Redakcja eGo przesłała do Urzędu Marszałkowskiego pytania dotyczące gospodarki odpadami w województwie. Odpowiedzi udzielił Stanisław Tomczyszyn.

Dlaczego aktualizacja Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami skupia się na otwarciu rynku na konkurencję, a nie na celach środowiskowych? Może to bezpośrednio przyczynić się do upadku RIPOKÓW już działających jako spółki komunalne.
- Zgodnie z zapisami ustawy o odpadach z dnia 14 grudnia 2012r. (Dz. U. z 2013r. poz. 21 ze zm.) plany gospodarki odpadami opracowuje się dla osiągnięcia celów założonych w polityce ochrony środowiska, oddzielenia tendencji wzrostu ilości wytwarzanych odpadów i ich wpływu na środowisko od tendencji wzrostu gospodarczego, wdrażania hierarchii postępowania z odpadami oraz zasady samowystarczalności i bliskości, a także utworzenia i utrzymania zintegrowanej i wystarczającej sieci instalacji gospodarowania odpadami, spełniających wymagania ochrony środowiska. Ponadto Plan ma wspierać działania zmierzające do osiągnięcia celów i spełnienia wymagań wynikających z przepisów prawa Unii Europejskiej.
Elementy, jakie ma zawierać plan, wskazuje artykuł 35 ustawy o odpadach z dnia 14 grudnia 2012r. (Dz. U. z 2013r. poz. 21 ze zm.) Znaczna część z nich to elementy obligatoryjne, część jest fakultatywna.
Podstawowa struktura planu przedstawia się następująco:
Pierwsza część obejmuje analizę aktualnego stanu gospodarki odpadami na obszarze, dla którego sporządzany jest plan; prognozowane zmiany, z uwzględnieniem tych wynikających ze zmian liczby mieszkańców terenu; przyjęte cele w zakresie gospodarki odpadami wraz z terminami ich osiągnięcia; kierunki działań w zakresie zapobiegania powstawaniu odpadów z uwzględnieniem założonych celów; harmonogram, określenie wykonawców i sposobu finansowania zadań podejmowanych w związku z przyjętymi kierunkami działań; przyjęcie sposobu monitoringu. Wszystkie wymienione elementy są obligatoryjne.

Druga część WPGO zawiera elementy fakultatywne odnoszące się do opisu rozwiązań organizacyjnych dotyczących gospodarki odpadami.

Trzecia część WPGO zawiera dwie istotne informacje. Pierwsza to podział na regiony gospodarki odpadami komunalnymi, wraz ze wskazaniem gmin wchodzących w skład regionu. Druga to wskazanie regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych (RIPOK) w poszczególnych regionach, spełniających określone prawem wymogi.
Kluczowym zatem zadaniem dla Zarządu Województwa jest zaplanowanie takiego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, ze wskazaniem regionów gospodarki odpadami komunalnymi i regionalnych instalacji niezbędnych do przetwarzania odpadów komunalnych wytwarzanych w regionach, żeby możliwe było zrealizowanie obowiązków wynikających z dyrektyw unijnych, tzn. osiągnięcie we wskazanym terminie odpowiednich poziomów ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania, a także poziomów recyklingu oraz przygotowania do ponownego użycia papieru, metali, tworzyw sztucznych, szkła, a także innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych.

Opracowywany natomiast dokument nie reguluje kwestii konkurencji, które podlegają już pod inne uregulowania prawne - ustawę z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. nr 50, poz. 331 ze zm.).

W obecnie konsultowanym projekcie Aktualizacji wojewódzkiego planu gospodarki odpadami zostały wyznaczone 4 regiony gospodarowania odpadami oraz wskazane zostały regionalne instalacje przetwarzania odpadów komunalnych (RIPOK), do których zgodnie z ustawą powinny być przekazywane zmieszane odpady komunalne, odpady zielone oraz pozostałości z sortowania przeznaczone do składowania.

W trakcie spotkań konsultacyjnych pojawiły się też głosy o wprowadzenie korekty w proponowanym podziale województwa na regiony, ze wskazaniem podziału województwa na północ, południe. Uznano, że jeśli w regionie będzie działać więcej niż jedna instalacja, to jest szansa, że będą między sobą konkurować, co powinno przełożyć się na jakość świadczonych usług, jak i cenę. Pozostawienie natomiast w regionie tylko jednej instalacji spowoduje, że podmiot prowadzący RIPOK będzie posiadać na rynku pozycję o charakterze dominującym i może m.in. wyznaczać ceny.

