W Polsce rodzi siÄ™ coraz mniej dzieci. Do posiadania wiÄ™cej niż dwojga potomstwa polskich rodzin nie zachÄ™cajÄ… obecne programy socjalne. JednoczeÅ›nie narasta problem niepÅ‚odnoÅ›ci, również wÅ›ród ludzi mÅ‚odych i pozornie cieszÄ…cych siÄ™ dobrym zdrowiem. Na szczęście wspóÅ‚czesna medycyna coraz lepiej radzi sobie z leczeniem tego schorzenia.
Niewiele osób zdaje sobie sprawÄ™, jak poważnym problemem w naszym kraju jest dzisiaj niepÅ‚odność – dotyczy ona okoÅ‚o 1,2 mln osób. JednoczeÅ›nie nasze spoÅ‚eczeÅ„stwo siÄ™ starzeje; Å›redni wskaźnik pÅ‚odnoÅ›ci dla Europy wynosi dziÅ› 1,57, a dla Polski – tylko 1,47. Aby zapewnić zastÄ™powalność pokoleÅ„, wskaźnik ten powinien wynosić 2,2.
Przyczyn niepÅ‚odnoÅ›ci może być wiele. Niektóre dotyczÄ… tylko kobiet, inne sÄ… specyficzne dla mężczyzn, a jeszcze inne wynikajÄ… z uwarunkowaÅ„ socjodemograficznych, wpÅ‚ywajÄ…cych tak samo na osoby obu pÅ‚ci.
Jednym z gÅ‚ównych czynników jest coraz późniejsza decyzja kobiet o zajÅ›ciu w ciążę. Z wiekiem maleje rezerwa jajnikowa, dlatego okres optymalnej pÅ‚odnoÅ›ci kobiety to wiek 20–25 lat. Po 35 roku życia zaczynajÄ… siÄ™ utrudnienia, a po 45 roku życia ogromnie roÅ›nie ryzyko poronieÅ„. Nie oznacza to jednak, że niepÅ‚odność to przede wszystkim bolÄ…czka osób w czwartej i piÄ…tej dekadzie życia. Coraz częściej zmagajÄ… siÄ™ z niÄ… osoby mÅ‚ode i zdrowe, zupeÅ‚nie niepodejrzewajÄ…ce, że może ich to w ogóle dotyczyć – rosnÄ…cemu problemowi nie odpowiada bowiem wzrost Å›wiadomoÅ›ci.
Kiedy należy leczyć?
– NiepÅ‚odność wymaga leczenia i dziÅ› dysponujemy skutecznymi technikami wspomagania rozrodu – mówi prof. Robert SpaczyÅ„ski, konsultant krajowy w dziedzinie endokrynologii ginekologicznej i rozrodczoÅ›ci. – DiagnostykÄ™ w tym kierunku należy rozpocząć po 12 miesiÄ…cach nieskutecznych staraÅ„ pary o dziecko. JeÅ›li jednak kobieta ukoÅ„czyÅ‚a 35 rok życia, to diagnostyka powinna siÄ™ rozpocząć po 6 miesiÄ…cach, a w przypadku kobiet po czterdziestce należy jÄ… rozpocząć od razu.
Wieloetapowe rozpoznanie
Diagnostyka jest wieloetapowa, a rozpoczyna siÄ™ od wywiadu z obojgiem partnerów. Konieczne jest też badanie przedmiotowe, badania hormonalne, ponadto u mężczyzny także badanie nasienia, wskazane jest również badanie USG i radiologiczne. W pewnych przypadkach wykonuje siÄ™ dodatkowo badanie genetyczne, zwÅ‚aszcza w przypadku nawracajÄ…cych poronieÅ„ i po nieudanych procedurach zapÅ‚odnienia pozaustrojowego.
Wady wrodzone i nabyte
U kobiet czÄ™sto przyczynÄ… niepÅ‚odnoÅ›ci jest niedrożność jajowodów, zaburzenia owulacyjne, endometrioza, która dotyczy ok. 20 proc. kobiet w wieku rozrodczym, nieprawidÅ‚owoÅ›ci anatomiczne, u mężczyzn – sÅ‚abe parametry nasienia. W ok. 15-20 proc. nie da siÄ™ ustalić przyczyny niepÅ‚odnoÅ›ci, wówczas okreÅ›la siÄ™ jÄ… jako niepÅ‚odność idiopatycznÄ….
