Archiwum Państwowe w Gorzowie Wielkopolskim, Klub Pioniera Miasta Gorzowa, Weronika Kurjanowicz zapraszają na obchody 70. rocznicy przejęcia Gorzowa przez Polskę, które odbędą się w Archiwum Państwowym w Gorzowie 26 marca 2015 r.

Program obchodów zakłada otwarcie wystawy "Co przywieźli w swoich bagażach przesiedleńcy" oraz promocję książki Dariusza A. Rymara „W 70. rocznicę przejęcia Gorzowa przez Polskę. Gorzów – stolica Ziemi Lubuskiej w latach 1945-1950”.

O wystawie „Co przywieźli w swoich bagażach przesiedleńcy” Weronika Kurjanowicz pisze:
" Jednym z boleśniejszych przeżyć każdej wojny są przesiedlenia ludności: ucieczki, wypędzenia, migracje… Takie doświadczenie przyszło przeżyć w latach II wojny światowej Polakom z ziem zwanych zabużańskimi, urzędowo nazywane ewakuacją, a w języku propagandy – repatriacją. Przy czym owa propaganda zapewniała, że w nowym świecie czekają na nich mieszkania i gospodarstwa z pełnym wyposażeniem, wszystko co do życia niezbędne.

Z czym wybrali się w ową przymusową podróż ludzie z kresów? Z tym, co zmieściło się w wydzielonym kącie wagonu bydlęcego, a co można było jakoś zapakować i przenosić w długiej wędrówce. Dobytek był już uszczuplony sześcioma latami wojny. Więc zabierano to, co się ostało, co wydawało się najniezbędniejsze, mogło służyć jako narzędzie pracy. Przede wszystkim jednak wszelkie dokumenty osobiste oraz świadczące o pozostawieniu na opuszczanych ziemiach jakiejś własności. Ludzie porzucali domy i gospodarstwa, pozostawiali groby. Z najświętszymi pamiątkami rozstać się nie potrafili. Stąd wśród wiezionych ubrań i pierzyn znalazły się też jakieś okruchy dawnego życia: obrazy święte, hafty pamiątkowe, naczynia wyprawowe, nieliczne książki, czasem korale, dziewczęce pamiętniki, zabawki dziecięce, rzadziej – ukochany pies.

W niektórych rodzinach takie „skarby” przechowuje się do dziś, może nawet z pokolenia na pokolenie. Opowiadają one o dawnym życiu."

Książka Dariusza A. Rymara „W 70. rocznicę przejęcia Gorzowa przez Polskę. Gorzów – stolica Ziemi Lubuskiej w latach 1945-1950” jest poświęcona problemowi formowania się Ziemi Lubuskiej jako regionu administracyjnego w Polsce zachodniej i jego stolicy w latach 1945–1950:

"W roku 1945 po przejściu frontu obszar ziem pozyskanych kosztem Niemiec władze polskie podzieliły na 4 okręgi: Śląsk Opolski, Dolny Śląsk, Pomorze Zachodnie i Prusy Wschodnie. Obszar środkowo-zachodni znalazł się w granicach okręgów Pomorze Zachodnie i Dolny Śląsk. W lipcu 1945 r. z tych okręgów wyłączono 14 powiatów i przyłączono je do województwa poznańskiego. Obszar ten historycznie był częścią dawnego niemieckiego Śląska, byłej niemieckiej Wschodniej Brandenburgii i Wielkopolski. Już wiosną 1945 r. w Poznaniu nazwano ten obszar Ziemią Lubuską, co nawiązywało do średniowiecznej ziemi lubuskiej położonej po obydwu stronach Odry.

Już od lata 1945 zaczęła kształtować się stołeczność Ziemi Lubuskiej. Dzięki sprawności administracji stworzonej w Gorzowie – największym ośrodku miejskim na tym terenie – przez Floriana Kroenke, to właśnie Gorzów uzyskał miano nieformalnej stolicy Ziemi Lubuskiej. Proces ten zachodził także w następnych latach. Dostrzegając wysiłki gorzowskiej administracji, w roku 1946 w Gorzowie utworzono Ekspozyturę Urzędu Wojewódzkiego Poznańskiego, a Florian Kroenke uzyskał status jej kierownika i wicewojewody poznańskiego. Ekspozytura była organem administracji II instancji, a do jej kompetencji należały sprawy charakterystyczne dla ziem pozyskanych po II wojnie światowej. W ślad za Ekspozyturą w Gorzowie zaczęły powstawać inne urzędy i instytucje o charakterze regionalnym.
Już od końca roku 1945 toczyła się dyskusja na temat korekty podziału terytorialnego kraju. Wtedy pojawiła się koncepcja utworzenia województwa gorzowskiego.

