Rozmowa z dyrektorem Narodowego Instytutu Leków w Warszawie prof. Zbigniewem Fijałkiem.

Czym jest Klaster Roślinnych Produktów Leczniczych i Suplementów Diety, nowy projekt firmowany przez Narodowy Instytut Leków?

– Jest to powiązanie kooperacyjne między wytwórcami produktów (ewentualnie surowców roślinnych) a instytucjami naukowo-badawczymi. Idea powstała w naszym Instytucie cztery lata temu, a trzy lata zajęło nam budowanie struktury. W październiku 2011 r. podpisana została umowa z Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP), która finansuje projekt w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka 2007-2013).
Rynek produktów ziołowych i suplementów diety rozwija się niezwykle dynamicznie, ale jest praktycznie poza kontrolą. Ustawodawstwo unijne, a w związku z tym i polskie, pozostawia w tym względzie wiele do życzenia. Chcielibyśmy choć w pewnym zakresie uregulować tę kwestię i właśnie po to powstał Klaster.

Na czym polega problem z suplementami?

– W ciągu ostatnich lat pojawiło się na naszym rynku ponad 10 tys. suplementów diety. To ogromna grupa, zważywszy że leków mamy ok. 16 tys. Suplementy „wyszły” z leków. Najpierw były to preparaty wielowitaminowe i witaminowo-minerałowe oraz niektóre ziołowe. Obecnie są to produkty zawierające łącznie ponad 500 składników. Dla stosowania wielu z nich nie ma żadnego merytorycznego uzasadnienia, to znaczy brak jest wiarygodnych informacji o ich niezbędności dla człowieka. A przecież suplementacja oznacza uzupełnianie tego, czego nam brakuje.

Jak funkcjonuje dziś ten rynek?

– Do tej pory producenci składali tzw. oświadczenia zdrowotne, w których deklarowali określone działanie swojego produktu (np. uspokajające, wzmacniające włosy). Nikt jednak tego nie sprawdzał. W końcu Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) wziął się za porządkowanie tych oświadczeń i poddał je weryfikacji. Wyniki ogłoszono na początku tego roku. Okazało się, że trzy czwarte oświadczeń zdrowotnych zostało odrzuconych jako całkowicie nieuzasadnione. Wytwórcy ci będą mogli nadal sprzedawać swoje suplementy, ale nie będą mogli ich reklamować ani mówić o ich pozytywnym działaniu na konkretne funkcje czy narządy naszego organizmu.
Kolejny powód utworzenia Klastra to fałszowanie suplementów.

O czym Pan mówi?

– Większość ze wspomnianych 10 tys. produktów roślinnych, odżywek i suplementów diety nie jest badana jakościowo. Inspekcja sanitarna zajmuje się tylko trzema elementami: bada czystość mikrobiologiczną, obecność metali ciężkich i – jeżeli suplement zawiera rośliny – pestycydów. Sanepid zupełnie nie interesuje się tym, co naprawdę zawierają te produkty. I duża ich część, zwłaszcza z głównych grup ryzyka (środki na potencję i odchudzanie) jest sfałszowana. W 2010 r. zbadaliśmy 39 suplementów, w 2011 r. - 66, a w tym roku - 8 produktów. I tak w 2010 r. sfałszowanych lub niezgodnych z deklaracją było 80 proc. suplementów, w 2011 - 20 proc., a w tym roku - już 50 proc. Niepokoi fakt, że większość z nich pochodziła z aptek, a nie z Internetu czy bazaru. Mówimy więc o zagrożeniu, które istnieje przy legalnej sieci dystrybucji. Niestety, odpowiedzialność za ten proceder jest nadal znikoma.

Jak to się dzieje, że w takiej powodzi produktów Instytut Leków trafia niemal od razu na te sfałszowane?

– To bardzo proste. Wystarczy przejrzeć wskazania, skład, cenę i rzucić okiem na internetowe oceny użytkowników. Jeżeli są bardzo pochlebne czy entuzjastyczne, z reguły mamy do czynienia ze sfałszowanym suplementem. Bo jeśli jest tak skuteczny, to musi zawierać substancje farmakologicznie aktywne. Nie ma cudów. A jeżeli suplement zawiera substancję leczniczą, sprzedawaną na receptę, to nie jest już suplementem.

Na czym polega fałszerstwo?

– Środki na potencję fałszowane były głównie substancją aktywną z Viagry, czyli sildenafilem, tadalafilem lub ich analogami strukturalnymi. Natomiast odchudzające były i są fałszowane sybutraminą (pochodna amfetaminy, wycofana z lecznictwa 2 lata temu i jej analogami strukturalnymi). Jest ona rzeczywiście skuteczna, ale obciążona poważnymi działaniami ubocznymi - to związek psychotropowy działający poprzez blokowanie ośrodka głodu w mózgu. Powoduje m.in. kołatanie serca, skoki ciśnienia krwi, depresję, uzależnienie i głód narkotyczny. Do środków odchudzających coraz częściej dodawane są też leki przeciwcukrzycowe (przyspieszają metabolizm glukozy) i fenoloftaleina (związek silnie przeczyszczający). Mamy więc psychotrop, lek przeciwcukrzycowy i środek przeczyszczający, a klient myśli, że przyjmuje ziołowy suplement...

Czy preparaty te są groźne dla zdrowia?