Leczenie niepÅ‚odnoÅ›ci jest zróżnicowane i dobierane ze wzglÄ™du na jej przyczynÄ™ (którÄ… nie zawsze da siÄ™ jednak ustalić). W wielu przypadkach zaczyna siÄ™ od leczenia chorób, które spowodowaÅ‚y niepÅ‚odność. Należą do nich m.in. endometrioza, schorzenia tarczycy czy stany zapalne ukÅ‚adu moczowo-pÅ‚ciowego.
Kiedy in vitro?
Metoda in vitro stosowana jest wówczas, gdy wszystkie inne sposoby okazaÅ‚y siÄ™ nieskuteczne. Stosuje siÄ™ jÄ… najczęściej w przypadku niedrożnych jajowodów lub bardzo sÅ‚abych parametrów nasienia u mężczyzny – wówczas tylko zapÅ‚odnienie in vitro daje szanse na potomstwo. Czasami in vitro wdrażane jest w przypadku endometriozy, zaburzeÅ„ jajeczkowania oraz przy niepÅ‚odnoÅ›ci o nieznanej przyczynie.
Od czasu, kiedy przed ponad 40 latami zastosowano in vitro po raz pierwszy, wiele siÄ™ zmieniÅ‚o. DziÅ› dostÄ™pnych jest wiÄ™cej technik, w tym techniki mikromanipulacji (ICSI), pozwalajÄ…ce przy użyciu specjalnych mikropipet, mikromanipulatorów i odpowiednich mikroskopów wstrzyknąć docytoplazmatycznie wyselekcjonowany plemnik, zwiÄ™kszajÄ…c szanse na zapÅ‚odnienie. Mnogość technik (m. in. IMSI, PCSI), pozwala na ich optymalne dostosowanie do sytuacji zdrowotnej kobiety i mężczyzny.
W leczeniu niepÅ‚odnoÅ›ci wykorzystuje siÄ™ też nowoczesne, coraz skuteczniejsze terapie farmakologiczne, w tym leki do stymulacji jajeczkowania. To nie tylko preparaty gonadotropinowe na bazie oczyszczonych czynnych hormonów, pozyskanych z moczu kobiet po menopauzie, ale też preparaty stworzone dziÄ™ki zastosowaniu metod inżynierii genetycznej w specjalnie zaprogramowanych liniach komórkowych – tzw. gonadotropiny rekombinowane.
Procedura in vitro nie jest dzisiaj Å‚atwo dostÄ™pna. W latach 2013–2016 istniaÅ‚ program Ministerstwa Zdrowia leczenia niepÅ‚odnoÅ›ci tÄ… metodÄ…, refundowanÄ… wówczas ze Å›rodków ministerialnych. Obecnie tylko niektóre samorzÄ…dy lokalne częściowo wspóÅ‚finansujÄ… metodÄ™ wspomaganego rozrodu in vitro.
NiepÅ‚odność jest chorobÄ…, która wymaga leczenia. Im wczeÅ›niej zostanie ono podjÄ™te, tym wiÄ™ksze szanse na doczekanie potomstwa. Dlatego wÅ‚aÅ›nie kluczowa jest Å›wiadomość w tym zakresie u osób starajÄ…cych siÄ™ o dziecko, oraz – ze strony ginekologów – szybkie kierowanie na specjalistycznÄ… diagnostykÄ™.
Autoryzowany materiaÅ‚, przygotowany przez Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia na podstawie wykÅ‚adu prof. Roberta SpaczyÅ„skiego wygÅ‚oszonego 25 wrzeÅ›nia 2020 w ramach XIX Ogólnopolskiej Konferencji „Polka w Europie”
foto pixabay
Pielgrzymki
Tegoroczna piesza pielgrzymka powołaniowa odbędzie się w sobotę w sobotę 27 kwietnia.
Wyjście pielgrzymki na trasę z Paradyża do Rokitna nastąpi ...
<czytaj dalej>Prezydent w ministerstwie
Prezydent Gorzowa w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
- Z doÅ›wiadczenia wiem, że najważniejsze sÄ… relacje bezpoÅ›rednie. Ustalenia, które zapadajÄ… wtedy ...
<czytaj dalej>Tarasy jeszcze niedostępne
Woda w Warcie opada, odsÅ‚aniajÄ… siÄ™ zalane tarasy. Niestety, ze wzglÄ™dów bezpieczeÅ„stwa, nie mogÄ… być jeszcze udostÄ™pnione.
Zdecydowała o tym ekspertyza ...
<czytaj dalej>Apel o pomoc w sprawie odbudowy AJP
W dramatycznej dla uczelni i miasta sytuacji potrzebne jest wspólne dziaÅ‚anie. Dlatego prezydent miasta Jacek Wójcicki apeluje o pomoc w ...
<czytaj dalej>