Kto poniesie odpowiedzialność za zwrot dotacji otrzymanych np. z Programu Infrastruktura i Środowisko na budowę i modernizację instalacji RIPOK w przypadku dokonania podziału w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami na dwa regiony: północ, południe oraz brak zapewnienia strumienia odpadów dla instalacji?
- Optymalizując regiony gospodarki odpadami, w tym rozmieszczenie obiektów przeznaczonych do gospodarowania odpadami oraz moce przerobowe instalacji do przetwarzania odpadów zwracano również uwagę na instalacje współfinansowane ze środków unijnych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, realizowane przez Związki Gmin.

Zapewne gwarancją odpowiedniego strumienia odpadów dla istniejących RIPOK-ów spełniających wymagania byłoby wskazywanie przez samorządy konkretnych instalacji, do których mają trafiać odpady, tym bardziej, że to gmina a nie instalacja jest obowiązana do osiągnięcia w odniesieniu do masy odebranych przez siebie odpadów komunalnych poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innym metodami oraz ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania.

Przepisy jednak wskazują inaczej:
Sprawa jest prosta, gdy w danym regionie tylko jedna instalacja została wyznaczona jako RIPOK. Wówczas zgodnie z art. 9e ust.1 pkt 2 ustawy z dnia 13 września 1996r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. z 2016r., poz. 250) strumień odebranych od właścicieli nieruchomości zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów zielonych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania jest kierowany do tej regionalnej instalacji.

W przypadku gdy w regionie zostało wyznaczonych kilka instalacji, sytuacja się komplikuje. Ministerstwo Środowiska zajęło stanowisko, że dopuszczalność wyboru RIPOK zależy od przedmiotu przetargu. Organ wykonawczy gminy zgodnie z art. 6d ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach może ogłosić przetarg na odbieranie lub na odbieranie i zagospodarowanie odpadów. W pierwszym przypadku (przetarg tylko na odbieranie odpadów) gmina określa w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, a potem również w umowie, regionalne instalacje, do których podmiot wyłoniony w przetargu będzie przekazywał odpady.
W drugim przypadku (przetarg na odbieranie i zagospodarowanie odpadów) gmina zdaniem Ministra Środowiska nie wskazuje takich instalacji. To podmiot odpierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości wyłoniony w drodze przetargu sam decyduje, do której instalacji przekaże odpady, z zastrzeżeniem że zmieszane odpady komunalne, odpady zielone oraz pozostałości z sortowania, przeznaczone do składowania, jest obowiązany przekazać do regionalnej instalacji obsługującej region, do którego należy gmina. Informacja o wybranej instalacji będzie zawarta w złożonej ofercie, a wybór instalacji może podlegać ocenie, jeżeli taka będzie wola władz gminy.

Biorąc pod uwagę fakt, iż parametr wysokości „ceny na bramie” może być wykorzystywany przy staraniach o pozyskanie większego strumienia odpadów, może konieczne byłoby podjęcie działań zmierzających do egzekwowania od gmin, które zdeklarowały swój udział w realizacji projektu finansowanego ze środków unijnych, tzw. zasady lojalności. Spadek strumienia odpadów może faktycznie rodzić konsekwencje, w postaci naruszenia trwałości projektu, prognozowane w momencie ubiegania się o dofinansowanie wskaźniki odnoszące się do ilości odpadów przetworzonych przez dany zakład nie zostaną osiągnięte.

Ocena prawdopodobieństwa wystąpienia takiego ryzyka wymaga jednak szczegółowej analizy zapisów umowy (umów), na podstawie której (których) udzielono wsparcia ze środków unijnych, wniosku, w którym zostały określone cele oraz wskaźniki rezultatu projektu. Należy też pamiętać , że przy ocenie ewentualnego niedotrzymania wskaźników projektu należy zawsze zbadać towarzyszące temu przesłanki, np. znaczne obniżenie strumienia odpadów w województwie czy też starania beneficjenta, poczynione dla utrzymania wskaźnika.

Gminy Skwierzyna, Bledzew i Pszczyna, które znajdują się w granicach administracyjnych województwa lubuskiego, zostały wyłączone z WPGO i kierują wytwarzane na swoim terenie odpady do instalacji znajdującej się w Wielkopolsce. To zmniejsza wypływy z tytułu opłaty za składowanie odprowadzanej na rzecz Urzędu Marszałkowskiego. Może warto rozważyć, aby strumień odpadów komunalnych bilansowany był w ramach granic województwa?
- Plan gospodarki odpadami obejmuje swoim zasięgiem całe województwo lubuskie. Dokument przewiduje również przyłączenie się gmin spoza województwa do regionów gospodarki odpadami (gmina Dębno z województwa zachodniopomorskiego oraz gmina Niechlów z województwa dolnośląskiego), jak również przejście gmin województwa lubuskiego do regionów gospodarki odpadami województw ościennych (do regionów gospodarki odpadami województwa wielkopolskiego swój akces zgłosiły: Przytoczna, Pszczew, Skwierzyna, które również w obecnie obowiązującym planie gospodarki odpadami przypisane są do regionu województwa wielkopolskiego). Przepisy ustawy o odpadach dopuszczają takie rozwiązania, region gospodarki odpadami może obejmować sąsiadujące ze sobą gminy z różnych województw, jeżeli przewidują to wojewódzkie plany gospodarki odpadami tych województw.