Pomysłowi wydzielenia Ziemi Lubuskiej i utworzenia z niej samodzielnego województwa sprzeciwiały się władze poznańskie, które były zainteresowane integracją tego obszaru w ramach województwa poznańskiego. Stąd też wojewoda poznański domagał się likwidacji Ekspozytury Urzędu Wojewódzkiego Poznańskiego, która została utworzona wbrew jego stanowisku. Pomimo takiego nastawienia władz poznańskich Ziemia Lubuska aż do 1948 r. ewoluowała w kierunku utworzenia samodzielnego województwa z jego stolicą w Gorzowie. Było to możliwe, gdyż starania gorzowskich władz wspierało Ministerstwo Ziem Odzyskanych, którym kierował Władysław Gomułka, jedna z najważniejszych osób w strukturach władz krajowych. W latach 1948–1949 W. Gomułka został jednak odsunięty od władzy, a Ministerstwo Ziem Odzyskanych zlikwidowane. Z urzędu kierownika Ekspozytury usunięto również Floriana Kroenke. W tym czasie pojawiła się koncepcja utworzenia województwa lubuskiego ze stolicą w Zielonej Górze. Nie wiadomo kto, ani dlaczego podjął decyzję o utworzeniu woj. lubuskiego ze stolicą nie w Gorzowie, ale w Zielonej Górze. W dokumentach pojawiały się argumenty, że jest ona w regionie bardziej centralnie położona oraz lepiej skomunikowana z krajem. W roku 1949 całkowicie uległo zmianie stanowisko władz poznańskich, które poparły utworzenie woj. lubuskiego ze stolicą w Zielonej Górze.

Zanegowanie tworzącej się stołeczności Gorzowa w latach 1945–1950 wywołało wiele domysłów jakie były prawdziwe przyczyny takiej decyzji. Np. przypuszcza się, że chodziło o usunięcie osób niewygodnych dla władz albo, że chodziło o przeniesienie ośrodka władz administracyjnych poza Gorzów, gdyż w tym mieście miała siedzibę jednostka administracji Kościoła katolickiego.
Decyzja z roku 1950 o utworzeniu województwa zielonogórskiego ze stolicą w Zielonej Górze oznaczała zahamowanie rozwoju Gorzowa i stała się przyczyną animozji pomiędzy tymi dwoma miastami mającymi swoje konsekwencje aż do chwili obecnej."
Początek o 11.00.

oprac. redakcja

Dodaj komentarz:

Prezydent w ministerstwie

Prezydent Gorzowa w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego. - Z doświadczenia wiem, że najważniejsze są relacje bezpośrednie. Ustalenia, które zapadają wtedy ... <czytaj dalej>

Tarasy jeszcze niedostępne

Woda w Warcie opada, odsłaniają się zalane tarasy. Niestety, ze względów bezpieczeństwa, nie mogą być jeszcze udostępnione. Zdecydowała o tym ekspertyza ... <czytaj dalej>

Apel o pomoc w sprawie odbudowy AJP

W dramatycznej dla uczelni i miasta sytuacji potrzebne jest wspólne działanie. Dlatego prezydent miasta Jacek Wójcicki apeluje o pomoc w ... <czytaj dalej>

Rozmowa z komisarzem Wojciechowskim

Komunikat w sprawie rolników. Zgodnie z wczorajszą rozmową telefoniczną z komisarzem rolnictwa Januszem Wojciechowskim przekazuję, że na najbliższym i ostatnim w ... <czytaj dalej>

«	kwiecień 2024					»
P	W	Ś	C	P	S	N
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30

Piękna inicjatywa w brzydkim mieście

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy

Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog

Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert

Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum

Szkoła na MEDAL.BRAWO...



<czytaj dalej>

"Ktoś biegł tą uliczką przed nami, miał jak my
wzrok zdjęty uczuciem;"
(Kamil Kwidziński, pierwszy wers wiersza Jotunheim< <czytaj dalej>

Ciekawe, że depresji nie mają ci, którzy ciężko pracują, którym brakuje do wypłaty, tym, którzy wyprzedają się tym, którzy starają się <czytaj dalej>

Powinni ci chatę zablokować w ramach protestu. <czytaj dalej>

Do 5964: noo, najlepiej to zorganizować jakieś obozy pracy przymusowej. Bić i nie dać jeść! Może brukwiową zupę, jak w Auschwitz... Ogarnij s <czytaj dalej>