tekst i foto Maria Gonta
Pielgrzymki
Tegoroczna piesza pielgrzymka powołaniowa odbędzie się w sobotę w sobotę 27 kwietnia.
Wyjście pielgrzymki na trasę z Paradyża do Rokitna nastąpi ...
<czytaj dalej>Prezydent w ministerstwie
Prezydent Gorzowa w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
- Z doÅ›wiadczenia wiem, że najważniejsze sÄ… relacje bezpoÅ›rednie. Ustalenia, które zapadajÄ… wtedy ...
<czytaj dalej>Tarasy jeszcze niedostępne
Woda w Warcie opada, odsÅ‚aniajÄ… siÄ™ zalane tarasy. Niestety, ze wzglÄ™dów bezpieczeÅ„stwa, nie mogÄ… być jeszcze udostÄ™pnione.
Zdecydowała o tym ekspertyza ...
<czytaj dalej>