– Tak. W ostatnich latach w krajach UE odnotowano ponad 20 przypadków udokumentowanych zgonów z powodu stosowania sfałszowanych produktów roślinnych i suplementów diety. Od pewnego czasu, aby utrudnić życie kontrolerom, prawnikom i policji, fałszerze zaczęli dodawać do tych produktów analogi strukturalne. Inaczej mówiąc, tworzą nowe związki chemiczne (dodając np. do cząsteczki syldenafilu jedną czy dwie grupy CH3 albo siarkę), które farmakologicznie działają bardzo podobnie. A nawet silniej, stąd jeszcze poważniejsze działania niepożądane. Ponieważ jednak nie jest to aktywna substancja lecznicza, nie podlega zasadom prawa farmaceutycznego.

Jakie korzyści będą miały firmy, które przystąpią do Klastra?

– Znak certyfikatu widoczny będzie na opakowaniu produktu i wytwórca będzie mógł się nim posługiwać w reklamie. Zasadnicza część grafiki będzie taka sama, natomiast inne będą napisy. Główny, merytoryczny trzon Klastra tworzy Narodowy Instytut Leków - odpowiadamy za wszystkie suplementy, odżywki i produkty ziołowe. Drugi trzon stanowi Instytut Sportu, w którego gestii będą odżywki i suplementy diety dla sportowców (głównie pod kątem dopingu). A trzeci (od niedawna) – Wyższa Szkoła Zawodowa Kosmetyki i Pielęgnacji Zdrowia w Warszawie, która zajmować się będzie kosmetykami. Gros środków z PARP przeznaczone zostało na zakup nowoczesnej aparatury badawczej. Będziemy to spłacać firmom, które przystąpiły do projektu, wykonując dla nich badania - najpierw nieodpłatnie, a potem po znacznie niższych cenach.

Na rynku farmaceutycznym istnieją już różne wyróżnienia. Czy potrzebne jest kolejne?

– Znak Klastra będzie się różnił od wszystkich dotychczasowych nagród i laurów tym, że one odnoszą się tylko do analizy dokumentacji papierowej, natomiast u nas najważniejszym elementem będzie badanie analityczne produktu lub surowca (dokumentacja też będzie przeglądana). Będziemy weryfikować, czy to, co deklaruje wytwórca lub importer jest zgodne z prawdą.
Wierzę, że Klaster będzie funkcjonował długo. Będzie to zależało przede wszystkim od tego, czy uda nam się wypromować ten znak i czy wytwórcy i importerzy będą zainteresowani tym, by sprzedawać klientom dobre produkty. Mam nadzieję, że będą one dostępne na rynku już w czwartym kwartale tego roku.

Na jakim etapie koncentrują się prace nad projektem?

– Ruszamy z certyfikacją surowców i suplementów. Budujemy też portal internetowy, na którym będziemy podawać informacje o suplementach certyfikowanych, a z drugiej strony ostrzegać przed zagrożeniami. Niektóre suplementy na pewno są potrzebne. Ekspansja tego rynku jest jednak związana głównie z chęcią zysku, a niewiele z tym, by skutecznie poprawić funkcjonowanie organizmu. Apeluję więc: więcej rozsądku przy kupowaniu suplementów! I odsyłam do naszego portalu: www.klasterzdrowia.pl

Stowarzyszenie „Dziennikarze dla Zdrowia”

Dodaj komentarz:

200 lat dla pani Zofii

Nieczęsto zdarza się, aby tradycyjnie śpiewane „sto lat”, z racji chwili, modyfikowano w sekwencji życzeń na lat „dwieście”. Tak właśnie ... <czytaj dalej>

Oni tu zostają

„Zostaję!” to hasło nowej kampanii promującej Gorzów, która ma zwrócić uwagę na zalety naszego miasta, dzięki którym jest ono doskonałym ... <czytaj dalej>

Pielgrzymki

Tegoroczna piesza pielgrzymka powołaniowa odbędzie się w sobotę w sobotę 27 kwietnia. Wyjście pielgrzymki na trasę z Paradyża do Rokitna nastąpi ... <czytaj dalej>

Prezydent w ministerstwie

Prezydent Gorzowa w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego. - Z doświadczenia wiem, że najważniejsze są relacje bezpośrednie. Ustalenia, które zapadają wtedy ... <czytaj dalej>

«	kwiecień 2024					»
P	W	Ś	C	P	S	N
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30

Piękna inicjatywa w brzydkim mieście

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy

Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog

Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert

Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum

langsam langsam ganz einfach <czytaj dalej>

Zlikwiduje się wszelkie dyktaty i nakazy unijne, cofnie się unijne imunitety, bo za dużo zasłaniają. Generalnie unia przestanie mieć cokowliek <czytaj dalej>

Jedni mówią , że życie zaczyna się po "pięćdziesiątce", a inni że dopiero po drugiej.
Wszystkiego dobrego Pani Zofio ... <czytaj dalej>

Język taki a nie inny dla podkreślenia bezsilności. Mam dokładnie takie samo zdanie. Zakleilismy się w skorupie narodowej martylologii i nie wyle <czytaj dalej>

Jeżeli zapotrzebowanie na takie odruchy "narodowościowe" rośnie, znaczy że w społeczeństwie coś się psuje. Staje się sfrustrowane, <czytaj dalej>