Na ile Urząd Marszałkowski dostrzega konflikt wynikający z osiągnięcia określonych wskaźników środowiskowych nałożonych przepisami prawa oraz dyrektywami UE, a tym, że instalacje RIPOK wybierane są przez gminy tylko pod kątem ceny, za którą świadczona jest usługa związana z zagospodarowaniem odpadów komunalnych?
- Jednym z głównych celów wdrażanego systemu gospodarki odpadami komunalnymi jest zrealizowanie obowiązków wynikających z dyrektyw unijnych i temu też ma służyć Plan gospodarki odpadami. Należy jednak pamiętać, że to gmina jest obowiązana do osiągnięcia w odniesieniu do masy odebranych przez siebie odpadów komunalnych poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innym metodami oraz ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania.

Na podstawie danych zebranych w rocznym sprawozdaniu z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami za rok 2015 cel dotyczący redukcji ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów został osiągnięty na poziomie 31%, przy wymaganym poziomie 50%. W odniesieniu do odpadów komunalnych w postaci papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła cel został osiągnięty na poziomie 40% przy wymaganym poziomie 16%.

Jak i kto kontroluje osiągany przez instalacje RIPOK poziom recyklingu odpadów komunalnych, który ma w 2020 r. osiągnąć pułap 50 procent, a jeśli nie taki (o czym mówił Konwent Marszałków), to z pewnością znacznie wyższy od obecnego?
- Stosownie do przepisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, gmina która nie osiągnie w odniesieniu do masy odebranych przez siebie odpadów komunalnych wymaganych poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innym metodami oraz ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania - podlega karze pieniężnej obliczonej odrębnie dla wymaganego poziomu:
* recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami;
* ograniczenia odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania.
Kary pieniężne nakłada, w drodze decyzji, wojewódzki inspektor ochrony środowiska.

Dziękuję.

Dodaj komentarz:

Tarasy jeszcze niedostępne

Woda w Warcie opada, odsłaniają się zalane tarasy. Niestety, ze względów bezpieczeństwa, nie mogą być jeszcze udostępnione. Zdecydowała o tym ekspertyza ... <czytaj dalej>

Apel o pomoc w sprawie odbudowy AJP

W dramatycznej dla uczelni i miasta sytuacji potrzebne jest wspólne działanie. Dlatego prezydent miasta Jacek Wójcicki apeluje o pomoc w ... <czytaj dalej>

Rozmowa z komisarzem Wojciechowskim

Komunikat w sprawie rolników. Zgodnie z wczorajszą rozmową telefoniczną z komisarzem rolnictwa Januszem Wojciechowskim przekazuję, że na najbliższym i ostatnim w ... <czytaj dalej>

Zmiana na stanowisku prezesa GIM

Objęcie funkcji prezesa spółki zajmującej się realizacją miejskich inwestycji, jest kolejnym wyzwaniem, które postawił przed Agnieszką Surmacz - byłą wiceprezydent ... <czytaj dalej>

«	kwiecień 2024					»
P	W	Ś	C	P	S	N
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30

Piękna inicjatywa w brzydkim mieście

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy

Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog

Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert

Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum

"Ktoś biegł tą uliczką przed nami, miał jak my
wzrok zdjęty uczuciem;"
(Kamil Kwidziński, pierwszy wers wiersza Jotunheim< <czytaj dalej>

Ciekawe, że depresji nie mają ci, którzy ciężko pracują, którym brakuje do wypłaty, tym, którzy wyprzedają się tym, którzy starają się <czytaj dalej>

Powinni ci chatę zablokować w ramach protestu. <czytaj dalej>

Do 5964: noo, najlepiej to zorganizować jakieś obozy pracy przymusowej. Bić i nie dać jeść! Może brukwiową zupę, jak w Auschwitz... Ogarnij s <czytaj dalej>

Na depresję najlepszy lek to kijem po plecach i do roboty.
Jak ktoś się nudzić to ma tylko dwpresje <czytaj dalej>